Haberleşme sektöründe faaliyet tabanlı maliyetleme ve esnek bütçe uygulaması : PTT örneği

Abstract

Ticaret hayatında faaliyet gösteren işletmeler, küresel ve yerel rekabetin artmasıyla güngeçtikçe daha fazla rakiple mücadele etmek zorunda kalmışlardır. İşletmelerin güttüğü en önemli amacın kar etmek olduğu düşünüldüğünde, bu amacı gerçekleştirmek için işletmeler satış fiyatını mümkün olduğunca ürün maliyetinden yüksek tutmaya çalışmaktadırlar. Ancak ürün maliyeti ile satış fiyatı arasındaki farkı satış fiyatını arttırarak sağlamak işletmelerin, karlılıklarını sürdürülebilmeleri için uygun bir yöntem değildir. Oysa maliyetlerinin oluşum şeklini ve üretim veya hizmet sunumundaki süreçlerini kontrol ederek ve maliyeti mümkün olduğunca düşürerek maliyet ile satış fiyatı arasındaki farkı arttıran işletmeler gelecekte de kar elde etmeye devam edecektir. İşletmeler maliyetlerini kontrol etmek için çeşitli maliyet muhasebesi yöntemleri denemişolmakla birlikte günümüzde bu yöntemlerden en fazla ilgi görenlerinden biri Faaliyet Tabanlı Maliyet yöntemidir. Bu yöntemle analiz edilen üretim veya hizmet sunumu sürecindeki maliyetlerin çoklu dağıtım anahtarları ile gerçeğe daha yakın belirlenebileceği ve süreçteki gereksiz aşamaların elimine edilmesi yoluyla maliyetin daha aşağıya düşürülebileceği görülmektedir. Öte yandan Faaliyet Tabanlı Maliyet sistemini kuran işletmelerin bu metoda uygun bir üretim planlaması yapması için oluşturulan Faaliyet Tabanlı Bütçe de sürecin kontrolü ve ayrıntılı öngörüler yapmak yönünde işletmeye yardımcı olabilecektir. Oluşturulan bütçenin çeşitli çalışma seviyelerindeki bütçe rakamlarını gösterir esnek bir kimlikle oluşturulması işletmeye çok daha faydalı olacaktır. Haberleşme sektörünün ülkemizdeki en büyük oyuncusu PTT Genel Müdürlüğünde kayıtsız bir mektubun kabulünden dağıtımına kadar olan süreci ele alınarak hazırlanan bu çalışma ile hem PTT Genel Müdürlüğü hem de sektörde faaliyet gösteren diğer işletmelerin kullanabileceği bir maliyet ve bütçe sistemi ortaya konmaya çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, Esnek Bütçe, Haberleşme Sektörü

Enterprises operating in commercial life have become obliged to struggle with more competitors day by day due to increasing global and local competition. When it is considered that the most important goal pursued by the enterprises is to make profit, they strive to keep sale price as higher as possible than product cost. However, it is not an appropriate method for the enterprises to ensure the difference between product cost and sale price by increasing the sale price in order to maintain the profitability of enterprises. Yet, the enterprises which increase the difference between the cost and sale price by controlling the form of occurrance of their costs and their processes in production or providing service and decreasing the costs as much as possible will continue to make profit also in the future. Enterprises have tried different cost accounting methods in order to control their costs; nevertheless, one of these methods which attracts the attention most today is the method of Activity Based Cost. With this method, it can be seen that the analysed costs during production or service provision processes can be determined more realistic by means of multi allocation keys and the costs can be decreased more by eliminating unnecessary steps within the process. On the other hand, Activity Based Budget will also be helpful for those enterprises which establish Activity Based Cost system to make an appropriate production planning in the way of controlling the process and making detailed predictions. Constituting the budget with a flexible identity which shows budget figures in different working levels will be more beneficial to the enterprise. With these study which is prepared by dealing with the process from collection of an ordinary (unregistered) letter until its delivery by the General Directorate of PTT, the greatest market player of the communication sector in our country, it is aimed at setting forth a cost and budget system that can be used by both the General Directorate of PTT and other enterprises operating in the sector. Keywords: Activity Based Cost, Communication, Flexible Budget