Yarı modern toplumda siyaset ve katılım

Abstract

SAÜ, Sosyal Bilimler EnstitüsüDoktora Tez Özeti Tezin Başlığı: Yan Modern Toplumda Siyaset ve Katılım Tezin Yazarı; M. Murat ÖZKULDanışman; Prof. Dr. A. Rıza Abay Kabul Tarihi; 21Temmuz 2005 Sayfa Sayısı; VI(ön Kısım) + 153(Tez) +l(Ekler) Anabilim Dalı; Sosyoloji Bu çalışmanın esas amacı artık bütün varlığı ile hayatlarımızı dolduran siyaset etme, siyasal katılım, noksan modernliği anlatan bir kavram 1 aştırma olarak yan modern toplum üçlemesinin anlaşılır bir betimlemesini yapmaktır. Çalışma bu amaçla; yan modern toplumun temel siyasal alan karakteristiklerini, modern siyaset ve onun inşa ettiği siyasal insanın yakın dönem görüngüsü olan kitle toplumu/kitle bireyi üzerinden tartışmaktadır. Machivalleşme temayülü ile birlikte Batı düşüncesi, modern siyasetin felsefesinde paradigmal bir değişikliğe giderek insanın mutluluğunu sağlayacak bir aygıt olarak kabul gören siyaseti insansızlaştırmaya başlamıştır. On altıncı ve on dokuzuncu yüzyıllar arasındaki tartışmaların yirminci yüzyılda sistemli siyasal ideolojilere dönüştürülürken basit birkaç kavram, sınırlı (tek tip işleyen) bir mantıksal kurgu ile siyasal insan açıklanmaya çalışılmıştır. İnsanlığın tüm kadim medeniyetler boyu siyasal, sosyal, sivil kazanımları total illüzyonlar marifeti ile düzleştirilerek insanlık hafızası silinmek istenmiştir. Bunda siyasetin, diğer birçok kurum ve kavram gibi modernite varsayımları ekseni etrafında yeni görevler üstlenmesinden kaynaklandığı açıktır. Modernite inşa edici bir projeye dayanırken, yedeğine aldığı siyaset ile de toplumsal mühendislikçi bir projeksiyonu nasıl geliştirdiğinin izleri bu çalışmada takip edilmiştir/ sürülmüştür. Aydınlanmanın övdüğü insan bugün, katılım hakkını ve özgürlüğünü elinden kimin ve hangi gerekçelerle aldığını bilememektedir. Modern insanın trajik serüveni, yani katılamama ve müdahale edememe problematiği, siyasal katılım alanında da, izdüşümlerini bırakmaktadır. Bu unsurlarda etkinlik ve verimlilik, birey eksenli olmaktan çıkmakta ve örgüt ya da kurum eksenli bir hal almaktadır. Birey, karar sürecinden uzaklaştırılmaktadır. Sanayi toplumunun örgütleniş biçiminin getirdiği düzenlemeler, siyasal sistem için de bir şablon oluşturmuş; insan etkinliğini dışındaki güçlere teslim etmek suretiyle bireyi (görünürdeki tüm demokratik haklarına rağmen) yığınlar içinde yalnız bırakmıştır. Bireyin katılımını kolaylaştırdığına ve taleplerini siyasal sisteme ulaştırmada aracılık ettiğine inanılan siyasi kurumlarda da durum aynıdır. Birey; siyasal sistemin ayakta kalması için oluşturulan ve ona hizmet eden aygıtların da yardımıyla, karşı çıkma ve aşma gücünü yitiren, kapalı ve Marcuse'cu anlamda tek boyutlu bir toplumun üyesi haline dönüşmektedir. Kurum yapılarının (biçimsel katılmalar hariç tutulduğunda) katılıma kapalı oluşları, demokratik mekanizmaları mutasyona uğratarak yaşamı ve bireyin varlığını yadsıyan oligarşik mekanizmalara dönüştürmek suretiyle insansız siyasetin abideleri haline gelirler. Tez de muhafazakar ve eleştirel yaklaşımlar, birini diğerine tercih etmek yerine iki yaklaşımda muğlak kalan alanları daha iyi açımlamak adına beraberce kullanılmıştır. Gerekli başlıklar altında mukayeseli olarak incelenmiştir. Alanımızla ilgili sosyolojik çalışmaların çözümlenmesi yoluyla bir bakış geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu anlamda, modernleşme, siyaset ye sivil toplum üzerine düşünce üretmiş yazarların eserleri temel referanslarımız olmuştur. Özellikle temel eserler ve tezin içeriğiyle ilgili olan diğer çalışmalar temel izlek kabul edilmiştir. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde tamamlanmamış modernliğin ve bu tip modernliğin toplumdaki karşılıkları demek olan kitle, kitle bireyi ve siyasal insanın katılımının önünde kendi üzerinde uygulanan beden politikalarının tesirlerinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde, yaşadığı siyasal düzene siyasal insanın katılmasını zorlaştıran modem siyasetin kurumsallaşmaya başladığı 15.yy 'dan itibaren günümüze kadar ki süreçte, siyasetin büyümesine karşın insanın siyasi haklarında küçülmesine neden olan olgular işlenmiştir. Özgürlük sorunsalı, özgür olunamayışın altında ideoloji, araçsal akıl ve onun görünen yüzü bürokrasi ve teknoloji gibi oluşumların katkısı kamusal alan bağlamını içine katarak insansız bir siyaset ortamının nasıl meydana getirildiği sorgulanmıştır. Üçüncü bölümde ise, siyasal katılımın küreselleşen siyasetin içinde modernleşmenin gereklerine ayak uydurmasının siyasal sistemden tedrici olarak uzaklaşmasına yol açan faktörler irdelenmiştir. Güven duyulan sivil toplum ve örgütlerinin bu süreçte katılım için birer alternatif olup olamayacakları da tezin ilgi alanını giren sorunlar arasındadır..Anahtar Kelimeler: Yan Modern Toplum, Modem Siyaset, Siyasal Katılım, Demokrasi Teorisi, Siyasal Kurumlar, Kamusal Alan, Sivil Toplum ve örgütleri

Sakarya University insi tu te of Social SciencesAbstract of PhD Thesis Title of the Thesis: Politics and Participation in Semi-modem Society Author: M. Murat ÖZKULSupervisor: Prof. Dr. A. Rıza Abay Date: 22 July 2005Number of Pages: VI (Pre text) +153(MainBody) + 1 (Appendices) Department: Sociology The main aim of this study is to put a clear description of semi-modern society around the conceptualization af politics, political participation and incomplete modernity. İn this way, the basic political characteristics of semi-modem society, modern society with its construction of political man and their present manifestation as mass society/mass individual are hold, western thought with the inclination of Machiavellization, experienced a paradigmatic shift in modem political philosophy and started dehumanizing the politics that has been commonly accepted as the tool of human happiness. When the political disputes of sixteenth and seventeenth and centuries were converted into systemic ideologies in the 20. century, with only few simple concepts in a limited and uniform logical sequence are used to explain political man. All the civil, social and political acqusitions of humanity throughout ancient civilizations are attempted to make vain by applying total illusions. It is clear that the present condition emerges as a result of undertaking many new duties in the axis of modem assumptions of politics like many other concepts and institutions. While modernity relies on a constructive project, it is studied here how it took politics with its social engineering capacity as a substitute and developed this projection. Man praised by Enlightenment today, is unaware of the subject who deprived him of right to participation and liberty. The tragic story of modem man- that is inability of participation.and interference has also some implications in the sphere of political participation too. In these spheres efficiency and productivity is not on the axis of individual but of organization of institution. The organizational form of industrial society put a frame for politics too. And in this frame man was letf alone by trimming the powers out of his capaticty despite the superfical democratic rights. This problematic situation also prevails in the political structures that are thought to be making participation easier and mediating between demands and system. Individual becomes, in Marcusean terms, a member of one dimensional society where he lost his power of opposition and transcending with the help of the organizations that established for his service. Except for the formal participations the organizational structures with their mutant democratic mechanisms, closed for participation and so, denied life and individual existence, turned political life into oligarchic structure and became monuments of dehumanized politics. In this study, the conservative and critical approaches are not hold separately, they are both utilized to clarify the ambigious sides. The titles are examined comperatively. We try to constitute a vision through the analysis of sociological works. In this sense, the essays on modernization, politics and civil society are the basic sources of our study. Espacially, the basic works and the related ones are mainly traced. This thesis includes three chapters. In the first part modernity and its content mass, mass over individual and the body politics exercised over the individuals take place. In the second part, the blocks, started emerging and forming in the 15 th century, against participation in the individuals' own political sphere and the related facts are studied. The problem of freedom in the context of public sphere and the problematic constituents as ideology, instrumental reason, (bureaucracy and technology) and how a dehumanized political sphere formed are also questionized in this part. And in the third chapter, for today politics is globalizing and because of modernizing factors, participation gradually distances from politics and the related factors in the process are scrutinized. Moreover, whether civil societies can be best alternatives for participation is also hold as problematic in this study. Key-Words: Semi Modem Society, Modem Politics, Political Participation, Democratic Theory, Political Institutions, Public Sphere, Civil Society