Durağanlık analizi yöntemiyle şirket karlarının sürdürülebilirlik durumunun incelenmesi : BIST uygulaması

Abstract

Son yıllarda kurumsal sürdürülebilirlik kavramının daha fazla şirket tarafından benimsenmeye başlandığı ve buna bağlı olarak pek çok şirketin kurumsal kimlik elde etme çabası gösterdiği görülmektedir. Kurumsal sürdürülebilirlik kavramının birçok işletme tarafından bir yönetim anlayışı olarak kabul görmesi, bu işletmelerin sürdürülebilirlik potansiyelinin güçlenmesine olumlu etki yapmaktadır. Kurumsal olarak sürdürülebilirlik hedefleyen şirketler, sosyal ve çevresel konularda hassasiyet gösterirken; ekonomik açıdan sürdürülebilir olabilmek için sürdürülebilir kâr elde etme çabası göstermektedir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin kârlılık göstergeleri incelenerek, bu şirketlerin ekonomik açıdan sürdürülebilir olup olmadıkları tespit edilmek istenmiştir. Bu amaçla, 2007-2013 dönem aralığı içerisinde ara finansal raporlarına ulaşılabilen 211 şirkete ait aktif ve özkaynak kârlılığı ile brüt kâr, faaliyet kârı, vergi öncesi kâr ve net kâr marjı verileri durağanlık analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Elde edilen analiz sonuçlarına göre, incelenen 211 şirketten 51'inin kârlarını uzun dönemde sürdürebildiği tespit edilmiştir. Ayrıca; incelenen şirketlerin yaklaşık %29'unun aktif kârlılığını, %28'inin özkaynak kârlılığını, %35'inin brüt kâr marjını, %28'inin faaliyet kâr marjını, %24'ünün vergi öncesi kâr marjını ve %24'ünün net kâr marjını uzun dönemde sürdürebildiği belirlenmiştir. Sektörel açıdan bakıldığında cam – seramik, metal – ana ve hizmetler sektörlerinde sınıflandırılan şirketlerin sürdürülebilir kâr elde edebilme potansiyellerinin güçlü olduğu; ancak, holdingler, tekstil – dokuma, kağıt – ambalaj – basım, gıda – içecek ve bilgi teknolojileri ve iletişim sektörlerinde sınıflandırılan şirketlerin sürdürülebilir kâr elde etme potansiyellerinin zayıf olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: İşletmelerin Sürdürülebilirliği, Kârların Sürdürülebilirliği,Durağanlık Analizi

In recent years, corporate sustainability concept is being adopted by more and more companies; and therefore, many companies are trying to achieve corporate identity. Acceptance of corporate sustainability concept as a management approach by many companies has positive effects strengthening the sustainability potential of these companies. Companies targeting corporate sustainability have shown efforts to achieve sustainable profits for economic sustainability while showing sensitivity in social and environmental issues. This study aims to determine whether companies traded on the İstanbul Stock Exchange are economically sustainable by examining profitability indicators. For this purpose, return on assets and equity, and gross profit, operating profit, pre-tax profit and net profit margin data of 211 companies' interim reports that can be reached within 2007-2013 period analyzed by unit root analysis. According to the results of the analysis, 51 of 211 company's profits can be maintained in the long term. Furthermore, approximately 29% for return of assets, 28% for return of equity, 35% of gross profit margin, 28% of operating margin, 24% of pre-tax profit margin and 24% of net profit margin are determined that can be maintained in the long term. In sectorial perspective, the study concludes that companies classified as glass – ceramic, metal – main and services sectors have strong potential to achieve sustainable profits; however, holdings, textiles – weaving, paper – packaging – printing, food – drink and information technology and communication sectors have weak potential to achieve sustainable profits. Key Words: Sustainability of Businesses, Sustainability of Profits, Unit Root Analysis