Piyasaların rekabetçi işlevlerinin sürdürmesinde rekabet hukukunun rolü: Piyasaya giriş engellerinin rekabet hukuku açısından değerlendirilmesi

Abstract

SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tez ÖzetiTezin Başlığı: Piyasaların Rekabetçi şlevlerini Sürdürmesinde Rekabet Hukukunun Rolü:Piyasaya Giriş Engellerinin Rekabet Hukuku Açısından DeğerlendirilmesiTezin Yazarı: Şaban Esen Danışmanı: Doç.Dr.Mehmet BarcaKabul Tarihi: 29.06.2006 Sayfa Sayısı: VIII (Ön Kısım) + 246 (Tez) +16 (ekler)Anabilimdalı: şletme Bilimdalı:Yönetim OrganizasyonPiyasaya girişlerin engellenmesi suretiyle rekabetin aksatılması ticari hayatta sıkçakarşılaşılan bir uygulamadır. Bu çalışmada, piyasaya girişleri engellendiği iddiasıyla RekabetKurumu'na yapılan başvuruların değerlendirilmesinde rekabet yasaları, iktisat teorileri vestratejik yönetim yaklaşımlarını da bir araya getirerek, rekabet hukukunun piyasalarındüzenlenmesindeki rolünü ortaya koymak amaçlanmıştır.Bu anlamda çalışmanın temel sorunsalı, piyasaya girişlerin engellenmesi bağlamında piyasayapı ve süreçlerinin rekabetçi işlevlerini sağlama ve sürdürmede Rekabet Hukukunun rolünedir sorusudur. Bu soru giriş bölümünde yan sorularla desteklenmiş ve çalışmanın temelçatısını oluşturmuştur.Bu çalışmada, ?stratejik yönetim ve iktisat kuramında giriş engellerinin piyasa üzerindekietkisinin rekabeti geliştirme/sınırlandırma konusundaki görüşlerde gözlemlenen belirsizlik,farklılık ve çatışmalar veri alındığında, söz konusu kuramlara dayanan rekabet hukukunungiriş engellerini tanımlama ve hakimlerin kararlarına da yansıyacağı ve dolayısıyla piyasarekabetini geliştirici veya koruyucu rolünün kesin değil, tartışmaya açık tercihler üzerindekaldığı? tezi ileri sürülmektedir.Bu çalışma, ikincil verilerin taranmasıyla oluşturulmuş kuramsal bir çalışmadır. Buçerçevede, 1997-2005 arasında rekabeti geliştirici ve koruyucu amaca yönelik olarak verilengiriş engelleri kararlarının stratejik yönetim ve iktisat kuramındaki çeşitli bakış açılarına göredeğerlendirilerek, Rekabet Kurumu'nun piyasaların rekabetçi yapısını koruma ve geliştirmedene ölçüde amaçlarını gerçekleştirmede başarılı olduğu tartışılacaktır.Bu çerçevede, rekabet hukukunun gelişiminde Harvard ve Chicago iktisat okullarının önemlikatkıları olduğu, mahkeme hakimlerinin kararlarına referans teşkil ettikleri, ülkemiz rekabethukuk sisteminin de bu iktisadi düşüncelerden etkilendiği ancak bunun mutlak bir etkilenmeolmadığı sonucuna varılmıştır. Diğer yandan girişlerin engellenmesinin altında yatan temelnedenlerin firmaların elde ettikleri rekabet avantajını sürdürebilmek için uyguladıklarıstratejiden kaynaklandığı, bu stratejilerin bir kısmının rekabet hukuku ile uyumlu bir kısmınınise çatıştığı görülmüştür.Rekabet Kurumunun faaliyetine başladığı 1997 yılından Haziran 2005 yılına kadar, Kuruma344 rekabet ihlali başvurusu yapıldığı ve bu başvurulardan 8 tanesinin giriş engelleriyle ilgiliolduğu tespit edilmiştir. Rekabet Kurumu 8 soruşturmanın 5'inde girişlerin engellendiğintespit etmiştir. Toplam soruşturmalar göz önüne alındığında bu oran % 2.32'dir. Toplamsoruşturmalar içinde giriş engeli tespit edilen soruşturma sayısı ise % 1.45'dir. Bu açıdanbalkıdığında girişlerin engellenmesi nedeniyle oluşturulan rekabet ihlali önemli bir yertutmamaktadır. Diğer taraftan 8 soruşturmadan 5'inde girişlerin engellendiği tespiti göz önünealındığında ise (%62.5), giriş engellerinin ihmal edilemeyecek derecede önemli olduğunugöstermektedir.Anahtar kelimeler: Rekabet Hukuku, ktisat Okulları, Stratejik Yönetim, Rekabet Kurumu,Giriş Engelleri

Sakarya University Institute of Social Science Abstract of PhD ThesisTitle of the Thesis: The Role Of Competition Law on Sustaining The CompetitiveFunctions of Markets : Evaluation of Entry Barriers in Terms of Competition LawAuthor: Şaban Esen Supervisor: Assoc. Prof.Dr. Mehmet BARCADate: 29.06.2006 Nu.of.pages:VIII(pre text)+246(mainbody)+16(appendices)Department: Business Subfield: Management OrganizationImpeding competition by preventing entries to the market is a frequently confrontedapplication in commercial life. In this study, it is aimed at explaining the role of competitionlaw on regulating the markets by bringing together the competition legislations, theories ofeconomics and strategic management approaches in the evaluation of applications to theCouncil of Competition claiming that their entries are prevented.In this context, the main problem of this study is the question ?What is the role of CompetitionLaw on activating and sustaining the competitive functions of market structure and process onthe basis of barriers to entry??. This question was supported by subsidiary questions in theintroduction part and formed the basic framework of the study.In this study the thesis ?when the vagueness, difference and conflict of the ideas concerningimprovement and/or restriction of competition by the effect of entry barriers on markets in thetheories of strategic management and economics are considered, the role - as reflected inverdicts of judges - of the competition law based on the theories in question on defining entrybarriers and improving and maintaining competition is not definite but disputable? was putforward.This study is a theoretical one carried out by scanning the secondary data. Within thisframework, decision about entry barriers between 1997-2005 aiming at developing andprotecting competition will be evaluated according to various viewpoint in strategicmanagement and economics theory and it will be discussed to what extent has theCompetition Authority become successful in protecting and developing the competitivestructure of the market.Within this framework, it was concluded that Harvard and Chicago Schools of Economics hadconsiderable contributions on the development of competition law, they formed a referencepoint for the judgments and the competition law system of Turkey was affected by theseeconomic considerations but it was not an absolute effect. In addition, it was discovered thatthe underlying causes of the prevention of entries resulted from the strategies that were usedby the companies to sustain the competition advantage they had and some of these strategieswere compatible and some were incompatible with the competition law.It was determined that 344 applications regarding the violation of competition were made tothe Council of Competition from 1997, in which the council started to work to June, 2005 and8 of these applications were concerned with entry barriers. The Council ruled that in five ofeight investigations entries were prevented. When the total number of the investigations wasconsidered, the rate was 2.32 %. In the total number of investigations, the number of theinvestigations in which entry barriers were found was 1.45 %. When considered in this way,competition violations by preventing entries don?t have a significant share in total number ofcompetition violations. On the other hand, when it is considered that in 5 of the 8investigations (62.5 %) it was concluded that the entries were prevented, entry barriers are soimportant that they can?t be neglected.Keywords: Competition Law, Competition Authority, Entry Barriers, StrategicManagement, Schools of Economics