Kurumsal kuram perspektifinde sosyal sorumluluk standart ve rehberlerinin insan kaynakları yönetimine etkisi : Türk çalışma ilişkilerinde çoklu örnek olay araştırması

Abstract

Tez araştırmasının konusu "Sosyal sorumluluk standart ve rehberlerinin Türk çalışma ilişkileri sisteminde insan kaynakları yönetimine (İKY) etkisidir". "Kurumsal kuram" araştırmanın teorik çerçevesini oluşturmaktadır. Araştırmanın temel tezi sosyal sorumluluk standart ve rehberlerinin kapsamlarının ve uygulama mekanizmalarının birbirinden farklı olduğuna, standart ve rehberlerin uygulandıkları bağlamın göz önünde bulundurulması gerektiğine ve örgütlerin farklı benimseme ve uygulama biçimleri olabileceği iddialarına dayanmaktadır.Araştırmada sosyal sorumluluğun kapsamı olarak SA8000 standardı, Küresel İlkeler Sözleşmesi (KİS) ve Küresel Raporlama Girişimi (GRI) referans alınmıştır. Türkiye'deki kurumsal çevre ise 4857 İş Kanunu ve 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsam ve uygulamasına dayalı çalışma ilişkileri ile tanımlanmıştır. Araştırma çoklu örnek olay yöntemine dayanmaktadır. Altı örnek olay olarak SA8000 sertifikasına sahip, KİS imzacısı ve/veya GRI raporlaması yapan örgütler seçilmiştir. Birincil veri kaynağı için bu işletmelerden yetkili kişiler ile yüzyüze görüşmeler gerçekleştirilmiş, ikincil veri kaynağı olarak işletmelerin websiteleri, faaliyet raporları, KSS raporlamaları ve sendika sözleşmelerinden faydalanılmıştır. Örnek olay araştırması kapsamında standart ve rehberlerin İKY'ne etkisi değerlendirilmiş, örgütlerin standart ve rehberlerin ilkelerine uyum ve kaçınma sergilediği alanlar analiz edilmiştir.Araştırma sonucunda SA8000, KİS ve GRI'ın İKY üzerinde doğrudan ve dolaylı etkileri gözlenmiştir. Türkiye bağlamında SA8000'nin çalışma saatleri ve izin, bir ölçüde ücret ve tedarikçi denetimleri konusunda olumlu etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. KİS ve GRI'nın da tedarikçi denetimleri konusunda farkındalık yarattığı görülmüştür. Ancak KİS ve GRI'nın asıl etkisi çalışanların bilinçlendirilmesi, İK ve yöneticilerin süreçlere dahil edilmesi yönünde olmuştur. Farklı konu başlıklarına göre kurumsal çevre, standart/rehber ve örgütten kaynaklanan mekanizmaların uyum veya kaçınmada etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kurumsal Kuram, Kurumsal Sosyal Sorumluluk, İnsan Kaynakları Yönetimi, Çalışma İlişkileri, Örnek Olay

The subject of thesis reseacrh is "impact of corporate social responsibility standard and guidelines on human resources management (HRM)." Institutional theory forms the theoretical framework of the research. The main arguments of the research suggest that content and implementation mechanisms of social responsibility standart and guidelines are different and context-oriented and organizations may have different adoptation and implementation manners. SA8000 Standard, Global Compact (GC) and Global Reporting Initiative (GRI) define the concept of social responsibility and the content and implementation of Turkish Labour Law (Act. No. 4857) and Trade Union and Collective Bargaining Law (Act. No. 6356) describe the boundaries of institutional environment in Turkish employment relations. Research is based on multiple case study. Six cases are selected from the organisations having SA8000 certificates, signatories of GC and reporting according to GRI. Gathering primary data, face to face interviews were conducted with the authorized people of the companies and as secondary data, company websites, annual reports, CSR reports and union agreements were used. In the content of the research, impact of the standard and guidelines were evaluated and fields of acquiescence and avoidance were analyzed.As a result of the research, it was observed that SA8000, UNGC and GRI have had direct and indirect impacts on HRM. In the context of Turkey, SA8000 has positive impacts in the field of working hours and allowance, supplier audits and to some extent remuneration. UNGC and GRI have also created awareness on supplier audits but main impacts of GC and GRI have been to raise the awareness of employees and include HR and managers into the process. According to different topics, mechanisms originating from instiutional environment, standard/guidelines and organisations are seen to be effective on acquiescence and avoidance. Keywords: Institutional Theory, Corporate Social Responsibility, Human Resources Management, Employment Relations, Case Study