Kamu yönetiminde çıkar çatışması

Abstract

Çıkar çatışmalarından kaçınma ve çıkar çatışmalarının önlenmesine yönelik çabalar, etik yönetimin temel unsurlarından birisidir. Kamu yönetiminde yaşanan çıkar çatışması sorunlarını önleyebilmek ve çıkar çatışmasını yönetebilmek amacıyla, birçok ülkede çıkar çatışması politikaları uygulamaya konulmaktadır. İlke temelli ve kural temelli yaklaşımlar ekseninde hazırlanan çıkar çatışması politikalarında, önleyici ve cezalandırıcı araç ve mekanizmalardan yararlanılmaktadır. Türkiye?de doğrudan bir çıkar çatışması politikasının varlığından bahsedilmese de etik rejimin kural temelli şekillendirildiği söylenilebilir. 2003 sonrasında gerçekleştirilen reformlar çerçevesinde, etik yönetimin kurumsallaşması ve çıkar çatışmasının önlenmesi amacıyla yasal ve kurumsal düzenlemelerin hayata geçirilmesi, Türkiye?de kural temelli çıkar çatışması ile birlikte ilke temelli çıkar çatışması politikasından da yararlanılmak istendiğinin bir göstergesidir. Türk kamu yönetimi sistemindeki bu değişimlerle birlikte, çıkar çatışması konusunun teorik boyutunun Türk kamu yönetimi literatüründe incelenmesi de önem kazanmıştır. Bu minvalden hareketle hazırlanan çalışmanın temel amacı, kamu yönetiminde çıkar çatışması konusunun ele alınması, çıkar çatışmasının önlenmesine yönelik geliştirilen politikaların irdelenmesi ve alan araştırması ile kamu görevlilerinin çıkar çatışmasına yönelik algılarının belirlenmesidir. Çalışmanın teorik kısmının oluşturulmasında eleştirel literatür taraması yönteminden; alan araştırmasının gerçekleştirilmesinde ise anket yönteminden yararlanılmıştır. Bu amaç ve yöntem çerçevesinde hazırlanan çalışmada, çıkar çatışması ve çıkar çatışması politikasına yönelik kavramsal çerçeve farklı ülke uygulamaları dikkate alınarak irdelenmekte ve Türkiye?de çıkar çatışmasına ilişkin yasal ve kurumsal düzenlemeler ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. Bununla birlikte, kamu görevlilerinin çıkar çatışmasına yönelik algılarının belirlenmesi noktasında, Sakarya ili örneğinden hareketle gerçekleştirilen alan araştırması sonucunda elde edilen bulgu ve tespitlere çalışmada yer verilmektedir. Çalışma sonucunda elde edilen sonuç ve bulgular doğrultusunda, Türkiye?de çıkar çatışmasına yönelik yasal ve kurumsal düzenlemelerin yeterli düzeyde olmadığı tespitinde bulunulmuştur. Diğer taraftan, kamu görevlilerinin uyması gereken etik ilke ve davranışların belirlendiği ?Etik Yönetmeliği?nin uygulamaya konulması ve ?Kamu Görevlileri Etik Kurulu?nun oluşturulması, çıkar çatışması politikası çerçevesinde önemli çabalar olarak değerlendirilmektedir. Kamu yönetiminde yaşanan çıkar çatışması durumlarının önüne geçilmesinde, yasal düzenlemelerin tek başına çözüm olmadığı, etik ilke ve değerlerin hem kamu görevlileri hem de toplum tarafından da benimsenmesi ve içselleştirilmesi gerektiği; etik kültürün kurumsallaşması noktasında etik eğitimi ile birlikte etik liderliğin de önemli birer husus olduğu tespiti sebep-sonuç ilişkisi çerçevesinde ortaya konulmuştur Anahtar Kelimeler: Çıkar Çatışması, Çıkar Çatışması Politikası, Kamu Yönetimi,Yönetsel Etik

Efforts based on avoiding and preventing the conflict of interests, one of the elements basis of ethic management. In many countries, policies about the conflict of interests are being implemented so as to prevent and manage the problems stemmimg from conflicts of interests in public administration. In the conflict of interest policies prepared within the terms of principle and rule based approaches, preventive and punitive mediums and mechanisms are utilized. Although there is not a direct policy on conflict of interest in Turkey, it can be said that ethic regime is formed in a rule-based approach. Within the terms of reforms implemented in 2003, the institutionalization of ethic management and the implementation of legal and institutional regulations indicate the desire of utilizing the principle-based policy. With these changes in Turkish Public Administration system, the theoretical facet of the issue has increased in importance in Turkish Public Administration literature. The main objective of the study which has been prepared in this way is to discuss the conflict of interests in Public Administration, to explicate the conflict prevention policies and with the help of the field study to identify the perception of public officials about the conflict of interests. In the theoretical part of the study, the method of critical literature scanning; and in field study, the survey method have been utilized. With this objective and the method, the conflict of interest and the conceptual framework on conflict of interest policy are explicated by taking into account the applications in different countries, and the legal and institutional regulations on conflict of interest in Turkey are elaborated. Along with this, in order to identify the perceptions of public officials about the conflict of interests, the findings and judgements derived from the field study the case of Sakarya are featured in the study. As a result of the findings and judgements derived from the study, it is concluded that in Turkey the legal and institutional regulations on the conflict of interest are not sufficient. On the other hand, the implementation of ?Ethic Regulation? in which the ethical principles and behaviours public officials must obey are set, and constitution of ?Public Officials Ethics Board? are all considered as important efforts in conflict of interests policy. It is also concluded in a causal connection that in preventing the conflict of interest in Public Administration, legal regulations are not the solution all alone, the ethical principles and values should be adopted both by the public officials and the society and that the ethical leadership along with the ethics education is also a crucial point in institutionalizing the ethical culture. Keywords: Conflict of Interest, Conflict of Interest Policy, Public Administration,Administrative Ethics