Pakistan medreselerine model olarak imam hatip liseleri

Abstract

11 Eylül 2001'de ABD'deki bazı merkezlere yapılan terör saldırılarından sonra terörizmin kökenlerini araştırma eğilimi, Pakistan medreselerine yönelik yoğun bir uluslararası ilgiye sebep olmuştur. Bu süreçte konu üzerine yapılan çalışmaların çoğunda Pakistan'daki medreseler "radikal İslami gruplara" eleman yetiştirmek ve Pakistan'da mezhep çatışmalarını körüklemekle itham edilmektedir. Medreselerin reform ihtiyacı üzerinde durulmakta ve Türkiye'nin İmam Hatip tecrübesi reformlar için model olarak gösterilmektedir. Bu araştırmada İmam Hatip modelinin Pakistan medrese sistemiyle karşılaştırılıp, bu ülkede uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada görüşme, katılımlı gözlem ve doküman analizi yoluyla yapılan nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Aynı zamanda araştırma konusu gereği bir karşılaştırmalı eğitim çalışmasıdır.Çalışmada birinci bölümde İmam Hatip modelinin geçirdiği tarihsel süreç ele alınmıştır. İkinci bölümde tarihsel süreçten hareketle İmam Hatip modelinin anlamlandırmasına çalışılmıştır. Üçüncü bölümde İmam Hatip modelinin karşılaştırmasının yapıldığı ve uygulanabilirliğinin tartışıldığı Pakistan medrese eğitim sistemi incelenmiştir. Araştırmanın son bölümünde İmam Hatip modeli ile Pakistan medrese eğitim sisteminin karşılaştırılması ve İmam Hatip modelinin Pakistan?da uygulanabilirliği ele alınmıştır. Çalışmada ulaşılan önemli sonuçlardan bazıları şunlardır: İmam Hatip modeli İslam eğitim geleneğinin Selçuklu-Osmanlı-Türkiye çizgisinde geldiği noktayı temsil etmektedir. Bu modelin zihni temellerini "gelenek" ile "modern" referanslar arasında bir uyum bulma çabası oluşturmaktadır. Model eğitim tarzını, yaklaşımını ve metodolojisini modern eğitim sistemi ve anlayışından almaktadır. Cumhuriyet döneminde ise niteliksel dönüşüme uğrayarak günümüze kadar gelmiştir. Bu modelin temel özellikleri; devletin denetim ve gözetimi altında bulunması, genel eğitim sistemi içerisinde yer alması, müfredatında dini ve seküler derslerin birlikte modern eğitim tarzında sunulması, sosyo-kültürel çevresiyle bütünleşmesi ve devlet kontrollü sunulan İslam anlayışıdır.Medreseler Pakistan?da paralel bir eğitim sistemi oluşturmaktadır ve çoğunluğu Pakistan?daki İslami düşünce ekollerine bağlı kurulan medrese eğitim kurulları tarafından yönetilmektedir. Pakistan devletinin din hizmetleri ve eğitimindeki sınırlı rolünden dolayı medreseler Pakistan toplumunda merkezi bir role sahiptir. Medreselerin özellikle eğitimsel konularda ve fiziksel imkânlarda reforme edilmeye ihtiyacı olduğu medrese temsilcileri tarafından da dile getirilmektedir. Medrese temsilcileri hükümetten ya da dışarıdan herhangi bir baskıya karşıdır. Çoğunlu modern dersleri de müfredatlarında sunmaya başlamıştır. İmam Hatip modelinin tüm özellikleriyle Pakistan'a aktarılması mümkün gözükmemektedir. Modelin bazı boyutlarının özellikle eğitim uygulamalarına ilişkin tecrübesinin medrese yetkilileriyle sürdürülecek diyalog aracılığıyla paylaşılması daha uygulanabilir bir yaklaşım olacaktır. Anahtar Kelimeler: İmam Hatip Okulları, İmam Hatip Modeli, Pakistan Medrese Eğitim Sistemi, Medrese Reformları, Karşılaştırmalı Çalışma

After 9/11, considerable increase has been observed in the studies related to Pakistan's madrasas. There is a high level of interest in these institutions because of their educational function as bases of the "radical Islamic groups". In the studies, it is claimed that education in the Pakistan's madrasas are active in training the extremists and they highlights the ideology of jihad. In addition madrasas in Pakistan are accused of being ground for the internal confusion, the instability and secterian conflicts in Pakistan society. The international concept of "the modernization of madrasas", which has developed after the Sept. 11, have induced a search for a model. In this context recently Turkey?s Imam Hatip Schools has been showed as a model for the madrasa reforms in the Pakistan. The aim of this study is to compare with Imam Hatip model and Pakistan's madrassa system and to evaluate its applicability to Pakistan. In the study, the qualitative research methods; document analysis, participant observation and interview techniques were used. At the same time the study is a comperative educational research. In the first chapter of the study, historical process of Imam Hatip model was discussed. In the second chapter, making sense of Imam Hatip model was tried by taking into consideration of its history.In the third chapter, Pakistan's madrassa system was examined. In the last chapter of study, Imam Hatip Model and Pakistan madrassa system were compare with each other in term of administrative ans educational processes. Some of significant results of the study are as follows:Imam Hatip model represents a stage of tradation of Islamic education on the line Seljuk-Ottoman-Turkey. "Imam Hatip Schools" is a part of the Turkish Education System in which science and Islamic science are both taught as compulsory courses. These schools are the state institutions that implement programs preparing students for both employment and higher education. They are different from madrasas in Islamic countries in regards of both curriculum and educational approach. The idea of this school is that children are educated with the love of science, humanity, religion and cultures. Syllabus of this schools devotes only around 40 percent of study to religious subjects. The rest is given over to secular topics. Pakistan's madrasas are part of a modern South Asian madrasa tradition developed in the Indian subcontinent under Islamic thought. They mirrors the religious landscape of Pakistan: all main Islamic denominations and sub-groups have their own madrasas. The madrasas are administered by five madrasa boards (wafaq). The majority of Pakistan's madrasas are community-based institutions.They respond to the demand for religious education in the communities where they exist, and on which they are dependent for financial support. The government and the madrasas generally agree on the need for reform of madrasas. The madrasas want reform to enhance the quality of the religious education in the schools. It doesn't seem possible to adapt all the aspects of Imam Hatip model to Pakistan. Some aspects of the model such as educational implementation, curriculum to share with represents of madrassas will be suitable approach. Keywords: Imam-Hatip Schools, Imam-Hatip Model, Pakistan?s Madrasa Education System, Madrasa Reforms, Comperative Education Study