Eski Türkçede sıfatlar

Abstract

Eski Türkçede Sıfatlar? adlı bu çalışmada Köktürk, Uygur ve Kırgız dönemlerine ait yazılı dil malzemesinden hareketle, bir gramer konusu olarak, sıfat ulamı incelenmiştir.Bu çalışma 1. Kökenlerine Göre Sıfatlar, 2. Yapılarına Göre Sıfatlar, 3. İşlevlerine Göre Sıfatlar olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır.Çalışmamızın Giriş bölümünde Eski Türkçe dönemi tanımlandıktan sonra bu dönemin temsilcisi olarak görülen Köktürkler, Uygurlar ve Kırgızlar hakkında özet mahiyetinde tarihi bilgiler verilmiştir. Söz konusu Türk kavimlerinin tez incelemesinde kullanılan yazılı metinlerini tanıtıcı bilgiler de aynı bölümde verilmiştir. Bu bölümün diğer başlığı "Sıfat Ulamı"dır. Bu bölümde Türkçenin grameri üzerine yapılan çalışmalardan hareketle sıfat teriminin tanımı üzerine değerlendirmelere, sıfat ulamı etrafında yürütülen tartışmalara yer verilerek, bizce uygun olan bakış açısı sunulmaya çalışılmıştır.Çalışmamızın diğer bölümlerinin oluşturulmasında, genel olarak, Zeynep Kormaz tarafından hazırlanmış olan "Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi)" adlı çalışmanın "Sıfat" bölümünü oluşturan düzenleme temel alınmıştır.Birinci bölümde incelenen Eski Türkçe metinlerden tespit edilen sıfatların kökenlerine göre sınıflandırması yapılmıştır. Bu bölümde yer alan sıfatlar, metin içinde yer aldıkları bağlamlarıyla birlikte verilmiştir.İkinci bölümde incelenen metinlerde tespit edilen sıfat görevli isimlerin yapılarına göre sınıflandırılması yapılmıştır. Bu bölümde sıfat görevli isimlerin türetim şekilleri dışında, söz dizimiyle ilgili olarak dikkat çeken farklı kullanımlara da yer verilmiştir.Üçüncü Bölümde ise işlevlerine göre, niteleme ve belirtme başlıklarıyla sınıflandırılan sıfatların ayrıca karşılaştırma, derecelendirme, küçültme ve pekiştirme bakımından kullanım özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır.Bu çalışma köken, yapı ve işlev bakımından incelenen dil malzemesinin değerlendirilmesiyle son bulur.

In this work named "Adjectives in Old Turkish Language", adjective category is examined based on written language materials which belong to Köktürk, Uygur and Kırgız periods.This work consists of three parts as the first one adjectives by origin, the second one adjectives by structure and the third one adjectives by functions.In introduction part of our work, historical information about Köktürks, Uygurs and Kırgızs who are considered as agents of their era is given as a brief summary after a description of Old Turkish Period.Information to introduce these tribes whose the written texts used in the thesis are was given in the same part of the work. The other title of this part is "Adjective Category". In this part, as giving place to examinations on description of the term adjective based on works about grammer of Turkish Language and as giving place to discussions around adjective category, the most convenient point of view according to us is tried to be presented.While composing the other parts of our work, a version which is making up the adjective part of a work prepared by Zeynep Korkmaz ?Türkiye Türkçesi Grameri? is generally based.In the first part, adjectives detected in the Old Turkish texts examined are classified by origin. The adjectives placed in this part are presented with contexts in the texts.In the second part, nouns taking on adjective roles found in the examined texts are sorted by structure. In this part, in addition to derivation ways of this nouns, highlighted and different uses about syntax are also mentioned.As for the third part, it?s tried to be found that using features in terms of classification, dimition, intensification of adjectives which are classified by function with two titles qualification and determination.This work ends with an estimation of language materials examined ?n the way of origin, structure and function.