Türk turizm endüstrisinin uluslararası rekabet gücünün değerlendirilmesi : elmas modeli ile Türkiye İspanya karşılaştırması

Abstract

Bu çalışma kapsamında Turizm sektöründe rekabet eden ülkelerin bazılarının diğerlerine göre gerek gelirler, gerekse turizm talebinin yoğunluğu açısından ortalamanın üzerinde sürdürülebilir başarı gösterdiği, bazılarının ise ortalamanın altında başarı gösterdiği bir durum? tespit edilmiştir.900 milyar dolarlık dünya turizm gelirinden 490 milyar dolar ile tüm kıtalar arasında en yüksek payı alan Avrupa'da turizm alanında rekabet eden ülkelerden İspanya'nın 57 milyon turist ve 61 milyar dolar turizm geliri ile Avrupa pazarında ilk sırayı alması ve aynı sıralamada 25 milyon turist ve 22 milyar dolar turizm geliri ile gerek kültürel ve doğal turizm arz kaynakları gerekse birçok medeniyete ev sahipliği etmiş tarihi geçmişi ile İspanya'dan eksiği olmayan Türkiye'nin çok gerilerde kalması? bu sorunsal kapsamında değerlendirilmiştir. Söz konusu durumun nedenlerini ortaya koymak amacıyla aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:a. Ülkelerin uluslararası rekabet gücünü açıklayan teoriler ve modellerden hangisi ya da hangileri turizm sektöründeki ulusal rekabet gücünü açıklayabilme gücüne sahiptir?b. Benzer kültürel tarihi ve doğal turizm arz kaynaklarına sahip olan ve Avrupa ? Akdeniz pazarında rekabet eden ülkelerden olan İspanya ve Türkiye arasında gerek turizm gelirleri gerekse gelen turist sayısı açısından ortaya çıkan performans farklılığının sebebi nedir?Bu kapsamda teorik arkaplan ikincil veri taraması ile oluşturulmuş, Porter'ın Elmas Modeli (Diamond Model) kapsamında geliştirilmiş mülakatlar İspanya ve Türkiye'de sektör uzmanları ile gerçekleştirilmiş Türk Turizm Sektörü'nün rekabet gücü lider ülke ile karşılaştırmalı olarak ölçülmüştür. Porter'ın Elmas Modeli'nde rekabet gücüne dışarıdan etki eden devlet ve şans faktörleri ile diğer faktörlerin birbirleri ile olan etkileşimi kapsamında verilen cevaplar ışığında Türk Turizm Sektörü'nün rekabetçi bir yapıda olduğu ancak daha rekabetçi bir pozisyon elde edebilmek ve ülkenin yalnızca belli bölgeler bazında turizmde kalkınmışlık yerine tüm ülke geneline yayılmış bir rekabet gücü elde edebilmesi bağlamında geliştirilmesi gereken faktörler ve giderilmesi önem arz eden eksiklikliklerin olduğu tespit edilmiştir.

Within the scope of this work, a problematic has been identified that "Some of the countries competing in the tourism sector capture a sustainable success above-average than others in terms of income, and intensive demand, while others have demonstrated success in below average?. As a result of a comparison of two Eurpean countries with the highest share of 490 billion dollars of 900 billion dollars in the world among all the continents in tourism revenue and with similar and coequal cultural and natural tourism resources; Spain's 57 million tourists and tourism revenue of 61 billion dollars that take first place in the market and Turkey?s being far behind with 25 million tourists in the same sequence and with tourism revenue of 22 billion dollars is evaluated in this problematic. In order to put forth the reasons for such situation, it has been tried to answer the following questions:a. Which of the theories and models explaining the international competitiveness of countries has the ability to explain the national competitiveness in the tourism sector?b. With similar cultural, historical and natural tourism resources, what is the reason of the performance difference of Spain and Turkey both competing in the European - Mediterranean market in terms of tourism revenues and the number of tourists?The background of the conceptual framework was created with the literature search, and competitiveness of the Turkish Tourism Sector was measured by the interviews under Porter's Diamond Model (Diamond Model) in Spain and Turkey. In addition, as a result of the responses within the scope of interacting with each other, external facts as state and the chance and other internal factors in Porter's competitive Diamond Model, that can be expressed that Turkish Tourism Sector has competitive structure but to achieve a more competitive position, it is important to eliminate significant deficiencies that need to be improved to spread the competitiveness across the whole country instead of development in only certain regions on the basis tourism.