İnsan kaynakları yönetimindeki iş etiği uygulamaları ile örgüt performansı arasındaki ilişki : fortune Türkiye en büyük 500 şirket örneği

Abstract

İş etiği, ilk örgütlerin kurulmasından itibaren günümüze kadar iş dünyası için önemi hiç değişmeyen bir kavram olmuştur. Özellikle küreselleşme ile birlikte iş etiği uygulamada ve akademik alanda yoğun bir ilgiyle karşılaşmıştır. Bu ilginin bir ifadesi olarak da her geçen gün artan sayıda örgüt, faaliyetlerini iş etiği ilkeleri çerçevesinde düzenlemekte ve bu çabalarını kamuoyuna bildirmektedirler. Böylece örgütler yoğun rekabetin yaşandığı küresel iş dünyasında kendilerine güvenli bir çalışma alanı oluşturmaya çalışmaktadırlar.Bütün örgüt fonksiyonlarının iş etiği ilkeleri çerçevesinde yürütülmesi önemli bir gerekliliktir. Ancak insan kaynakları yönetimi (İKY) fonksiyonunun iş etiği ilkeleri doğrultusunda yerine getirilmesinin daha özel bir önemi vardır. Çünkü İKY fonksiyonu örgütlere değer katacak çalışanların örgüt amaçları doğrultusunda motive edilmesi amacını taşımaktadır. Bu amaca ulaşılabilmek için bütün İKY politika ve uygulamalarının adalet, fırsat eşitliği, doğruluk ve dürüstlük gibi iş etiği ilkeleri çerçevesinde yürütülmesi gerekmektedir. Dolayısı ile bunu sağlayan örgütlerin performans düzeylerinin yüksek olması beklenebilecektir.Bu çalışma ile İKY'nin temel fonksiyon ve uygulamalarındaki iş etiği düzeyi ile örgütsel performans arasındaki ilişkinin ortaya konulması amaçlanmaktadır.Çalışmanın bu temel amacı doğrultusunda ön uygulama ve genel uygulama olmak üzere iki aşamalı bir araştırma yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2008 yılı itibariyle Fortune Türkiye En Büyük 500 Şirket listesinde yer alan 489 özel sektör işletmesi oluşturmaktadır. Ön uygulama aşaması, geliştirilen anketin geçerlilik ve güvenirliliğini test etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu aşamada araştırma evreni dışında kalan ve Kocaeli ilinde faaliyet gösteren 105 işletmeden veri elde edilmiştir. Elde edilen veriler analiz edilmiş ve genel uygulamada kullanılacak ankete son hali verilmiştir. Genel uygulama aşamasında standardize anket evrendeki örgütlere gönderilmiş ve 132 kullanılabilir anket geri dönmüştür. Ulaşılan anketler çalışma amacı doğrultusunda analiz edilmiş ve bulguları değerlendirilmeye çalışılmıştır.Gerçekleştirilen araştırmanın neticesinde; İKY'deki iş etiği uygulamaları ile örgütsel performans arasında pozitif yönlü yüksek bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca finansal olmayan performans boyutlarına nazaran finansal performans boyutunun İKY'deki iş etiği uygulamaları ile daha düşük düzeyde ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Business ethics has been a concept with constant importance for business world since the first organizations are founded until. Specifically along with globalization, business ethics has intensively attracted attention in practice and academic area. As an expression of this attention, every passing day increasing numbers of organizations arrange their activities based on business ethic principles and inform about their efforts to public opinion. Thus, organizations try to constitute a confident work area in global business world with fierce competition.Performing all organizational functions within the framework of business ethics principles is an important necessity. However, performing HRM function towards business ethics principles has more special importance. Because HRM function aspires to motivate employees, may enrich organization, towards organization purpose. To reach this purpose, all politics and applications of HRM should be implemented based on business ethics principles; such as justice, equality of opportunities, accuracy and honesty. Because of this, performance level of organizations which can provide this are expected to be high.This study aims to exhibit the relationship between organizational performance and business ethics level on basic functions and applications of HRM.Based on the underlying aim of this study, a two level research, pilot test phase and general application phase, has been applied. The universe of this study is created based on 489 private sector organizations that have been listed in Fortune Turkey?s Largest 500 Corporations 2008. Pilot test phase has been applied to test validity and reliability of reformed survey. In this phase, 105 corporations out of the universe of study and located in Kocaeli have been contacted and data has been collected. Collected data has been analyzed and survey has been formatted to its last version to be used in general application phase. In general application phase, standardized survey has been sent to corporations inside the universe and 132 usable surveys have been returned. Reached surveys have been analyzed based on the aim of study and findings have been evaluated.As a result of the performed study; high level relationship with positive orientation between business ethics applications at HRM and organizational performance has been determined. Also, lower level relationship with business ethics applications at HRM has been determined for non ? financial performance size compared to financial performance size.