Sağlık hizmetlerinde performans yönetimi:sağlık bakanlığı'na bağlı hastaneler örneği

Abstract

VII ÖZET Sağlık Sektöründe Yeniden Yapılanma ve Bir Uygulama: Sağlık Bakanlığı - SSK Sağlık Tesislerinin Ortak Kullanımı Günümüzde alabildiğine hızlı gelişen teknoloji, geçmişte sorun teşkil eden birçok konuyu insanlığın gündeminden çıkarmasına karşılık; hızlı değişim sürecine paralel olarak yeni sorunları da beraberinde getirmiştir. Çağımızda hemen her alanda insanların beklenti düzeyi yükselmiştir. Vatandaş memnuniyeti olgusu, beklentilerin farklılaşmasına ve artmasına yol açmıştır. Ancak ortaya çıkan beklenti düzeyini karşılayabilecek kaynaklar ise, ters orantılı bir şekilde azalmıştır. Nüfusun çoğalması ve yaşlanması noktasında, sürdürülebilir kalkınma anlayışı yeterince uygulanamamıştır. Bu tablo karşısında ülkeler ve sistemler, yeni arayışlar içine girmişlerdir. Esasen reformların ortaya çıkış mantığı, kıt ekonomik kaynaklarla daha etkili ve verimli hizmet çabası şeklinde değerlendirilebilir. İhtiyaç ve beklentilerin hızla farklılaştığı alanların başında sağlık hizmetleri gelmektedir. Hizmet sunumunda ve hizmete erişimde yetersizlik, kötü ve / veya eksik yönetim, sağlığa ayrılan kaynakların yetersizliği gibi geniş bir alanda ortaya çıkan sağlık sorunlarını iki noktada toplamak mümkündür. Günümüzde hastalık örüntülerinin değişimi sağlık hizmetlerinin mikro ve makro düzeyde yeniden yapılandırılmasını gerektiren unsurlardan biridir. İkinci olarak ise, yaşlanan nüfus ve kronik hastalı klardaki artışın, sağlık hizmetlerinin uzun dönemde finansmanını güçleştirmesi gelmektedir. Sağlık hizmetleri alanında da, kaynak kıtlığına yönelik çözümler, kaynakların etkili bir şekilde tahsisi ve hizmetlerin verimli sunumu konularında ortaya konan çabalar, sağlık reformlarının dayanağını oluşturmaktadır. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak Türkiye'de de son dönemde genel olarak kamu yönetimi alanında, özelde ise sağlık hizmetleri alanında bir değişim yaşandığı görülmektedir. Kuşkusuz, sağlık hizmetleri alanındaVIII yaşanan değişim olgusunu, genelin bir parçası olarak kamu yönetim alanında yaşanan paradigma değişiminden bağımsız düşünmek doğru değildir. Türkiye'de sağlık alanında yaşanan sorunları çözmek amacıyla her dönemde ortaya konan çalışma ve projeler "reform" olarak lanse edilmiştir. Ancak, 1990'lı yıllarda çözüm bekleyen sağlık sorunları 2000'li yıllarda da varlığını korumayı başarmıştır. Son dönemde bu kısır döngüyü yenme amacıyla, kamu yönetimindeki paradigma dönüşümünün de pozitif etkisiyle sağlık hizmetlerinin etkili, verimli ve hakkaniyetli sunulması amacından yola çıkılarak hazırlanan "Sağlıkta Dönüşüm Programı" uygulayama koyulmuştur. Türkiye'de kamu yönetimi anlayışındaki değişimin sağlık politika, strateji ve uygulamalarına yansımaları olarak özetleyebileceğimiz Sağlıkta Dönüşüm Programı birçok alanda çözüm hedefiyle hazırlanmıştır. Sağlık hizmetlerinin yeniden yapılandırılması, Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın unsurlarından biridir. Kaynakların etkili ve verimli kullanılması ve sağlık hizmetlerine erişimde eşitliğin sağlanması amacıyla, sağlık hizmetlerinin yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Bu araştırmada sağlık hizmetlerinde kaynak tasarrufunu, hizmette etkinliği ve verimliliği sağlamak amacıyla Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık tesislerinin ortak kullanımı konusu ele alınmıştır. Bu amaçla Türkiye genelinde Sağlık Bakanlığı hastanelerinde inceleme yapılmış, karşılaşılan sorunlar ve uygulamanın sonuçlan gözlemlenmiştir. Ayrıca konu ile ilgili Sağlık Bakanlığı yetkilileri ile yüzyüze görüşmede bulunulmuş, uygulama ve sonuçları hakkında bilgi alınmıştır. Sonuç olarak, sağlık tesislerinin ortak kullanımının, sağlık sektöründe yapısal değişimin sonucu olarak kaynakların etkili, verimli ve ekonomik kullanımı, etkili hizmet sunumu ve sağlık hizmetlerinin tek merkezden koordinasyonu hedef ve amacında olduğu sonucuna varılmıştır. Nitekim 1,5 yıl süreyle uygulanan sağlık tesislerinin ortak kullanımı süreci, Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık tesislerinin Sağlık Bakanlığı'na devriyle sonuçlanmıştır.

IX ABSTRACT Restructuring in Health Sector and A Practice: Joint Use of Facilities of Ministry of Health - Social Insurance Organization Although the technology excluded several issues which posed problems in past, it brought about new problems along with the very fast development. Today expectations of the human beings are high in every aspect of the life. The phenomenon of the citizens' satisfaction resulted in diversification and increase of their expectation. However the funds which are capable of meeting such expectations decreased in inverse proportion of the expectations. Given the increased and grown old population, sustainable development approaches could be implemented adequately. Regarding this, many countries and systems sought new approaches. In principle the main source of the reforms can be assessed as an attempt to provide more effective and efficient services with scarce economic resources. The first item which is included in the fields wherein the requirements and expectations diversify is health sector. It is possible to categorize the problems arising out of inadequacies in rendering of and access to health services, maladministration and / or under - administration, inadequacy of the funds allocated to the health services, etc. under two categories. The first is the fact that disease patterns have changed nowadays is one of the factors that necessitated restructuring of health services in micro and macro levels. The second is the grown old population and their increased disease incidence makes the financing of health services difficult in the long run. The solution proposed for inadequate funds and efforts made for effective allotment of the resources and efficient rendering of the services, constitute the very foundations of the health reforms. It is observed that a change is experienced generally in public management system and in particular in health services in Turkey, in linewith the developments in the world. No doubt it is wrong to comprehend the changes experienced in health services independently apart from the paradigmatic changes experienced in the public management as a part of the general change. Every works and activities from time to time brought about for the purpose of solving the problems experienced in the health sector in Turkey have been publicized as reforms. However those problems which are pending solutions still persist to exist in 2000s. Recently "Transformation in Health Programme" has been launched with the intention to render health services in an effective, efficient and fair manner also thanks to positive effect of paradigmatic conversion in public sector for the sole purpose of overcoming this vicious circle. The Transformation in Health Programme which we may summarize as reflections of the change in public management sector to the health policies, strategies and practices in Turkey. Restructuring of the health services is an element of Transformation in Health Programme. For the purpose of attaining effective and efficient use of the sources and ensuring fairness in accessing to the health services, health services must be restructured. In this paper joint use of health facilities of the Ministry of Health and Social Insurance Organization for the purpose of ensuring saving of the resources in the health services, effectiveness and efficiency in service rendering, has been discussed. For this purpose, researches have been carried in the hospitals of the Ministry of Health throughout Turkey and problems experienced as well as results of the practices, have been observed. In addition personal interviews have been made with the authorized officers of the Ministry of Health regarding the issue and information has been obtained from them about the practice and the results obtained. As a result, it is concluded that joint use of health facilities has been intended for effective, efficient and economic use of the resources, effective rendering of the services and coordination of the health services from a single center. Nevertheless joint use of the health facilities which hasXI been implemented for a period of 1.5 years resulted in transfer of the health facilities of Social Insurance Institution to the Ministry of Health.