Türkiye'de muhasebe meslek mensuplarının mesleki yetkinlik sorunları ve bu sorunların çözümünde sürekli eğitimin rolü

Abstract

Özellikle son yıllarda ekonomide yaşanan küreselleşme ve teknolojik gelişmeler etkisiyle, muhasebe mesleğinin standart ve uygulamalarında önemli düzeyde değişme ve gelişmeler meydana gelmiştir. 2013 itibariyle uygulanacak olan yeni TTK'na göre, Türkiye'de işletmelerin bu ilke ve standartlara (IAS/IFRS) uygun muhasebe tutmalarının zorunlu olması; söz konusu ilke ve standartların uygulanmasını isteğe bağlı olmaktan çıkartmıştır. Muhasebe mesleğindeki hızlı ve sürekli değişim, muhasebe meslek mensuplarının profilini de değiştirerek; içinde bulundukları meslek yaşamına sürekli uyum sağlama, çabuk ve etkin karar alabilme zorunluluğunu ortaya koymuştur. Bu durum, muhasebe meslek mensuplarının geniş ufuklu bakabilen, küresel ölçekte düşünebilen ve onun gereklerini yerine getirebilme yetkinliğine sahip meslek mensubu olmalarını zorunlu kılmaktadır. Mesleki uygulamalardaki bu yetkinlik ise; önemli ölçüde mesleki bilgi, mesleki beceri ve mesleki değerler, etik, tutum ve davranışların kazanılmasını gerektirmektedir.Muhasebe meslek mensuplarının mesleki yetkinliklerini, sadece belli bir zamanda aldıkları muhasebe eğitimi ile sürdürebilmeleri mümkün değildir. Küresel değişime paralel, mesleki ilke ve standartlardaki sürekli güncellemeler; önceden mesleki faaliyetlerini sorun yaşamadan sürdürebilen bir meslek mensubunun dahi, değişim ve gelişimin gerektirdiği yeni bilgi ve becerilere sahip olmadan, mesleki faaliyetlerini sürdürmesi mümkün olmayacaktır. Bu durum ise meslek mensuplarının meslek hayatına başladıkları günden, o mesleği bıraktıkları ana kadar sürekli olarak mesleki bilgi ve becerilerini güncellemelerini gerekli kılmaktadır. Bu da ?yaşam boyu öğrenme?nin, muhasebe mesleği için ?olmazsa olmaz? kuralı olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, meslek mensuplarının mesleki yetkinliklerini sürdürebilmeleri açısından hayati öneme sahip olan ?sürekli mesleki eğitim? konusu, bu çalışmada (bir bölüm olarak) ele alınıp incelenmiştir.Meslek mensuplarının mesleki yetkinlik sorunlarının belirlenmesine ve bu sorunların çözümünde sürekli eğitimin etkisine yönelik, literatür taramasına ek olarak Türkiye ölçeğinde uygulanan bir saha araştırması yapılmıştır. Araştırma veri setinin oluşturulmasında anket yöntemi kullanılmıştır. Anket yönteminin tercih edilmesinde; evrenin çok geniş bir alana dağılması, evren sayısının fazla olması ve mesleki yetkinlik sorunlarının yaşanmasında ve eğitim ihtiyaçlarının giderilmesinde bölgesel farklılıklar olup olmadığının da belirlenmek istenmiş olması, rol oynamıştır.Bu bağlamda elde edilen bulgulardan, meslek mensuplarının önemli düzeyde mesleki yetkinlik sorunları yaşamakta oldukları, özellikle 2013'ten itibaren yasal zorunluluk gereği uygulanacak olan TMS/TFRS konusunda çok yetersiz bulundukları ve sürekli eğitim çalışmalarına katılma sıklığının arttığı oranda, mesleki yetkinlik düzeylerinin de yükselmekte olduğu anlaşılmaktadır.

Especially in recent years, the globalization and and technological developments in the economy have resulted to a significant level of change and results in the standards and practices of the accounting profession. According to the new TTK (Turkish Trade Law) , which will be implemented after 2013, companies in Turkey will have to keep proper accounting records of its policy and standards (IAS/IFRS International Financial Reporting Standards), made the application of these principles and standards an obligation. The rapid and continuous change in the accounting profession, the changing profile of professional accountants, have revealed the necessity of quick and effective decision-making and continuous adaptation to the profession they are in. In this case, the accounting profession looks for broadminded people, who can think on a global scale, and it enforces a competency to meet the requirements to be able to become a member of the profession.It is not possible for the accounting professionals to continue their professional competencies with their accounting education they got at school. As a result of new developments, the continuous updates in the principles and standards became very important. From now on it will not be possible for the members of the accounting profession to carry on their professional activities without difficulties even if they could continue those activities before. This fact necessitates continuous updates of the professional knowledge and skills for the members of the profession from the beginning to the end of their career. This also shows that ?life-long learning? is an essential must for the acounting profession. Therefore in this study it is considered and analyzed in a seperate chapter that the ?continuing professional education? issue which has vital importance to maintain the professioal competency.In addition to the literature review for identification of the problems of professional competence in the profession and for the determination of the effect of continuous professional education in solving these problems, a field research was conducted in the scale of Turkey. Likert-style questionnaire method was used to create of the data set.That the size of the universe is too large with a very big sample number and our want to determine the role of the regional differences in professional competency problems and to remedy the training needs played a role for preferring the questionnaire survey method.All in all, it is understood from the data collected that the members of the profession have been experiencing a significant level of professional competence problem; are particularly insufficient with the issue of TMS/TFRS which shall be applied as a legalobligation from the year 2013; and ,depending on the frequency of participation in continuing education activities, levels of their professional competence has been increasing .