Çokkültürlü bir toplumda kimlik algısı: İsveç'te yaşayan Türk göçmenleri örneği

Abstract

Kimlik konusu bugün sosyolojide öne çıkmış belli başlı konulardan biridir. Yaşanan gelişme ve değişimlerin etkisiyle, kimlik ekseninde pek çok farklı teori ortaya atılmış, II. Dünya Savaşı sonrasındaki süreç içersinde kimlik eksenindeki tartışmalar, çokkültürlülük tartışmalarının da yaygınlaşmasına neden olmuştur. Kimlik, konusundaki tartışmalar ele alınırken; öncelikle kimlik konusunun niçin günümüzde bu kadar öne çıktığı üzerinde durulmuş, akabinde de bireysel kimlik, grup kimliği, etnik kimlik, ulusal kimlik ve medeniyet kimliği şeklinde bir ayrıma gidilmiştir.Çeşitli kimliklerin tanınması veya tanınma mücadelesi olarak çokkültürlülük tartışmaları yakın bir tarihsel zamanın ürünü olmakla birlikte, çokkültürlülük yeni bir olgu değildir. Çokkültürlülük tartışmalarının altyapısını hazırlayan çeşitli tartışmalar bulunmaktadır. Bu tartışmalardan en öne çıkanı ise, etnisite merkezli tartışmalardır. Etnisite tartışmalarının Batı içi ve Batı dışı iki farklı boyutu bulunmaktadır. Bu tartışmalar artık günümüzde genellikle çokkültürlülük ekseninde yürütülmektedir.Çokkültürlülüğün siyasi düzlemde kabulü ilk olarak Kanada'da gerçekleşmiş, ABD, Avustralya ve İsveç gibi ülkeler de çokkültürlülüğü bir devlet politikası olarak benimsediklerini ilan etmişlerdir. Daha önce asimilasyona yönelik politika takip etmelerine karşın, tarihsel deneyimler ve şartlar bu ülkeleri, çokkültürlülük politikalarını benimseme noktasına getirmiştir. Dünyada çokkültürlülük uygulamalarına nasıl geçildiği ve sınırlarının neler olduğunun ortaya konulması açısından, ABD, Kanada, Avustralya ve AB örnekleri üzerinde tek tek durulmuştur.İsveç, çokkültürlülüğü bir devlet politikası olarak kabul etmiş, nadir Avrupa ülkelerinden biridir. Türklerin İsveç'le olan münasebetlerinin eskiye dayanan tarihsel bir geçmişi bulunmakla birlikte, bu ülkeye kitlesel göçlerin başlaması 1960'ların ortasında gerçekleşmiştir. İsveç'teki Türklerde kuşaklararası kimlik algısı farklılık arz etmektedir. Eğitim seviyesi düşük ve İsveççe dil bilgisi sınırlı birinci kuşağın Türk kimliği dominant bir haldeyken, İsveç'te doğmuş ve sosyalleşme sürecini bu ülkede geçirmiş 3. nesilde Türk kimliği bu dominant unsur olma halini yitirmeye başlamıştır.

Identity is one of the most prominent subjects of sociology today. Subject to the changes and developments, numerous theories about identity were put front, and the arguments on identity after the World War II spreated the multiculturalism debates. Here, as the ideas on identity are studied, first the reasons of the popularity of identity as a subject is discussed and then it was concretized as individual identity, group identity, ethnic identity, national identity, and civilisation identity.However the debates on multiculturalism which refers recognization or struggle for the recognization of various identities is a recently formed issue; multiculturalism is not a recent case. There are a variety of debates which base the multiculturalism debates. The most prominent of these is the ethnicity centered discussions. There are two different dimensions of ethnicity discussions; western and non-western. Today these discussions are usually continued on axis of multiculturalism.Multiculturalism was politically recognized for the first time in Canada; and further, countries such as USA, Australia and Sweden declared that they adapted multiculturalism as a state policy. However they followed policies based on assimilation before, historical experiences and the conditions forced these countries to adapt multiculturalism policies. Here USA, Canada, Australia and EU cases were separately discussed in order to set forth a better understanding of how the shift to multiculturalism applications happened and what are its boundaries.Sweden is one of the uncommon EU countries which adaptated multiculturalism as a state policy. However the Turks relation with Sweden has deep roots in history, mass migration to this country started in mid 1960?s. Perception of identity differ among the generations. While the Turkish identity is dominant in the first generation which has lower level of education and less knowlegde of Swedish; Turkish identity started to lose its position as a dominant actor for the 3rd generation that were born and socialised in Sweden.