IMF destekli istikrar programları ve gelir dağılımına etkisi : Türkiye örneği

Abstract

Türkiye, kuruluşundan bu güne kadar istikrar arayışı içinde olmuş ve 1950 sonrası IMF ile temasa geçmiş sürekli temas içinde kalarak aralıklı dönemlerle stand-by düzenlemeleri yaparak istikrar programlan uygulamıştır IMF programlan ise geleneksel olarak istikrarsızlığı talep yönlü olarak değerlendirdiğinden uygulanan programlarda sürekli bir şekilde talebi kısıtlayıcı önlem ve tedbirlere yer verilmiştir. Ekonominin üretim yönü sürekli ihmal edilmiştir. Bu sonuç bilinmekle birlikte IMF programlan uygulanmaya devam edilmiştir. IMF destekli programların uygulanmasının sebebini dış kaynak arayışında karşılaşılan güçlükler ile ülkenin kaynak yetersizliğine bağlamak mümkündür. IMF kredilerinin gerekli alanlarda kullanılması ekonomik gelişme açısından büyük önem taşımaktadır. Aksi halde istikrarsızlığı borçlanma ile gidermeye çalışmak ekonomik bir kısır döngüye yol açacaktır. Türkiye'de bu anlayışla yıllarca uygulanan programlar bir çok makro dengeyi bozarak gelir dağılımında da adaletsizliklere neden olmuştur. Bu çalışmanın birinci bölümünde gelir dağılımının teorik çerçevesi çizilerek Türkiye'de gelir dağılımını etkileyen faktörler irdelenerek kişisel, fonksiyonel, sektörel ve bölgesel gelir dağılımının durumu incelenmiştir. İkinci bölümde ise IMF'nin destek verdiği istikrar" programlan ile gelir dağılımı ilişkisi incelenmiştir. Son bölümde ise gelir dağılımı açısından program uygulanan ve uygulanmayan dönemlerin karşılaştınlması yapılmıştır. Sonuç olarak, IMF programlannın uygulandığı dönemlerde kişi başına gelirin düştüğü, ücretin gelir payının azaldığı aynca faiz, rant ve kardan oluşan sermaye grubunun gelir payının arttığı gözlenmiştir. Aksine IMF programının uygulanmadığı dönemlerde ise ücretliler grubunun gelir payı artış gösterirken sermaye grubunun gelir payı belirli bir eşik düzeyinde korunmuştur. Anahtar Kelimeler : Uluslararası Para Fonu, Gelir Dağılımı, İstikrar Programlan, Stand-by Düzenlemeleri

The Effects of IMF-Supported Stabilization Programs on Income Distribution ( Turkey as a Case ) Turkey has been applied the stabilization programs in certain times by making stand by regulations since 1950. The demand restricting measures were continually put into practiced in IMF programs. On the other hand, the production side of the economy has always been neglected. There are two reasons in applying IMF programs. One is the difficulties in obtaining of foreign sources. The other is the lack of the opportunities of the country. It is very important to spend income loaned from IMF for the necessary areas. Otherwhise, trying to cover the insability by paying dept with a dept would cause a vicious circle. Many macro balances has been spoiled because of applied programs for years with this mentality. Also, It has caused injustice in income distribution. The first part of the study, the factors effecting the income disribution and the situation of the personel, functional, regional of its were examined in Turkey. The stabilization programs supported by IMF and the income distrubition were investigated in the second part. In the last part of the study, the comparation of the income distrubition in the programs applied and unapplied has been made. As a result, The income distribution per person and the income share of the salary were decreased in the periods that IMF programs was applied. Also, economic rant, interest and profit were increased those periods. Keywords : International Monetary Fund, Income Distribution, Stabilization Programs, Stand-by Regulations xn