Bu tez üç bölümden oluşmaktadır. Tezin ?Birinci Bölüm?ü ?Tefsirde İhtilafların Mahiyeti?ne tahsis edilmiştir. Bu bölümde öncelikle tefsirde ihtilafların kavramsal çerçevesi, tefsirde ihtilaflara anlam yakınlığı olan kelimelerle birlikte değerlendirilmiştir. Daha sonra tefsirdeki ihtilafların Kur'ân için söz konusu olmadığı bu ihtilâfların te'vîl ve tefsîrde meydana geldiği belirtilerek te'vîl ve tefsîr kelimeleri etraflıca incelenmiştir.Tezin ?İkinci Bölüm?ü ?İhtilâf Çeşitleri?ne ayrılmıştır. İhtilâf çeşitleri tefsîrde ihtilâfın hakikatinin olup olmaması konusunda ?Tenevvü ve Tezad? olmak üzere iki başlık altında işlenmiştir. İkinci olarak tefsîr çeşitleri ?Hz. Peygamber ve Sahabe Dönemi?, ?Tabiinden Hicri 7. Asra Kadar Olan Dönem?, ?Hicri 7. Asırdan 14. Asra Kadar Olan Dönem?, ?Hicri 14. Asırdan Günümüze Kadarki Dönem? olmak üzere dört dönem kronolojik sıra takip edilerek ele alınmıştır. Üçüncü olarak ise ihtilâf çeşitleri fayda ve zaralarına göre incelenmiştir.Çalışmanın ?Üçüncü Bölüm?ü ise ?Tefsirde İhtilaf Sebepleri?ne ayrılmıştır. Tefsirde ihtilaflar öncelikle Kur'ân'ın kendine has üslûbu ve dil özelliklerinden kaynaklandığı için bu konu ?Kur'ân'ın Kendine Has Üslûbu ve Dil Özelliklerinden Kaynaklanan İhtilaflar? başlığı altında işlenmiştir. İkinci olarak da tefsirde ihtilaflar bizzat müfessirlerin fıtri yapıları, ilmi seviyeleri, mezhebî/ideolojik görüşleri, gereksiz ayrıntılara aşırı dalmaları, âyetleri heva ve arzuya göre yorumlamaları, içinde bulundukları kültürel çevreleri, siyasal ve sosyal hadiselerden etkilenmeleri ve anlama-yorumlama gibi sebeplerden kaynaklandığı için de ?Müfessirlerin Beşeri Yapı ve Özelliklerinden Kaynaklanan İhtilaflar?başlığı altında ele alınmıştır. Bu tez sonuç, kaynakça ve özgeçmişle birlikte son bulmuştur.Anahtar kelimeler: Tefsîr, İhtilâf, Tenevvü, Tezat
This thesis consists of three parts. In the first section of thesis is dedicated how controversies are to be addressed in tafsir. In this part, conceptual framework of controversial in tafsir is evaluated with the words in close proximity means to controversies in tafsir. Later, it was expressed that such controversies in tafsir is not the Quran an examined the words ?te?vil? and ?tafsir? in detail to occur the controversies in tafsir mostly in tafsir and te?vil .Second part of thesis is dedicated variants of controversies in tafsir. Firs of all, types of controversies wereExamined under two headings: Tenevvü, controdiction (tezad), perversity (inhiraf) whether or not existed truenessof controversies in tafsir. In the second, types of tafsir has been taken up chronical order: ?Hz. Prophet and sahabe period? ?from tabii to hicri 7th century?, ?from 7th century to hicri 14th century?, ?from 14th century untill today?. Third as another in terms of kinds of controversies in accordance with the benefits and losses were investigated.The third part of thesis is dedicated to the reason of controversyof tafsir. In the first , causes of controversy in tafsir are caused by the Quran but its style and language features. So, this subject was investigated in these topics, Quran its own style and controversies arising from language features. As to come a second part, the reasons for conflict of opinion are obtaining from as the following the interpreters?s characteristic structures on their own, their education point of views, their needles of getting down to the details, their interpretation of verse of the Quran, according to their interests and desires, their culturel enviroment in which they have been, their being affected by the political and social events and understanding interpretation.The conflicts coming from their human natures and peculiarities are considered under the heading. Eventually, this thesis has come to an end with the result, bibliography an curriculum vitae.Anahtar kelimeler: Commontary, Controversial, disagreement, Koran.