Örgüt kültürünün örgütsel adalete etkisi: bir örnek olay

Abstract

Kültür, toplumsal alanda olduğu gibi örgütlerin başarısı ve etkinliği üzerinde de gittikçe önem arz etmeye başlamıştır. Her aile ve her toplumda olduğu gibi her örgüt de bir kültüre sahiptir. Ancak, örgütlerin sahip oldukları kültürün yapısal özellik bakımından örgütün amaç ve hedeflerine uyum sağlayıp sağlamadığı son derece önemlidir. Örgütler kültürleri aracılığıyla değer ve normlarını çalışanlarına benimsetebilir, çalışanlar ile kurum arasında bağ oluşturabilirler. Başarılı olan işletmeler örgüt kültürlerini amaç ve stratejileri doğrultusunda şekillendirir ve bunu korumaya yönelik tedbirler alırlar. Bu bağlamda, örgüt kültürünün örgütsel adalet algısı üzerindeki etkisi de çalışanlarda kültürü benimseme ve örgütsel amaçlara ulaşma açısından önem arz etmektedir. Çalışanların işyerinde ne kadar adil davranıldığı konusundaki algılarını içeren örgütsel adalet algısına sahip olmayan çalışanlardan örgüt kültürünü benimsemeleri beklenemez.Çalışmanın amacı örgüt kültürünün örgütsel adalete etkisini ele almak ve kültürün adalet algısının oluşumundaki rolünü incelemektir. Bu amaçla örgütte mevcut ve baskın olan kültür ve adalet boyutlarını belirlemek ve hangi kültür boyutunun adalet algısını daha fazla etkileyeceğini ortaya koymaktır.Yapılan çalışmada literatür taramasına ek olarak hizmet sektöründe faaliyet gösteren bir kamu kurumu ?örnek olay? kapsamında incelenmiştir. Araştırmada verilere ulaşmak için niteliksel ve niceliksel yöntemler birlikte kullanılmıştır. Bunlar; yarı yapılandırılmış görüşme, gözlem, içerik analizi ve anket formundan oluşmaktadır. İlk aşamada inceleme yapılacak olan kurumun yapı ve işleyişini tanımak amacıyla kuruma ilişkin dökümanlar toplanmış, incelenmiş ve gözlem ile birlikte içerik analizi yapılmıştır. İkinci aşamada kurumda çalışanların örgüt kültürü ve örgütsel adalet algılamalarına yönelik veri toplama aracı olarak 2 bölümden oluşan standardize anket formundan yararlanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilerin testinde korelasyon ve regresyon analizleri, gruplar arası farklılıkların testinde ise t-testi ve one-way ANOVA analizleri yer almaktadır. Üçüncü aşamada ise, kurumdaki üst düzey ve orta düzey yöneticiler yarı yapılandırılmış mülakat yapılmıştır.Yapılan çalışma sonucunda örgüt kültürü boyutlarının baskınlığı farklı demografik özellikler açısından incelenmiş, birim bazında yapılan değerlendirme sonucunda boyutlardan başarı ve destek kültürünün diğer boyutlara göre daha baskın olduğu, güç kültürünün ise yine birim bazında en zayıf oranda hissedildiği görülmüştür. Durum örgütsel adalet boyutları açısından incelendiğinde ise, yine birim bazında en güçlü hissedilen algı etkileşim adaleti iken, en zayıf hissedilen algı ise dağıtım adaleti algısıdır. Örgüt kültürünün örgütsel adalete etkisi açısından değerlendirme yapıldığında ise, hiyerarşi kültürü prosedürel adalet algısını üzerinde en yüksek etkiye sahipken, başarı kültürü etkileşim adaleti üzerinde en yüksek etkiye sahip olduğu görülmüştür. Araştırma bulgularının örgüt için olması gerektiği düşünülen kültür boyut ya da boyutlarını ortaya çıkarması ve bu yönde çalışma yapılmasını teşvik edici yönde önerilerde bulunması ve bu sayede daha yüksek bir adalet algısına sahip olunması yönünde kuruma katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Culture has a developing importance on organizations? success and efficiency just like on social area. Every organization has a culture, much the same with a family and a society. However, organizations? cultures? structural characteristics? consistency with organizations? aim and objective is highly important. Organizations could their employees to adapt their values and norms via their cultures. Thus, they may constitute a link between their employees and institution. Successful businesses shape their organizational culture in accordance with their aims and objectives, and take precautions to protect this. In this context, the effect of organizational culture on justice perception has also great importance on employees in the aspects of catching organizational aims and making employees adapted to organization. The ones who have not organizational justice perception, which also includes justice perception in working environment, can not adapt organizational culture.This study aims to focus on the effect of organizational culture to organizational justice and analyze the role of culture in justice perception. This study also aims to determine the dimensions of culture and justice that are overwhelming and available in organization. By that, it targets to reveal which culture dimension mostly affects justice perception.In the study, in addition to literature scan, a public establishment operating in service industry is examined as a ?case study?. To gather the data, qualitative and quantitative methods are both used. In addition to that, to gather data; semi-structured interview, observation, standardized questionnaire form are benefited. In the first step, with the aim of having close-up information about the industry which is a case study, some documents are gathered, studied and observed. In the second step, standardized questionnaire forum, which includes two chapters, are used to get knowledge about employees? organization culture and organizational justice perceptions. In the test of relations of variables; correlation and regression analysis, in the test of differentness among groups; t-test and one-way ANOVA analysis are also used. In the third step, semi-structured interviews are conducted with senior managers and mid-level managers.In consequence of this study, the preponderance of organization culture?s dimensions are examined in terms of different demographic characteristics; as a result of item based evaluation, success and support culture, which are among mentioned dimensions, are overwhelming to the other dimensions; as for power culture as a result of item based evaluation, it stays as the weakest. When the case is studied in terms of organizational justice dimensions, the most felt perception is interaction justice perception and the least felt perception is distribution justice perception. When organization culture?s affect to organizational justice is evaluated, it is seen that hierarchy culture has the highest influence to procedural justice perception and success culture has the highest influence to interaction justice. It is foreseen that this study findings reveal culture dimension or dimensions that must be in the organization, and give motivating suggestions to study on this more, and thus, will contribute to the establishment in the aspects of giving a higher justice perception