Sosyal çalışmacıların işe yabancılaşması ile iş stresi arasındaki ilişki : İstanbul il örneği

Abstract

Bu araştırma İstanbul ilinde farklı kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan sosyal çalışmacıların işe yabancılaşma ve iş stresi düzeylerine ilişkin algılarının cinsiyet, yaş, medeni durum, öğrenim durumu, görev yaptığı kurum, mesleki kıdem, kurumda çalışma süreleri, kurumdaki pozisyon değişkenlerine göre değişip değişmediğini saptayarak sosyal çalışmacıların işe yabancılaşma düzeyleri ile iş stresinde düzeyleri arasında bir ilişki olup olmadığını belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın evrenini İstanbul ilinde farklı kamu kurum ve kuruluşlarda görev yapan sosyal çalışmacılar oluşturmaktadır. Bu araştırmanın örneklemini ise İstanbul il sınırları içerisinde bulunan farklı kurumlarda çalışan sosyal çalışmacılardan araştırmaya katılmak isteyen 300 sosyal çalışmacı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak "Kişisel Bilgi Formu", "İşe Yabancılaşma Ölçeği" ve "İş Stresi Ölçeği" kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS programında çözümlenmiştir. Sosyal çalışmacıların işe yabancılaşma ve iş stresi düzeylerinin cinsiyet, medeni durum, kurumdaki pozisyon değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesinde t-testi, yaş, öğrenim durumu, mesleki kıdem, kurumda çalışılan süre, çalışılan kurum değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için de tek yönlü varyans analizi (ANAVO) uygulanmış ve farklılığa neden olan grubun tespitinde Tukey Post Hoc testi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçları, p=.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Sosyal çalışmacıların İşe yabancılaşma düzeyleri ile İş Stresi düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı pearson korelasyon katsayısı ile hesaplanmıştır. Bu araştırmada elde edilen bulgular araştırmaya katılan sosyal çalışmacıların işe yabancılaşma ve işe yabancılaşmanın alt boyutları olan güçsüzlük, anlamsızlık, yalıtılmışlık, kuruma yabancılaşma düzeylerinin düşük, iş stresi düzeyi ortalamasının orta düzeyde olduğunu göstermiştir. Araştırmaya katılan sosyal çalışmacıların bazı demografik değişkenlere göre işe yabancılaşma ve iş stresi düzeyleri farklılaşmaktadır. Sosyal çalışmacıların işe yabancılaşma ve anlamsızlık alt boyutuna ilişkin algılarının çalıştığı kurumdaki kıdem ve pozisyon değişkenlerine, iş stresi düzeylerinin mesleki kıdem ve çalıştığı kurumdaki kıdem değişkenlerine göre anlamlı fark gösterdiği belirlenmiştir. İşe yabancılaşma düzeyleri ile İş Stresi düzeyleri arasında ise istatistiksel açıdan bir ilişki söz konusu değildir. Aynı zamanda araştırma kapsamında İstanbul ilinde farklı kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan on üç sosyal çalışmacı ile yüz yüze görüşme yapılmıştır. On üç sosyal çalışmacıya kartopu örnekleme yöntemi ile ulaşılmıştır. Yüz yüze görüşmede katılımcılara yöneltilen sorular "işe yabancılaşma ölçeği" ve "iş stresi ölçeği" nin soruları esas alınarak oluşturulmuş, açık uçlu olarak yeniden düzenlenmiştir. Görüşmede katılımcılara 28 soru yöneltilmiştir. Katılımcılar tarafından görüşme sorularına verilen cevaplar analiz edilmiş ve sonuçların araştırmanın nicel verilerini destekler nitelikte olduğunu gözlemlenmiştir.

This research aims to determine whether there is a relation between the job alienation levels of social workers and their job stress levels by detecting whether the perceptions of social workers who work in different state institutions and organizations in Istanbul province regarding job alienation and job stress change according to gender, age, marital status, educational background, the institution he/she is working, professional seniority, working times on the institution, position variables on the institution. The population of the research is composed of social workers who work in different state institutions and organizations in Istanbul province. The sample of this research is constituted from 300 social workers among social workers working in different institutions in Istanbul province who want to participate the research. As the data collection tool, "Personal Information Form", "Job Alienation Scale" and "Job Stress Scale" have been used. Obtained data has been resolved in SPSS. In determining whether job alienation and job stress levels of social workers differ according to gender, marital status, position variables in the institution, the t-test; in determining whether they differ according to age, educational background, professional seniority, working times on the institution, institution variables, the one-way analysis of variance (ANAVO) have been applied and in determining the group that causes the dissimilarity, the Tukey Post Hoc test has been used. The analysis results have been evaluated on the p=.05 significance level. To see whether there is a meaningful relation between Job Alienation levels and Job Stress levels of social workers, calculation has been made with the pearson correlation coefficient. The findings gained from this research showed that the levels of job alienation and sub-dimensions of job alienation which are weakness, senselessness, isolation, alienation to the institution of social workers are low, and the job stress level average is on the midlevel. The job alienation and job stress levels of social workers who had participated the research changes. It has been determined that the perceptions of social workers regarding job alienation and senselessness sub-dimension vary significantly according to their seniority and position variables on their institution, and their job stress levels vary significantly according to their professional seniority and seniority variables of their institution. A statistical relation between job alienation levels and Job Stress levels is out of question. At the same time, within the scope of the research, a face to face meeting with thirteen social workers who work in different state institutions and organizations in Istanbul province had been made. Thirteen participants were reached with the method of snowball sampling. The questions asked to the participants on the face to face meeting have been constituted by taking the questions of "job alienation scale" and "job stress scale" as a basis, and are rearranged as open-ended questions. On the meeting, 28 questions have been asked to the participants. The responses given by the participants to the interview questions had been analyzed and the results had been observed to support the quantitative data of the research.