H. Nihal Atsız’ın sözlüğüve söz varlığı, 1. cilt

Abstract

Kültürün aktarıcısı olan dilin unsuru olan kelimeler, farklı amlam ilişkileri ile bağ kurarak söz öbekleri meydana getirirler. Oluşan bu kelime gruplarının cümle içerisinde önemli bir işlevi vardır. Anlamı derinleştirip zenginleştirirler, sözü etkili ve güzel söylemeyi sağlarlar. Söz varlığı, kültürün ana unsuru olan dilin yayıcısı ve yaşatıcı olan yazar ve şairlerin düşünce dünyalarını tanımamızı sağlar. Onların dünyaya bakışını, hayallerni, fikirlerini ve hayatlarını anlamamızı kolaylaştırır. Bunun yanında toplumun değerlerinin, yaşayışının, kavramlar dünyasının oluşmasında ve aktarılmasında da söz varlığı önemli yer tutar. Binlerce yıllık geçmişe sahip Türk milletinin çok önemli şahsiyetlerinden biri olan, Cumhuriyet döneminin kendine özgü üslubuyla tanınan şair ve yazarlarından Hüseyin Nihal Atsız'ın farklı türdeki birçok eserinin söz varlığını tespit edilmiş, düşünce dünyasına girilmiş ve Türk diline yaptığı katkılar incelenmiştir. Bu çalışmamızda önce Atsız'ın hayatı, dili, üslubu ve edebi kişiliği ortaya konmuştur. Ardından tüm eserlerindeki söz varlığı kelime grupları açısından tespit edilmiştir. Atsız'ın sözlüğü oluşturulmuş, metindeki anlamları bulunmuştur.

Words, which are the components of language used for transferring culture, form phrases through various connections of meaning. These word groups have significant functions within sentences. They deepen and enrich meaning, enabling effective and beautiful speech. Vocabulary helps us to recognize intellectual realms of authors and poets who spread and sustain language, which is the basic component of culture. It helps to understand their dreams, ideas, lives and worldviews. Vocabulary is also significant in forming and transferring values, lives and concepts of communities. Vocabulary in the works of Hüseyin Nihal Atsız, one of the most significant personalities of Turkish nation and a prominent author and poet of Republic era with his unique style, was identified, his intellectual realm and contributions to Turkish language were studied. This study initially reveals life, language, style and literary personality of Atsız, followed by a study of vocabulary in his works in terms of word groups.