İbn Aşur’un Et-Tahrir ve’t-Tenvir adlı eserinde sarf ve nahiv merkezli tercihleri

Abstract

Nahiv ve sarf ilimlerinin, tefsir ilmiyle sıkı bir bağı vardır; çünkü bu iki ilim Allah'ın kitabının doğru bir şekilde anlaşılması için en önemli araçlardandır. Zira Yüce Allah Kurân'ın Arapça tenzilini, ilahi mesajın anlaşılması ve hayata taşınmasıyla doğrudan irtibatlandırmıştır. Nitekim tefsir literatürünün üzerinde yükseldiği iki temel ayaktan birisi dilsel analizlerdir Diğeri ise, seleften nakledilen rivayetlerdir. Dirayet Tefsiri ismiyle de anılan bu tefsirler Kur'ân'ın i'râb vecihlerinin açıklanmasında ve anlamlarının ortaya çıkarılmasında önemli rol oynamıştır. Bu konuda tefsirlerin temel kaynağı ise, Kurân'ın nazil olduğu dilin kelime ve gramer yapısını bize sunan fasih Arapça konuşan kabilelerden ve şiir divanlarından yola çıkarak ortaya konan Arap dili ve edebiyatı mirasıdır. Bir müfessir olmakla beraber iyi bir dilci de olan ve Arap dili ekolleri içinde önemli konuma sahip Ferrâ ve Zeccâc gibi dilci-müfessirlerin Kuran tefsiri alanında yazdıkları eserlerle zaman içinde luğavî tefsirler olarak isimlendirilen bir tefsir hareketi oluşmuştur. İlk tefsir çalışmalarından bugüne kadar bu alana dair eserler verilmiş, dilbilimsel tefsirlerde farklı yaklaşımlar ortaya konulmuş ve neticede farklı tercihler ortaya çıkmıştır. Bu alana yazdığı eserlerle ve tefsiriyle önemli katkılarda bulunan âlimlerden biri de "müteaddid'ül mevahib " sahibi Tahir b. Âşûr' dur. Onun dil ile ilgili çok ciddi tahlillere ve ilmi vukufiyete dayanan tahkikleri, tercihleri ve nahivle ilgili görüşleri vardır. İşte bu araştırmada onun et-Tahrîr ve't-Tanvîr isimli tefsirinde sarf ve nahiv ilmine dair tahlil ve tercihleri, Ayetlerin tefsir ve tevilindeki etkisi ve yansımaları incelenecektir. Ayrıca neticede müellifin sarf ve nahiv konularındaki tercihleri ışığında, klasik dil mekteplerinden Basra dil ekolünün mü yoksa Kufe dil ekolünün mü görüşünü aldığını belirtilerek kullandığı terminoloji ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu çalışmanın bir diğer amacı ise onun nahiv ve sarfla ilgili tercihlerinin itikadi ve fıkhî konuları ihtiva eden ayetlerin tefsirine etkisinin açıklanmasıdır. Bu çalışmanın konuyu hazırlayan araştırmacıya ve tefsir bilim dalına katkıları adına şunlar söylenebilir: Bu çalışma neticesinde Tahir b. Âşûr'ûn sarf ve nahiv ilmiyle ilgili birikimi, bu alana dair vukufiyeti, fikirleri ve nahiv ilmine tefsirde nasıl bir misyon yüklediği görülecektir. Elde edilen veriler ışığında görülmüştür ki, İbn Âşûr'ûn kendi tercihinin olduğu nahiv ve sarfla ilgili meselelerin sayısı 275'e ulaşmaktadır. Bu meselelerde kimi zaman nahiv imamlarına muvafık olarak kimi zaman da onlardan bağımsız olarak kendi görüşünü ortaya koymaktadır. Aynı şekilde bu araştırmayla, Tahir b. Âşûr'un nahivle ilgili tavsiyeleri ve sarfla ilgili siyakın delaletlerinin; itikadî meselelere ve fıkhî istinbatlara dair etkisi ortaya çıkarılacaktır.

The sciences of semantics and morphology have a close connection with the science of exegesis; because these two sciences are one of the most important tools for understanding God's book correctly. This is because Almighty Allah has directly linked the Arabic expression of the Qur'an with the understanding and carrying of the divine message. Indeed, one of the two main pillars on which the exegesis literature is based is linguistic analysis and the other is the narrations transmitted from the Seleft. These exegeses, also known as dirayat Tafsir, played an important role in explaining the Qur'anic aspects of the Qur'an and revealing its meaning. The main source of exegesis in this regard is the heritage of Arabic language and literature, which is set out from the fascinating Arabic-speaking tribes and poetry divans who present us with the word and grammatical structure of the language in which the Qur'an. In addition to being a commentator, a movement of commentary called Linguistic interpretation has been formed with the works written by linguist-commentators such as al-Farrâ and Az-Zajjâj, which is a good linguist and has an important position in the Arabic language schools. From the first exegesis studies, works on this field have been given, different approaches have been put forward in linguistic exegesis and different preferences have emerged as a result. One of the companies that made important contributions to the works and commentaries he wrote in this field was Tahir bin Ashour, The owner of "Muteaddid'ul Mavahib". It is ibn Ashur. It has language-related inquiries, preferences, and semantics based on very serious analyzes and scientific knowledge. Here, in this research, his analysis and preferences on consuming and semantics sciences in his commentary titled "Al-Tahrir wa-al-Tanwir", the effects and reflections of verses on the interpretation and interpretation will be examined. Besides, in the light of the preferences of the author in terms of consumables and semantics, the terminology used by stating whether he has the opinion of Basra language school or Kufe language school will be tried to be put forward. Another aim of this study is to explain the effect of preferences on semantic and consumable material on the interpretation of verses including theology and jurisprudence. For the contribution of this study to the research that prepared the subject and the science of interpretation: As a result of this study, it will be seen that the accumulation of Tahir bin Ashour on morphology materials and semantics, his knowledge, ideas and mission to comment on semantics science are bin Ashour in the light of the data obtained, it is seen that the number of problems related to Ibn Ashur's preference reached 278. In these matters, he sometimes presents his own opinion, sometimes in agreement with semantics imams. Likewise, with this research, Tahir b. Ashur's advice and context signs of consumables; the impact on legal issues and fiqh İstinbat will be revealed.