Savunma harcamaları cari açık ve ekonomik büyüme ilişkisi: Nato ülkeleri örneği

Abstract

Ekonomi literatüründe savunma harcamaları, cari açık ve ekonomik büyümeye etkisi ile ilgili amprik literatürde çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada NATO ülkeleri ve Türkiye için savunma harcamalarının cari açık ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi araştırmak için 1990-2017 dönemi yıllık verileri kullanılarak amprik analizler yapılmıştır. Analizlerde, NATO ülkeleri Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) ve Dumitreschu-Hurlin (2012) panel nedensellik testleriyle incelenirken Türkiye, Hacker-Hatemi (2006) nedensellik testi ve değişkenler arasındaki nedensellik dönemlerini belirleyebilmek için Hacker-Hatemi (2006) Bootstrap Toda-Yamamoto zamanla değişen nedensellik testleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda NATO ülkeleri için CCE ve CCEMG katsayı tahmincileri kullanılarak GSMH değişkeninin bağımlı değişken alındığı birinci modele göre, savunma harcamalarda meydana gelen bir birimlik artış, ekonomik büyümeyi 0.878 birim arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla savunma harcamaları ve ekonomik büyüme arasında pozitif dışsallık ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Savunma harcamalarının bağımlı değişken alındığı ikinci modele göre, askeri harcamalar ile silah ihracatı ve ithalatı arasında pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Dumitreschu-Hurlin (2012) panel nedensellik testine göre, cari açıktan ekonomik büyümeye ve cari açıktan askeri harcamalara doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Bu sonucu destekler nitelikte Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) panel nedensellik analizine göre, ekonomik büyümeden askeri harcamalara, cari açıktan ekonomik büyümeye ve askeri harcamalardan cari açığa doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Hacker ve Hatemi (2006) nedensellik testine göre, Türkiye'de savunma harcamaları ve ekonomik büyüme nedensellik ilişkisinde nötralite hipotezinin geçerli olduğu görülmektedir. Zamanla değişen nedensellik analizine göre Türkiye'de 1990-2017 arasındaki alt dönemler için cari açıktan ekonomik büyümeye, 1993-2007 dönemi haricindeki diğer dönemlerde cari açıktan askeri harcamalara, 1995-2009 dönemi dışındaki dönemlerde askeri harcamalardan cari açığa ve 1994-2008, 1995-2009 dönemleri haricindeki diğer dönemlerde ekonomik büyümeden askeri harcamalara doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Savunma harcamalarından ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi 1994-2008 dönemi dışında diğer dönemlerde geçerli olduğu görülmektedir.

There are very few studies in the literature on defense expenditures, current account deficit and its impact on economic growth. In this study, to investigate the relationship between NATO countries and the current account deficit and economic growth of defense spending for the 1990-2017 period, Turkey empirical analysis was carried out using annual data. In the analysis, NATO countries Emirmahmutoglu and Kose (2011) and Dumitreschu-Hurlin (2012) panels Turkey while investigating the causality tests, Hacker-Khatami (2006) Hacker-Khatami to determine the causality period between causality test and variables (2006) Bootstrap Toda-Yamamoto changing over time causality tests were used. As a result of the analyzes, it was concluded that one unit increase in defense expenditures increased economic growth by 0.878 units according to the first model where the GNP variable was taken as dependent variable by using CCE and CCEMG coefficient estimators for NATO countries. Therefore, it was found that there is a positive externality relationship between defense expenditures and economic growth. According to the second model in which defense expenditures are taken as dependent variables, a positive relationship was found between military expenditures and arms exports and imports. According to the panel causality test of Dumitreschu-Hurlin (2012), one-way causality relationship was found from current deficit to economic growth and from current deficit to military expenditures. In support of this result, Emirmahmutoğlu and Köse (2011) found a one-way causality relationship from economic growth to military spending, from current account deficit to economic growth, and from military expenditures to current account deficit. Hacker and Hatemi (2006) according to the causality test, defense spending in Turkey and neutrality of causality hypothesis in economic growth seems to be valid. Times to changing causality analysis to the economic growth of the current account deficit for the sub-periods between 1990-2017 in Turkey, 1993-2007 period other than the military spending of the current account deficit in other period 1995-2009 to the period of the current account deficit from military expenditure in the period and outside 1994-2008, 1995-2009 It is determined that there is a one-way causality relationship from economic growth to military expenditures. It is seen that the one-way causality relationship from defense expenditures to economic growth is valid in other periods except 1994-2008 period.