İş güvenliği kültürü ve güvenli davranış arasındaki ilişki : gemi inşa sanayinde bir araştırma

Abstract

Çalışmanın en kötü sonucu kuşkusuz iş kazasıdır. İş kazalarını tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, yapılan bazı düzenleme ve iyileştirmeler sayesinde asgari düzeye indirgemek ise literatürel çalışmalara göre mümkündür. İş kazalarını azaltmak adına güvenli çalışma koşul ve şartlarının oluşturulması organizasyonların temel işlevi olarak kabul görmektedir. Aynı zamanda iş kazalarının temel nedeni olarak çalışanın güvensiz davranışları gösterilmektedir. Davranış ile ilişkin olduğu iddia edilen güvenlik kültürünü geliştirerek, güvensiz davranışları güvenli davranışa dönüştürmek beklenmektedir. Bu nedenle çalışma ortamındaki teknik iyileştirmelere verilen önemin yanında, güvenlik kültürünü de organizasyon içinde desteklemek gerekmektedir. Sonuçta hayatın her alanında güvenli davranışı alışkanlık haline getirebilmek kültürel bir meseledir. Bu çalışmada güvenlik kültürünün güvenli davranış üzerine olan etkisi, gemi inşa sanayinde uygulamalı olarak sorgulanmaya çalışılmaktadır. Araştırma da dokuz ana hipotez belirlenmiştir. Belirlenen ana hipotezlere katkı sağlaması açısından alt hipotezler kurgulanmıştır. Bu hipotezlerle güvenlik kültürü ve güvenli davranış arasındaki ilişkinin bireysel ve örgütsel değişkenler açısından sınanması sağlanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada nitel ve nicel veriler birlikte değerlendirilmiştir. 600 çalışana güvenlik kültürü anketi uygulanmış, bunlardan 505 tanesi geçerli olarak kabul edilmiştir. SPSS 23.0 versiyonu kullanılarak veriler bulgulanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın temel sorunsalı olan güvenlik kültürü ve güvenli davranış arasındaki ilişkinin var olup olmadığı bulgulanmaya çalışılmıştır. Aynı sektörde çalışan sekiz iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ile temel hipotezler çerçevesinde yarı yapılandırılmış odak grup görüşme sağlanmıştır. Yapılan görüşme, ana hipotezlere destek sağlamak amaçlanmış ve sektörel tavsiyeler değerlendirilmiştir. Sonuç olarak güvenlik kültürü ve güvenli davranış arasında ilişki olduğu bulgular arasında yer almaktadır, bu olgu iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarınca da desteklenmektedir.

The worst outcome of the study is undoubtedly an occupational accident. Although it is not possible to eliminate occupational accidents completely, it is possible to minimize to the minimum level by some arrangements and improvements. Establishing safe working situation and conditions in order to reduce occupational accidents is considered as the basic function of organizations. At the same time, the main reason of the work accidents is the unsafe behavior of the employee. It is expected to develop unsafe behavior into safe behavior by developing a safe culture that is alleged to be related to behavior. Therefore, it is necessary to support the safe culture within the organization as well as the importance given to the technical improvements in the working environment. Ultimately, it is a cultural issue to make safe behavior a habit in all areas of life. In this study, the effect of the safety culture on the safe behaviour is tried to be questioned in the shipbuilding industry. The nine main hypotheses were determined. Sub-hypotheses have been constructed in order to contribute to the main hypotheses. These hypotheses are tried to be tested in terms of individual and organizational variables. In this study, qualitative and quantitative data were evaluated together. A safety culture questionnaire was applied to 600 employees, of which 505 were accepted as valid. Data were tried to be detected by using SPSS version 23.0. The main problematic of the study is to determine whether there is a relationship between safety culture and safe behavior. With the eight occupational health and safety experts working in the same sector, semi-structured focus group interviews were conducted within the framework of the basic hypotheses. The interview was aimed to provide support to the main hypotheses and the sectoral recommendations were evaluated. As a result, it is among the findings that there is a relationship between safety culture and safe behavior, which is supported by occupational health and safety experts.