Profesyonel çevirmenlerin duygusal zekâları ile çevirmen tatminleri arasındaki ilişki

Abstract

Çeviribilimin disiplinler arası bir bilim dalı olduğu ve Dilbilim, Edebiyat, Sosyoloji, Felsefe gibi diğer farklı disiplinlerden çeviriye yönelik sorunlara cevap bulmak için faydalandığı bilinen bir gerçektir. Çeviri ile psikoloji ilişkisi de son yıllarda çeviribilimciler arasında yaygınlaşmaya başlamıştır. Özellikle bilişsel becerilerin yanında bilişsel olmayan (non-cognive) becerilerin de çeviri sürecinde çevirmenlerin aldıkları kararları ve çeviri kalitesini nasıl etkilediği, çeviride kişilik araştırmaları, çevirmen tatmini vb. kavramlar araştırılmaya başlanmıştır. Bu tez çalışmasıyla piyasada profesyonel olarak çalışan çevirmenlerin duygusal zekâları ile çevirmen tatminleri arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla, profesyonel yazılı çevirmenlere yönelik yapılan anket çalışması tamamlanmış ve veriler SPSS 21.0 programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmada Bireysel Bilgi Formu, Duygusal Zekâ Ölçeği ve Çevirmen Tatmini Ölçeği olmak üzere 3 farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Temel unsurları belirlemek için de açımlayıcı/betimleyici (Descriptive) istatiksel analiz yöntemi kullanılmış; boyutlar arasında istatistiki açıdan herhangi bir anlamlı farklılık olup olmadığını anlamak için Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve t-Testi analizleri yapılmıştır. Ayrıca boyutlar arasında istatistiki açıdan herhangi bir ilişkinin olup olmadığını belirlemek için de Pearson Korelasyon Analizi yapılmış ve aralarında ilişki bulunan boyutların birbirlerine olan etkilerini görmek açısından da Regresyon Analizi yapılmıştır. Açık uçlu sorular için de Nitel Analiz Yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda profesyonel çevirmenlerin hem Duygusal Zekâları hem Çevirmen Tatminleri hem de her iki ölçeğin boyutları arasında istatistiki anlamlı ilişkinin var olduğu bulgulanmıştır. Piyasada çalışan profesyonel çevirmenlerin duygusal zekâları ile çevirmen tatminleri arasında ve çevirmen tatminini oluşturan görev tatmini, iş tatmini ve mesleki tatmin ile duygusal zekâ arasında istatistikî açıdan pozitif yönlü ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına göre ise, duygusal zekânın, çevirmen tatmini üzerinde istatistiki açıdan anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bu istatistiki değerlendirmelerin ardından duygusal zekânın çevirmen tatminini olumlu yönde etkilediği ortaya çıkmıştır. Bununla beraber, çeviride bilişsel beceriler kadar bilişsel olmayan becerilerin de önemli olduğu görülmüş ve çevirmen psikolojisinin çeviri eğitimi, çeviri piyasasında tutunabilme ve de çeviri sürecinde en az bilişsel beceriler kadar ön plana çıkması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Bilişsel Olmayan Beceriler, Duygusal Zekâ, Çevirmen Tatmini, Pearson Korelasyon Analizi, Regresyon Analizi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), t-Testleri.

It is a well-known fact that Translation Studies is an interdisciplinary science and it benefits from other disciplines such as Linguistics, Literature, Sociology, Philosophy to answer translation problems. The relationship between translation and psychology has also begun to become widespread among translation scholars in recent years. In addition to cognitive skills, concepts such as non-cognitive skills, decision making processes of translators, the quality of translation, personality traits in translation, translator satisfaction, etc. have begun to be investigated within Translation Studies. The main purpose of this study is to investigate the relationship between the emotional intelligence of the professional translators working on the translation market and translator satisfaction. For this purpose, a questionnaire for professional written translators was designed and the data were analyzed through the SPSS 21.0 program. Three different data collection tools such as Individual Information Form, Emotional Intelligence Scale and Translator Satisfaction were used in the research. In addition, relational screening model was used in the research. Descriptive statistical analysis method was used to find the basic elements; One-way ANOVA and t-Tests were performed to determine whether there was any significant difference between the dimensions statistically. In addition, Pearson Correlation Analysis was performed to see whether there is a relationship between the dimensions statistically and Regression Analysis was performed in order to see the effects of the dimensions having relation to each other. Qualitative Analysis Method was also used for open ended questions. As a result of the analyzes, it was found that there is a statistically significant relationship between the dimensions of both emotional intelligence, translator satisfaction and also between the sub-scales of both dimensions. It has been found that there is a statistically positive and moderately significant relationship between emotional intelligence of translators working on the market and translator satisfaction and between task satisfaction, job satisfaction and occupational satisfaction which create the translator satisfaction and emotional intelligence. According to the results of regression analysis, it was determined that emotional intelligence has a statistically significant effect on translator satisfaction. After evaluating the results, it was revealed that emotional intelligence positively influences translator satisfaction. In addition, it has been found out that that non-cognitive skills are important elements of translation just like cognitive skills and translator psychology needs to stand out in translation teaching, in holding on to the translation market, and in the translation process at least as important as cognitive skills. research on non-cognitive skills within TS must be encouraged among translation scholars. Key Words: Non Cognitive Skills, Emotional Intelligence, Translator Satisfaction, Pearson Correlation Analysis, Regression Analysis, One-way ANOVA, T-tests.