Franz Kafka’nın dava ve şato romanlarının film uyarlamaları örneğinde edebiyat ile film arasında medyalararasılık ilişkileri

Abstract

Film medyası ortaya çıkışından itibaren edebiyat medyası ile çok yakın bir ilişki içinde olmuştur. Bu iki medya arasındaki ilişkilerin ilkini ve en yakın olanını film uyarlamaları oluşturmaktadır. Özellikle çok tanınmış edebi eserlerin filme uyarlanmasında izleyici filmi bir anlamda edebiyat metni ile bir karşılaştırma halinde izlemektedir. Bu bağlamda yönetmenlerin romana yaklaşımları ve getirdikleri yorum filmin asıl niteliğini oluşturabilmektedir. Metinde anlatılan duyguların, mekânların filme dönüştürülmüş hali kendi başına bir anlatıma/içeriğe dönüşebilmektedir ve romanın daha sonraki alımlamasına da etki edebilmektedir. Film uyarlamalarında romanın içeriği mi, yoksa roman içeriğinin bir yönetmen tarafından yorumlanışı mı izlenmektedir, sorusundan yola çıkılan bu çalışmada, film anlatımı ile edebi anlatımın sınırlarının ne kadar belirgin olduğu, bu medyalara özgü anlatım tekniklerinin iki medyadaki yansımaları, izleyici ve okur düzleminde anlatısal özelliklerin ne denli etkili olduğu ve izleyiciye filmlerin sonunda ayrılan yorumlama alanının ne derece sağlandığı araştırılmaktadır. Franz Kafka'nın iki romanının birbirinden farklı dört yönetmenin uyarladığı filmlerdeki örnekler üzerinden bu sorulara cevaplar aranmaktadır. Çalışmada kullanılan yöntem, medyalararasılık kuramlarında vurgulandığı gibi sinema ve edebiyat biliminin kavramları yardımıyla iki alanda da ortak bir araştırma alanı oluşturularak belirlenmektedir. İki medyanın alanlarına özgü kavramlarıyla yapılmış olan bu çalışmanın sonucunda, uyarlama filmlerde edebiyat metnini aramanın ne denli uygun bir yaklaşım olduğu örneklerle açıklanmaktadır. Bunların yanında edebiyat ve sinema arasındaki medyalararasılık ilişkileri örnekler üzerinden uygulamalı olarak sergilenmekte, iki medyanın birbirlerine olan yakınlıkları ve ayrıldıkları noktalar belirtilmektedir. Keywords: Intermediality, Relations of Intermediality, Relation between Literature and Film, Film Adaptations, Median Studies

Since its appearance, film media has always been in a close relationship to literature media. The first and the closest connection between these two medias is film adaptations. Especially in film adaptations of the well known literary works, spectators watch the film in comparison to the literary text. In this context, directors' approach to the novel and the related comments they make on can form the actual quality of the film. Emotions in the text and the filming version of the spaces can change into a narration/content on their own. This can also affect the later reception of the novel. This study analyzes reflections of the narration techniques specific to these two medias, the influence of the narrative features on spectators/readers and whether the comment space is provided or not for the spectators at the end of the movie as well as questioning the clarity of the borders of the film and literary narration. In doing so, the study also offers some questions such as "whether the content of the film or the director's comment on the content of the novel is watched. The study seeks to answer these questions with examples from four differently adapted film versions of the two novels by Franz Kafka. The method for the study was chosen by forming a mutual research field in the two fields with the help of the concepts of film and literature studies. At the end of this study that was carried out by using specific concepts of these two medias, it is explained that the seek for literary texts in film adaptations is an appropriate approach in the light of concrete examples. Besides, intermedia relations between literature and cinema are shown with practical examples as well specifiying their closeness and remotoness from one another. Keywords: Intermediality, Relations of Intermediality, Relation between Literature and Film, Film Adaptations, Median Studies