Kadınların dini gruplara yönelim nedenleri ve dini grupların psiko-sosyal ve dini-manevi etkileri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, kadınların dinî gruplara yönelim nedenleri ile birlikte dinî grupların psiko sosyal, dinî ve manevî etkisini tespit etmektir. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Araştırma, İstanbul'da yaşayan farklı dinî gruplara mensup 50 kadın katılımcı üzerinden yürütülmüştür. Her bir gruptan 10 katılımcı olmak üzere 5 farklı dinî grup seçilmiştir. Bu gruplar; Gülen cemaati, Menzil tarikatı, İsmailağa cemaati, Süleyman Efendi cemaati ve Rıfaî tarikatıdır. Araştırmamızda, dinî gruba yönelme nedeni başlığı altında psikolojik nedenler, dinî/manevî nedenler ve sosyal nedenler; katılma nedeni kısmında kişisel, dinî ve manevî nedenler; bağlanma nedeni başlığında ise gruptan ayrılma kaygısı, dinî sohbetler ve liderinin önemi katılımcıların görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmiştir. Dinî grupların psikososyal, dinî ve manevî etkisi başlığında ise dinî grubun psikolojik açıdan etkisi, dindarlık üzerindeki etkisi, manevî ve ahlakî değerlere etkisi, sosyal hayata etkisi ile İslam'da kadın ile ilgili algıya etkisi incelenmiştir. Ayrıca dinî gruba yönelik eleştiriler ele alınmıştır. Araştırma bulguları, psikososyal, dinî ve manevî etkenler çerçevesinde yorumlanmıştır. Dinî gruba yönelme, katılma ve bağlılıkta ağırlıklı olarak psiko sosyal, dinî ve manevî nedenlerin ön planda olduğu görülmüştür. Kadınlar, çoğunlukla sosyal nedenlerden ötürü yöneldikleri bu tür gruplarda, dinî ve manevî bir ortamda bulunup inançlarını daha iyi öğrenmek ve yaşamak; bu sayede aradığı maneviyatı bulmak, Allah'ın rızasını kazanmak, tebliğ etmek, insanlara yardım etmek; sosyal ve psikolojik problemlerden uzaklaşmak, dinî lideri manevi rehber edinmek, grup ortamlarında sosyalleşmek gibi nedenlerden ötürü bulunmaktadır. Dinî grupların, üyeleri üzerinde önemli ölçüde etkileri olduğu gözlemlenmiştir. Dinî gruplar mensuplarını psikososyal, dinî ve manevî açıdan etkilemektedir. Katılımcıların tesettür anlayışı ve uygulayışından İslam'da kadına dair görüşlerine kadar bu etkiyi görmek mümkündür. Araştırmamızda dinî gruba girmeden önce, ayrıntılı olarak araştırma yapanların oranının düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir. Bunda, dinî gruba yönelten kişilere duyulan güvenin yanında, bu tür gruplara girmenin akıldan çok kalp ile ilgili olduğu düşüncesi de ağır basmaktadır. Dinî gruplara girdikten sonra ise gruba bağlılıkla birlikte gruba itaat önem kazanmakta ve sorgulamalar ötelenmektedir. Katılımcılar arasında grup içerisindeki üyelere ve dinî grup sistemine eleştiri yapmaktan kaçınanların oranının fazla olmasının, gruba itaat ile ilgili olduğu düşünülmektedir.

The aim of this research is to determine both the reasons for women's tendency to religious groups and also psychosocial and religious/spiritual effects of religious groups. Semi-structured interview technique, one of the qualitative research methods, was used in this study. This research is based on 50 women who are belonging to different religious groups in İstanbul. Ten participants were chosen from each of 5 different religious groups. These groups are Gülen's religious community, The sect of Menzil, İsmailağa's religious community, Süleyman Efendi's religious community and The sect of Rıfaî. Features of this research were analyzed according to views of participants under different headings. Psychological, religious/spiritual and social reasons were analyzed under the heading of reason for tendency to religious group. Personal, religious and spiritual reasons were analyzed under the heading of joining to religious group. The anxiety of leaving group, religious conversations and the importance of leader were analyzed under the heading of attachment to religious group. The psychological effect of religious group, its effect on religiosity, spiritual and moral values and social life, the perception about women in Islam were studied under the heading of psychosocial, religious and spritual effects of joining to religious groups. Furthermore the critiques on religious groups were analyzed. The findings of this research were interpreted according to psychosocial, religious and spiritual factors. It was found that mostly psyhosocial, religious and spiritual reasons are important for tendency, attachment and joining to religious groups. The women who tend towards a religious group mostly because of social reasons stay in these groups in order to learn and practice the faith in a better way, find sprituality, gain the sake fo God, leave their personal problems aside, preach and help people, be under the spiritual guidance of a religious leader and socialize in a religious atmosphere. That the groups have great effects on their members was observed. Religious groups affects their member from the psyhosocial, religious and spiritual perspectives. It is possible to see these effects from the views of participant on turban and its usage to their thoughts about the women in Islam. In our study, it was found that the number of people who are making a detailed research before joining to a religious group is very few. Main reasons for this is their trust for the person who leads them to the group as well as their belief that joining a religious group has to do with the heart more than the mind. After joining a group, obedience gains more importance via attachment to group and questioning is put back. It is thought that the high rate of the participants who avoid criticising the other members and the system of religious groups is related to the obedience to religious group.