Psikolojik sermaye ile kişilik bağlamında örgütsel bağlılık üzerine bir örnek olay.

Abstract

Tezin amacı, psikolojik sermayenin ve kişiliğin örgütsel bağlılığa etkisini incelemektir. Ayrıca, psikolojik sermaye ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkileri ortaya koyan az sayıda çalışmanın bulunması dolayısıyla bu iki kavram arasındaki ilişkileri de incelemek amaçlanmıştır. Bu çerçevede bir imalat işletmesinde tam sayım yapılarak tüm beyaz ve mavi yakalı olmak üzere toplam 217 kişi üzerinde anket çalışması yapılmıştır. Ankette psikolojik sermaye için Luthans ve diğerleri (2007: 541-572) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye Çetin ve Basım (2012: 121-137) tarafından çevrilen ölçek kullanılmıştır. Kişilik için, Benet-Martínez ve John (1998: 729-750) tarafından geliştirilen, Schmitt ve diğerleri (2007: 173-212) tarafından yapılan bir araştırma kapsamında Türkçe'ye Nebi Sümer tarafından çevrilen beş faktör kişilik ölçeği kullanılmıştır. Örgütsel bağlılık için ise Allen ve Meyer (1990: 1-18) tarafından geliştirilen, son şekli Meyer, Allen ve Smith (1993: 538-551) tarafından verilen ve Türkçe'ye Wasti (2000: 401-410) tarafından çevrilen ölçekten yararlanılmıştır. Söz konusu ölçeklerle oluşturulan anket formu, farklı demografik özelliklere sahip idari birimlerde ve imalatta çalışan 10 kişide ön teste tabi tutulmuş; gerekli düzeltmeler yapılarak son şeklini almıştır. Tüm çalışanlara yüz yüze görüşme ile ulaşılmıştır. Toplanan veriler SPSS 21 ve Lisrel 8.51 ile analiz edilmiştir. Ayrıca, örnek olay olarak yürütülen çalışma kapsamında işletmenin yöneticileriyle derinliğine görüşme yöntemi ile söz konusu kavramlara ilişkin görüş ve düşüncelerini ortaya koymak üzere nitel bir araştırma yapılmıştır. İçerik analizi yapılarak elde edilen bulgular, araştırma bölümünde sunulmuştur. Nicel araştırmanın sonuçları, psikolojik sermayenin, duygusal, devamlılık ve normatif bağlılığı aynı yönde etkilediğini göstermektedir. Aynı şekilde kişilik özellikleri de, örgütsel bağlılık üzerinde anlamlı bir etkiye sahiptir. Kişilik özelliklerinden dışadönüklük, özdisiplin, uyumluluk ve deneyime açıklık örgütsel bağlılığı olumlu yönde etkilemektedir. Nevrotikliğin ise beklenenin tersine örgütsel bağlılığa olumlu yönde etkide bulunduğu görülmüştür. Örgütsel bağlılığı etkileyen söz konusu iki kavram arasındaki ilişkiler de anlamlı çıkmıştır. Psikolojik sermaye ile özdisiplin, uyumluluk ve deneyime açıklık arasında aynı yönde, nevrotiklik ile ters yönde ve anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır. Beklenenin aksine, psikolojik sermaye ile dışadönüklük arasında ters yönde ve anlamlı bir ilişki elde edilmiştir.Nitel araştırmanın bulgularına göre yöneticiler, çalışanların gerek psikolojik sermaye ve gerekse kişilik özelliklerinin işe ve işletmeye önemli katkıları olduğu düşüncesinde olup, bu özelliklerin, çalışanların örgütsel bağlılıklarına da etkileri olduğu görüşündedirler.

The purpose of the thesis is to investigate the effects of psychological capital and personality on organizational commitment. Because of the limited number of studies on psychological capital and personality relations it's also aimed to investigate the relations between these concepts. In this framework a survey research is conducted on 217 blue and white collar employees in a manufacturing enterprises by gathering data from the whole employees. For the questionnare, as psychological capital measurement, the scale which is developed by Luthans et al. (2007: 541-572) and translated by Cetin and Basim (2012: 121-137) is used. For the personality measurement, the scale which is developed by Benet-Martínez and John (1998: 729-750) and translated by Nebi Sumer in the extent of the research of Schmitt et al. (2007: 173-212) is used. As the measurement of organizational commitment, it's used the scale which is developed by Meyer, Allen and Smith (1993: 538-551) and translated by Wasti (2000: 401-410). The questionnare is pretested on 10 blue and white collar employees with different demographic characteristics; some words are revised for better understanding and prepared the questionnare for the survey. The data is gathered by face to face communication in the survey. The data is analyzed with SPSS 21 and Lisrel 8.51. In the extent of the study conducted as a case study, a qualitative research is carried out to get the opinions and thoughts of the managers about the concepts of the study. The findings of the content analysis are presented at the research chapter. The results of the survey research find out that psychological capital effects the employees' affective, continuance and normative commitment. It's also found out that personality characteristics have meaningful effects on organizational commitment. Extraversion, conscientiousness, agreeableness and openness to experience effect organizational commitment positively. It's seen unexpectedly the neuroticism has a positive effect on organizational commitment. The relation between psychological capital and personality is also found significantly. It's found that psychological capital has a positive and meaningful relations with conscientiousness, agreeableness, openness to experience and negative and meaningful relation with neuroticism. It's also seen that there is a negative and meaningful relation between psychological capital and extraversion unexpectedly. According to the qualitative research, managers think that both psychological capital and personality have important contribution to employees' works and organization and agree that these qualifications have an effect on employees' organizational commitment.