Kısıt tabanlı kalitatif benzetimde kalitatif kısıt yayımı

Abstract

Başlangıç Durumu, Genetik Algoritmalar, Kalitatif Benzetim, Kısıt Kafesi, Kısıt Yayımı Kalitatif muhakeme ve Kalitatif Benzetim insan muhakeme yaklaşımının modellenmesini hedef alan bir yapay zeka tekniğidir. İnsanların hesaplama anlayışlarım algoritma ve veri yapılan sınırlandırması olmaksızın ele alır ve bir problemin çözüm metodundan çok insanların problem çözüm yaklaşımım, başka bir ifade ile, karar vericinin kendisinin çözüme ve/veya geliştirilen programa katılmasını amaçlar. Bu amacın başarılmasında araştırıcılar tarafından değişik yaklaşımlar, ontolojiler önerilmiştir. Kısıt tabanlı yaklaşımın bir algoritması olan Qsim algoritması, geliştirilen tekniklerden en yaygm olarak kullanılanlarından biridir. Kalitatif Benzetim alanındaki bu çalışmanın temel katkısı, eksik bilgiye dayalı olarak geliştirilen benzetim modellerinde, eksik olarak tanımlanmış başlangıç durumunun kısıt yayımı ile belirlenmesi safhasına ilişkindir. Geliştirilen algoritma ve yazılımlarla, etkin bir kısıt yayımı sağlanmış ve kullanıcıya yalnızca bir başlangıç durumu verecek sayıda değişkenin ilk değerlerinin girilmesi zorunluluğu aşılmıştır. Ayrıca kısıt kafesi olarak isimlendirilen çalışma ile kullanıcı tarafından tahmin edilememiş veya unutulmuş kısıtların otomatik olarak tespit edilerek modele eklenmesi sağlanmıştır. Böylece, tekniğin kullanımı ile yalnızca kurulan modelin doğruluğunu kontrol edilmemiş, ayrıca ürettiği yeni kısıtlar ile, kısıt yayımı ve benzetim safhasında daha etkin işletimler de sağlamıştır. Kısıt kafesi kalitatif modellerin temel amaçlarından biri olan sistem tanımlama ve açıklama amacım da güçlendirmiştir.

Qualitative Constraint Propagation in Constraint Based Qualitative Simulation SUMMARY Keywords: Constraint Lattice, Constraint Propagation, Genetik Algorithms, Initial State, Qualitative Simulation Qualitative Reasoning and Qualitative Simulation are the techniques developed for the purpose of modeling human reasoning approach. Both deal with the human view of computation without the limitations of algorithms and data structures and ensures the involvement of the humans approach to problem solution. In other words, they involve the problem solvers themselves in the program developed and/or in the solution rather than the solution method of a problem. Several approaches and anthologies are proposed to accomplish this purpose by the researchers. Qsim algorithm, a constraint based approach, is one of the most widely used algorithms in the techniques developed. The main contributions of this research in the area of Qualitative Simulation are related with the phase of determining initial state(s) that are defined as incomplete. Initial states are determined using constraint propagation in the simulation model that is developed based on incomplete knowledge. An effective constraint propagation is ensured by the algorithms and program developed. Also, The difficulty computing of initial values of variables that give only one initial state is overcome. Besides, Constraint lattice inserts new constraints, which have been forgotten to be defined or are not estimated by the user, to the model determining them automatically. Hence, not only the correctness of the model is checked, but also more effective executions are ensured in constraint propagation and simulation phase. Constraint Lattice also makes the purpose of system definition and explanation stronger, which is one of the main concern of qualitative models. xu