Katı faz ekstraksiyon tekniği ile talyum türlendirme çalışması

Abstract

Bu çalışmada, katı faz ekstraksiyon tekniği ile çeşitli ticari reçineler kullanılarak (Amberlit IR-120 H+ formlu (Fluka) reçine ve Dowex Monosphere 550 A (OH) anyon değiştirme reçinesi) Tl (I) ve Tl (III)'ü içeren çözeltiden bu iki türün birbirinden ayrılma şartları incelendi.Bu reçineler ile Tl (I) ve Tl (III) iyonlarının zenginleştirilmesi ve türlendirilmesi kolon yöntemi ile incelendi. Çözeltinin pH sı, hacmi, akış hızı, matriks bileşenleri ile elüsyon çözeltisinin türü, hacmi ve konsantrasyonu gibi faktörlerin bu elementin türlenmesi ve zenginleştirilmesi üzerine etkileri araştırıldı. Böylece Tl (I) ve Tl (III)'ü içeren çözeltiden bu iki türün birbirinden ayrılma şartları ve zenginleştirilmesi için optimum koşullar tespit edildi. Bu metot, talyum tayini amacıyla sentetik çözeltiler ve nehir suyuna uygulandı. Belirlenen yöntem aynı şekilde uygulanarak, eser miktarda talyum içeren ve standart referans madde olarak kullanılan bir sediment numunesinde talyum tayini talyum türlenmesi yapılarak sonuçların güvenirliliği ve talyum (III) türünün % geri kazanımı hesaplandı. Çalışmada ayrıca, Tl (I) ve Tl (III)'ün kararlılık sabitlerini içeren termodinamik verileri kullanarak sulu ortamda talyum türlerinin bilgisayar yazılımı ile teorik tahminleri yapıldı.Sonuç olarak, talyumun eser miktarını belirlemek için, yeni, basit, oldukça duyarlı, seçici ve fazla maliyet gerektirmeyen spektrofotometrik bir metot geliştirildi. Yapılan türlendirme çalışmasında ayrıca hem Tl (I) hem de Tl (III) için geniş bir pH aralığında çalışılabileceği ortaya kondu. Böylelikle yapılan deneyler ile çalışmada kullanılan Dowex Monosphere 550 A (OH) anyon değiştirme reçinesinin Tl (I) ve Tl (III)'ü içeren çözeltiden bu iki türün birbirinden ayrılması amacıyla kullanılabileceği sonucuna varıldı. Bu metot sentetik çözeltilerde, gerçek örneklerde ve standart referans maddeler üzerinde talyum türlendirme ve tayininde başarılı bir şekilde uygulandı.

In this study, separation and speciation of Tl (I) and Tl (III) species from the solution with using various commercial resins (Amberlite IR-120 H+ form (Fluka) resin and Dowex Monosphere 550 A (OH), anion exchange resin) by solid phase extraction (SPE) technique.Preconcentration and speciation of Tl (I) and Tl (III) ions were investigated in the of are mentioned resins using SPE column technique. Enfluents of pH, volume, flow rate, matrix components of solution and type, volume and concentration of elutionsolution were investigated for the element studied over the speciation and preconcentration. Thus, optimum conditions were determined for seperation and preconcentration of Tl (I) and Tl (III) species in the solution. This method was applied fort he determination of Thallium species in synthetic and river water samples. The method was also applied to the Cerified Reference Material containing trace Thallium element as river sediment sample for the purpose of method validation. Percentages of Thallium recoveries were calculated using CRM. Comparison of the results obtained from the experimental data were made using computer simulation program Minteqa2.As a result, a new, simple, highly sensitive, selective and low cost spectrophotometric method has been developed to determine trace amounts of thallium species. In addition, it was found that both Tl (I) and Tl (III) species can be studied in a wide range of pH. Thus, the experimental results showed that Dowex Monosphere 550 A (OH) anion exchange resin can be used to separate Tl (I) and Tl (III) species. This developed method was applied to synthetic solutions, real sample solutions, and standard referans materials for thallium speciation and determination study.