Türkiye organ transplantasyon ağı tasarımı ve bir benzetim modeli

Abstract

Organ nakli, organ tahsis politikası, web tabnlı uygulama, geniş alan bilgisayar ağları, simülasyon modelleme. Organ nakli, insan vücudunda meydana gelen ve geleneksel medikal yöntemlerle tedavi edilemeyen hastalıkların tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bugün bu yöntemle, son dönem organ yetmezliği nedeniyle hayatlarının sonuna gelmiş hastalar yeniden sağlıklarına kavuşturulmakta ve bu hastaların yaşam süreleri ve kaliteleri arttırılmaktadır. Organ nakli, birbirine bağlı birden fazla operasyonu içerir. Bu operasyonlar sırası ile vericiden organın alınması, alınan organın değerlendirilmesi, değerlendirilmesi yapılan organ için uygun hastanın tespit edilesi, gereken durumlarda organın veya hastanın nakil merkezine transferi, organın hastaya nakli ve nakil sonrası hastanın izlenmesi şeklindedir. Bugün bütün Dünya ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de organ naklinin tedavide yöntem olarak kullanılması sırasında iki önemli sorunla karşılaşılmaktadır. Bu sorunlardan birincisi, tedavi için organ nakli bekleyen hastalar için yeterli organ kaynağının temin edilememesidir. İkinci sorun ise, oldukça kıt olan bu kaynağın nakil bekleyen hastalara adaletli bir şekilde dağıtımının sağlanamamasıdır. Ülkemizde değişik zamanlarda organ bağışı ve nakli ile ilgili yasal düzenlemeler yapılmış ancak bu güne kadar organ bağışlarının ve naklinin koordinasyonu için başarılı bir sistem oluşturulamamıştır. Türkiye'de organ bağışlarının ve naklinin koordinasyonu için başarılı bir sitem oluşturulamaması, her gün tedavi için organ bekleyen hasta sayısındaki artışa karşılık yapılabilen nakil sayısının düşük kalmasına ve hastaların organ nakli beklerken hayatlarını kaybetmelerine neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü, kadavra organ kaynaklarının etkin kullanılmasına bağlıdır. Kadavra organ kaynaklarının etkin kullanılabilmesi için de organ kaynağı merkezleri ile organ nakil merkezleri arasında güçlü bir koordinasyona ihtiyaç vardır. Bu çalışmada, organ kaynağı merkezleri ile organ nakil merkezleri arasında koordinasyonun sağlanması amacıyla bir sistem önerilmiştir. Ayrıca, bağışlanan bir organın en kısa sürede, en uygun şekilde değerlendirilebilmesi için bu sistem içerisinde yer alan organizasyonlar bir bilgisayar ağı altında toplanmış, organ nakli operasyonları ile ilgili bir veritabanı dizayn edilmiş ve bölge koordinasyon merkezleri ile organ nakil merkezlerindeki kullanıcılar için web tabanlı bir uygulama geliştirilmiştir. Bunlara ilave olarak, bilim kurulları tarafından geliştirilen organ tahsis politikalarının uygulamaya başlanmasından önce değerlendirmesini sağlayacak bir simülasyon modeli geliştirilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: Organ bağışı ve nakli ile ilgili güçlü sistemler oluşturan ülkeler her geçen gün milyon nüfus başına yapılan organ nakli sayılarını arttırmaktadırlar. Ülkemizde de organ bağışı ve naklinin koordinasyonu için başarılı bir sistem oluşturulması halinde bir yılda yapılan nakil sayısı bugüne göre artacak ve tedavi için organ nakli bekleyen hastaların bekleme listelerinde ölüm oranları düşecektir.

DISIGN OF TURKISH ORGAN TRANSPLANTATION NETWORK AND SIMULATION MODEL Key words: Organ transplantation, organ allocation policy, web base applications, wide area computer network, simulation model. Organ transplantation is a treatment of illnesses, which can not be treated with traditional methods. With this treatment, many patients who come to the end of their life as a result of organ insufficiency, are got back their health, quality of life and life span. Organ transplantation is required multi linked-operations. They are; in order, removing an organ from the donor, evaluation the organ, to find appropriate patient for the organ, bringing patient or organ to transplantation centre, making transplantation operation and monitoring the patient. Today in many countries and Turkey, there are two main problems to use of organ transplantation as a treatment. One of the problems, there is no enough donor resource for the waiting patients. The second problem, this limited source is not distributed equitably to the waiting patients. In Turkey, the organ donations and transplantation relating laws were prepared, but until this time a system could not establishment for the co-ordination of the donations and the transplantation centres. Although the waiting list of the organ transplantation is increased day by day, the number of the transplantation operations are low, because of that some patients may loose their life during the waiting for organ transplantation. To solve this problem depends on active using of the cadaver organ sources. To active use of donor sources, it needs better co-ordinations between the organ resource with the transplantation centres.