ÖZET Anahtar kelimeler; Kalkopirit cevheri, kalsinasyon, bakır çözündürme, çözündürme kinetiği Bu çalışmada, Artvin - Murgul'dan temin edilen kalkopirit cevherinden hazırlanan kalkopirit, sodyum sülfat katkılı kalkopirit ve demir-III oksit katkılı kalkopirit numunelerinin kalsinasyonu ve sülfürik asit çözeltisindeki çözünürlüğü incelenmiştir. Bakır çözünürlüğü için optimum kalsinasyon şartlan, sülfürik asit konsantrasyonu, sodyum sülfat ve demir-III oksit katkı maddelerinin oranlan, katı - sıvı oram ve karıştırma hızı tespit edilmiştir. Belirlenen optimum şartlar kullanılarak çözündürme sıcaklığı ve süresinin bakır çözünürlüğüne etkisi araştırılmış ve hazırlanan farklı numunelerden bakır çözünme kinetiği ile ilgili hesaplamalar yapılmıştır. Çözünürlük çalışmaları sonunda bakır ekstraksiyonu en fazla % 90 olarak bulunmuştur. Kalkopirit, sodyum sülfat katkılı kalkopirit ve demir-III oksit katkılı kalkopirit numunelerindeki bakırın sülfürik asit çözeltisinde çözünme aktivasyon enerjileri sırasıyla 4,04, 2,50 ve 3,01 kJ/mol olarak hesaplanmıştır.
COPPER DISSOLUTION OF CALCINED CHALCOPYRITE ORE BY SULFURIC ACID SOLUTION Key words; Chalcopyrite ore, calcination, copper dissolution, dissolution kinetics In this work, the dissolution of the chalcopyrite ore, from Artvin - Murgul city in Turkey, in sulphuric acid solution and the effects of added Na.2S04 and Fe203 during calcination to copper dissolution were investigated. For this aim, firstly the chalcopyrite samples with and without Na2S04 and Fe2Q3 were prepared and this samples were calcined. Then the cakaned samples were dissolved in sulphuric acid solution. In addition the effects of the acid concentration, the additive materials quantities, solid - liquid ratio, agitation rate, dissolution temperature and period to copper and iron dissolutions were studied. At the end of studies, the maximum copper extraction was found as 90 %. Finally, copper dissolution kinetics from the samples was evaluated and the activation energies were calculated as 4.04, 2.50 and 3.01 kJ/mol to dissolve copper from the chalcopyrite samples with and without Na2SÖ4 and Fe203, respectively. x
