ÖZET: Asbest, Aşınma, Fren Balatası, Sürtünme. Otomotiv frenlerinde kullanılan balatalar birçok maddenin bileşiminden yapılır. Fren balatalarında temel yapı elemanı olarak kullanılan asbestin çevre kirliliği ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle son zamanlarda asbestsiz fren balatası üretimi hız kazanmıştır. Bir fren balatasından istenilen temel, özellikler, standartlara uygun aşınma direnci, sürtünme katsayısıdır. Bunlara ilave olarak ekonomik olması istenir. Bu çalışmada çeşitli katkı maddeleri kullanılarak yeni formülasyonlu fren balataları üretilmiştir. Frenleme sırasında sürtünme nedeniyle fren balataları aşırı ısınmaktadır. Aşırı sıcaklık nedeniyle balataların frenleme performansı değişebilmekte veya balatalar mekanik deformasyona uğramaktadır. Isıya dayanıklı borcam üretiminde kullanılan borik asit, balata komponentleri içerisine katılmak suretiyle balataya termik stabilhe kazandırılmaya çalışılmıştır. Balata özelliklerini değiştirmek amacıyla balata bileşimine farklı partikül büyüklüğünde ve farklı miktarda bakır tozu ilave edilmiştir. Ayrıca balatanın üretiminde farklı teknikler uygulanmıştır. Sonuç olarak borik asit ilavesinin balata aşınma direncini artırdığı, sıcaklık değişmesi durumlarında sürtünme katsayısının daha kararlı olduğu gözlenmiştir. Balata üretiminde bakır partücülleri kullanılarak fiber malzemeye ihtiyaç duyulmadan asbestsiz fren balatası üretimi gerçekleştirilmiştir. îlave edilen bakır partikül büyüklüğü arttıkça sürtünme katsayısı üzerinde olumlu etki göstermiştir. Balataların üretim aşamasında kullanılan yöntemlerinde balata performansı üzerinde oldukça etkili olduğu anlaşılmıştır, özellikle pişirme sonrası balataların fırınlanması halinde sürtünme katsayısının daha da yükseldiği gözlenmiştir.
PRODUCTION OF CERAMIC ADDITIVE AUTOMOTIVE BRAKE LINING AND INVESTIGATION OF ITS BRAKING CHARACTERIZATION SUMMARY Keywords: Asbestos, Brake Lining, Friction, Wear. Brake linings which are used in automotive disks are usually composed of various components. Recently, the production of brake lining not containing asbestos have been increased because of the environmental pollution and negative health effects of asbestos that is used as a basic structure element in brake lining. The expected properties from a brake lining are appropriate standart value of wear resist and friction coefficient and also economical value. In this study, the brake lining which has new formulation has been produced by using various additive materials. Brake lining extremely warmed up during braking due to friction. The braking performance of braking lining has been changeable or braking lining has been undergone to mecanical deformation due to excessive temperature. To get thermal stability for brake lining, boric acid which is used in the production of borglass (gaining resistance to heat) has been added in to brake lining component. Copper powder which have different amount and different great particles have been added to brake lining components to change brake lining properties. And also various techniques have been used in the production of brake lining. It has been observed after the addition of boric acid that the wear resistance of brake lining has been increased and the friction coefficient during the temperature change are more stable. Non-asbestos brake lining production has been made by using copper powder. In that method the fiber materials are not used. It has been understand that the increasing of great of copper partical have positive effect on friction coefficient. The methods that are used during the production of brake lining have also effect on brake lining performance. Especially, friction coefficient has been increased by brake lining ovening after cook. XIX
