Tek kütle numaralı nadir toprak deforme çekirdeklerinin makas mod uyarılmalarının incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında, tek kütle numaralı deforme çekirdekler için ilk kez, deforme çekirdek hamiltoniyeninin dönme simetrisinin korunması ilkesine dayanarak, QPNM (Kuaziparçacık Fonon Nükleer Model) çerçevesinde, ortalama alan potansiyelinde simetri kırınımlarına neden olan izoskaler ve izovektör terimlerin restorasyonu için etkin kuvvetlerin ayrılabilir şekilde seçilmesini sağlayan mikroskobik bir teori (RI-QPNM) geliştirilmiştir. Restore edici kuvvetler ortalama alanla öz uyumlu olduğundan teori yeni bir serbest parametre içermemektedir. Geliştirilen bu teori çerçevesinde tek nötronlu deforme 163Dy ve 167Er çekirdeklerinin yanı sıra tek protonlu 175Lu ve 181Ta deforme çekirdeklerinin makas mod titreşim seviyelerinin özellikleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar kırılan dönme simetrisi restore edilmemiş Hamiltoniyen kullanılan model (NRI-QPNM) sonuçlarıyla ve deney verileriyle karşılaştırılmıştır. Sayısal sonuçların karşılaştırılması geliştirilen dönme değişmez modelin tek kütleli çekirdeklerin makas mod uyarılmaları için daha güvenilir sonuçlar verdiğini göstermiştir.

In this thesis, for the restoration of isoscalar and isovector terms causing the symmetry breaking in mean field potential, a microscopic theory (RI-QPNM) that allows the selection of the effective forces separately has been developed for the first time for odd-mass deformed nuclei in the framework of QPNM (Quasiparticle Phonon Nuclear Model) based on the conservation principle of rotational symmetry of the nuclear Hamiltonian. The theory does not include a new free parameter since the effective restoration forces are self-consistent with mean field. In the framework of the developed theory, the properties of the scissors mod vibration states were investigated in deformed odd-neutron 163Dy and 167Er nuclei as well as in deformed odd-proton 175Lu and 181Ta nuclei. The results have been compared to experimental data and also the results of the model in which broken rotational symmetry of Hamiltonian is not restored (NRI-QPNM). The comparison of the numerical results shows that developed rotational invariant model gives more reliable results for the scissors mode excitations of odd-mass nuclei.