Mevcut atölye tipi üretim sisteminin tasarlanacak bir hücresel imalat sistemi ile karşılaştırılması ve çok amaçlı bir model

Abstract

Küreselleşme ile birlikte artan rekabet ve müşterilerin farklı ürün talebi, üreticilerin yeni ve daha esnek üretim felsefelerine yönelmelerine neden olmuştur. Hücresel üretim, üreticilerin bu ihtiyaçlarına cevap verebilecek özelliklere sahip olduğu için günümüzde sıkça tercih edilen bir üretim sistemi olmuştur. Hücresel üretim sistemi, atölye tipi üretimin esnekliği ile seri üretimin verimliliğini kombine eden bir üretim sistemidir. Bu kombinasyon, firmaların dinamik ve rekabetçi koşullara uyum sağlamasına yardımcı olur. Bir hücresel üretim sistemi oluşturmadaki temel yaklaşım, parçaları parça aileleri oluşturmak için, makineleri ise imalat hücreleri oluşturmak için kümelemeye dayanmaktadır. Ancak gerçek hayatta bu kümeleme süreci, birçok çelişen amacın da dikkate alınmasını gerektirdiği için çok ta kolay olmamaktadır. Hücresel üretim sistemlerinin oluşturulabilmesi için literatürde çok çeşitli çalışmalar olmasına rağmen, bu çalışmalar ya çok dar içerikli ya da uygulamaya dönük olarak kullanılması zor olan çalışmalardır. Bu tez çalışmasında, gerek literatürde görülen eksikleri gidermek, gerekse de karar vericilerin daha iyi hücresel sistemler oluşturmasını sağlamak amacı ile konik skalerleştirmeli çok amaçlı matematiksel modeli kullanan bir karar destek sistemi önerilmiştir. Önerilen bu çok amaçlı model ve karar destek sistemi, literatür ile kıyaslanmış ve çoğu karşılaştırmada sonuçların literatürden daha iyi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu tez çalışması için Eskişehir Tülomsaş Motor Fabrikası'nda bir uygulama çalışması yürütülmüştür. Yürütülen bu çalışma, önerilen çok amaçlı modelin ve karar destek sisteminin gerçek dünya problemleri için de makul zaman içinde uygun çözümler üretebildiğini göstermiştir.

With globalization, the increased competition and various product demand have caused producers to tend new and more flexible production philosophies. Because cellular manufacturing contains the characteristics which will respond these needs, it has been a frequently preferred method. Cellular manufacturing is a manufacturing system which combines the flexibility of the job shop with the efficiency of the flow shop. This combination helps the companies gain ability to adapt to dynamic conditions and competitive advantages. The basic approach in forming a cellular manufacturing system is based on to cluster parts to form a part family and to cluster machines to form a manufacturing cell. But, in the real world, the clustering process is not easy because of many conflicting objectives. Although there are some studies on forming cellular manufacturing systems in the literature, these are the studies that either contain narrow content or are difficult to use in practice. In this thesis, a decision support system that uses a multi-objective mathematical model with conic scalarization was proposed to both fill gaps in the literature and ensure to be formed better cellular manufacturing systems by decision makers. The multi-objective model and the decision support system proposed in this thesis were compared with some literature examples. The results showed that the model and the decision support system proposed are at least as good as the existing approaches in designing the cellular system, and in many cases better than them. Besides, a field study was conducted in Tülomsaş Engine Facility in Eskişehir. This study showed that the model and the decision support system proposed can also obtain optimum results in reasonable time for the real-world problems.