Orta Anadolu Nevşehir İli ve civarının jeotermal enerji potansiyelinin jeofizik yöntemlerle tespiti ve modellenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin Orta Anadolu bölgesinde yer alan Nevşehir ili ve civarında yer alan alanların jeotermal enerji potansiyelinin çeşitli Jeofizik yöntemlerin birlikte kullanılarak modellenerek belirlenmesidir. Bu Bölge, Üst Miyosen 'den Holosen'e kadar devam eden volkanik faaliyetlerin sonucu oluşmuştur. Bu nedenle ısıl entalpi açısından önem taşımaktadır. Çalışma alanında daha önce bu ölçekte ayrıntılı jeotermal araştırma yapılmamıştır. Bu sebeple yapılan çalışma ilk ayrıntılı jeotermal arama çalışmasıdır. Bu amaca yönelik olarak çeşitli jeofizik ölçüm yöntemleri DES, MT, SP, Gravite, Manyetik kullanılmış ve bu yöntemlerle çok sayıda saha ölçüsü alınmıştır (226 nokta DES, 182 nokta MT, 19,2 km SP, 2912 nokta Gravite, 2912 Karadan Manyetik, 30250 nokta Hava Manyetik). Sahada 1978 yılında MTA tarafından gerçekleştirilmiş olan Gravite etüt verileri de yeniden değerlendirilerek bu çalışma kapsamında Euler 3D dekonvolüsyon analizine tabi tutularak sahanın yapı sınırları ve derinlikleri, farklı yapısal indekslere göre belirlenmiştir. MTA tarafından 1978-1989 yılları arasında ölçülen havadan manyetik ölçüm verileri çalışma alanını içine alacak şekilde belirlenen bir alan için iki farklı pencere boyu (150 x150 ve 75x75 km) kullanılarak Curie derinlikleri hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar kıyaslanarak pencere boyutunun hesaplara etkisi değerlendirilmiştir. Ayrıca çeşitli paket modelleme programları kullanılarak (Geosystem Winglink, Geosoft Oasis) alınan ölçüler bilgisayar ortamında modellenerek değerlendirilmiştir. Ayrıca DES ölçülerinin 2D modellenmesi amacıyla Toshiro Uchida tarafından geliştiren kod kullanılıp revize edilerek INV2DVES yazılımı geliştirilmiş ve bu yazılımla uzun açılımlı derin DES ölçülerinin 2D modellenmesi işlemi geçmişten günümüze kadar olan MTA çalışmalarında ilk kez gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında pek çok araştırmacıya inceleme konusu olan Acıgöl Kalderası'nın sınırları ve kaldera ortasındaki fay mekanizmaları tespit edilmiştir. Tüm bu çalışmalar ve değerlendirmeler ışığında jeotermal akışkan içerebileceği düşünülen derinlikleri 2200 m. ile 2980 m. arasında değişen 3 lokasyonda araştırma sondajları yaptırılmış ve sondaj sonuçları ile yapılan modelleme sonuçları kıyaslanarak inceleme alanının jeotermal enerji potansiyeli ortaya konmuştur.

Main purpose of this study is to assess the geothermal energy potential of the Nevşehir region which is located in Central Anatolia, Turkey using various geophysical methods. This region was formed by volcanic activity that continued from the Upper Miocene to Holocene. Therefore, this region is important for heat enthalpy. Various geophysical methods such as VES, MT, SP, Gravity and Magnetic were utilized in this study (VES, 226 stations MT, 182 stations, SP, 19,2 km, Gravity, 2912 points, Magnetic, 2912 points, Aeromagnetic, 30250 points). At this scale no geothermal study was carried out in this region previously. Therefore, this is the first detailed geothermal research in this region Some gravity data that were acquired by MTA in 1978 in this region were re-evaluated using Euler 3D Deconvolution analysis technique while paying attention to structural boundaries and depths. Airborne magnetic data that was acquired by MTA between 1978 and 1989 in this region, was used in the calculation of Curie depths using two different window sizes (150 x 150 and 75 x 75 km). The effect of the window size on the calculations was evaluated by comparing the obtained results. Additionally, the geophysical data was modeled by using various package programs (Geosystem Winglink, Geosoft Oasis etc.). The software developed by Toshiro Uchida was used in 2D modelling of DES data and it was developed further to create INV2DVES software. We carried out 2D modelling of extended reach depth DES data first in the history of MTA using this software. In this study the boundaries of Acıgöl caldera and the existing faults in the caldera were delineated. Synthesizing the results of all the above studies and their careful evaluations, research drillings were suggested to be made for 3 locations that have potential for containing geothermal fluid. Geothermal energy potential of the Nevşehir region was assessed by comparing the results of 2D geophysical models and the results of the drillings.