Yükseköğretime geçiş sınavlarında okul başarısı değerlendirme sistemine alternatif bir model önerisi

Abstract

Türkiye'de farklı alanlarda eğitim veren çok sayıda okul bulunmaktadır. Bu okulların varoluş nedenleri olan eğitim ve öğretimdeki başarılarının doğru bir biçimde izlenmesi ve yönlendirilmesi sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi ve kalitenin artırılabilmesi için kaçınılmazdır. Okul başarısını, okulun bulunduğu bölgenin kültür ve sosyolojik yapısından fiziki olanaklarına, öğretmenlerinin kalitesinden yönetimin davranışına, okula gelen öğrenci profilinden velilerin yaklaşımına kadar etkileyen muhtelif alanlarda çok sayıda faktör bulunmaktadır. Tüm bu faktörlerin mevcut imkânlar dâhilinde her okul için ayrı ayrı ölçülmesi mümkün olmamaktadır. Bunun yerine daha az sayıda fakat doğru ve kesin olarak ölçülebilir faktörler kullanılarak okulların başarısı ile ilgili gerçekçi çıkarımlarda bulunulabilmektedir. Bu çalışmada okul başarısını belirlemek amacıyla başarıyı okulun sınavdaki performansı, öğrencinin mezuniyet notu, öğrencinin test maddelerine verdiği cevaplar, sınavda sorgulanan kazanımları öğrenme derecesi, okulun yüzdelik dilimi, okulun Türkiye ortalaması ile ilişkisi, okulun yıllara göre performans değişimi, mezuniyet notları ile sınav puanları arasındaki uyum açılarından ele alan yedi faktör belirlenmiş ve bu faktörlerin birleşimiyle bir endeks oluşturulmuştur. Türkiye'deki bir ilin 2011-2014 yılları arasındaki Yükseköğretime Geçiş Sınavı verileri üzerinde bu endeks uygulanarak bu ildeki okulların başarıları geliştirilen endekse göre tespit edilmiştir. Önerilen endeksin okul performansının belirlenmesinde daha önceden kullanılmayan veya göz ardı edilen bazı önemli hususları ele alarak okul başarısına farklı bir bakış açısı getirdiği ortaya konmuştur.

There are many schools in Turkey which gives education in various areas. Success in the education and training is the reason of existence for schools that should be monitored and managed properly to make it sustainable and increase quality. There are a number of factors in various areas that affect school success such as: from culture and sociological structure of the district to facilities, from teacher qualities to behavior of managers, from student profile which enrolls the school to parents' attitude towards school. It is not possible to measure all these factors separately for each school within the available capabilities. Instead, fewer but accurate and deterministically measurable factors can be used in realistic conclusions about the success of schools. In this study seven different factor has been specified to determine school success and these factors are combined to make an index for school performance. In this index success has been discussed in different aspects such as exam performance of a school, diploma grade of a student, students' response to test items, learning degree in an acquisition of a student, percentile of a school, schools' performance relationship with mean of Turkey, schools' performance change in years, and consistence in diploma grade and exam points. This index has been applied to Higher Education Examination data between years 2011-2014 from a city in Turkey. It has been shown that the proposed index brings a different perspective to success of the school by addressing some important aspects that have not been used or ignored in determining the school performance.