İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okul saatleri dışında kalan zamanlarını değerlendirme şekilleri ve bu şekilleri etkileyen faktörler (Kocaeli ili örneği)

Abstract

Bu araştırma İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin okul saatleri dışında kalan zamanlarını değerlendirme şekillerini ve bu şekillerde etkili faktörleri tespit etmek amacıyla yapılmıştır.Bu çalışmada, araştırma yöntemi olarak, çeşitleme yöntemi (triangulation technique) kullanılmıştır. Araştırmada, nicel veri toplama yöntemi olarak, genel tarama modelinden kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada, nitel veri toplama yöntemi olarak ?standartlaştırılmış açık uçlu görüşme? yöntemi kullanılmıştır.Araştırmanın evreni, Kocaeli ili merkez ve ilçelerinde bulunan toplam 344 ilköğretim okulu ve bu okulların 5. sınıflarında öğrenim gören toplam 26.622 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini, okulun bulunduğu bölgenin ekonomik düzeyi temel alınarak, tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilmiş düşük, orta ve yüksek olanaklara sahip 42 okul ve bu okullardan da oranlı örnekleme yolu ile seçilmiş 1512 öğrenci oluşturmuştur.Veri toplama aracı olarak, Tutkun, Arısoy (araştırmacı) ve Okay tarafından geliştirilen ?Öğrencilerin Okul Dışı Zamanlarını Değerlendirme Şekilleri ve Bunları Etkileyen Faktörler Anketi? kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen veriler bir İstatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (Sayı, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) kullanılmıştır. Nicelik verilerin karşılaştırılmasında iki grup arasındaki farkı t-testi, ikiden fazla grup durumunda parametrelerin gruplar arası karşılaştırmalarında Tek yönlü (One way) Anova testi ve farklılığa neden olan grubun tespitinde Scheffe, Tukey testi kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenleri arasındaki ilişkiyi Pearson korelasyon ile test edilmiştir. Nitel veriler ise ?betimsel analiz yöntemi? ile analiz edilmiştir.Çalışma sonucunda aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir:1.İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okul saatleri dışında kalan zamanlarını herhangi bir etkinlikle değerlendirme sıklıkları ortalama düzeydedir. Öğrenciler tarafından en çok tercih edilen etkinlik ödev yapma etkinliğidir. Bu sonuçta; cinsiyet değişkeni hariç kardeş sayısı, ailenin yaşadığı yerleşim yeri, ailenin ekonomik durumu, annenin eğitim durumu, babanın eğitim durumu, annenin meslek durumu ve babanın meslek durumu değişkenlerinin etkisi bulunmuştur.2.Öğrencilerin katıldıkları etkinlikler, en çok kendi başlarına, yönlendirme olmadan yapılan etkinliklerdir. Etkinliklere en az yönlendirmenin ise okul tarafından olduğu sonucuna ulaşılmıştır.3.Öğrencilerin okul saatleri dışında okulun imkânlarından faydalanma sıklıkları ortalama düzeyde bulunmuştur. Öğrenciler çoğunlukla bahçe, sahalar ve kantinden faydalanmaktadır. Bu imkânlardan faydalanma sıklıkları ile cinsiyet, kardeş sayısı, ailenin yaşadığı yerleşim yeri, ailenin ekonomik durumu, annenin eğitim durumu, babanın eğitim durumu, annenin meslek durumu ve babanın meslek durumu değişkenleri arasındaki ilişki anlamlı bulunmuştur.4.Öğrencilerin okul saatleri dışında kalan zamanlarını herhangi bir etkinlikle değerlendirememe nedenleri çoğunlukla yeterli vakit bulamayışları ve derslerdeki başarılarını düşürdüğü olarak tespit edilmiştir.5.Öğrencilerin; etkinlik seçimleri, okuldan faydalanma sıklıkları ve herhangi bir etkinlikle değerlendirememe nedenleri yüksek ve orta düzey okullara göre anlamlı bir değişim göstermezken düşük düzey okullarda anlamlı değişiklik görülmektedir.6.Öğrencilerin beklentileri çoğunlukla okullarda gezi faaliyetleri düzenlenmesi, mahallelerde parkların çoğaltılması yönündedir. Öğrenciler aileleriyle en çok sinemaya gitmeyi istemektedirAnahtar Kelimeler: Okul Dışı Zaman, Serbest Zaman, Boş Zaman, Okul, İlköğretim, Öğrenci.

The aim of this study is to determine how fifth grade students spend their out-of-school time and the factors which affect it.At this study, triangulation technique is used as a research method. Cross-sectional survey model from general survey model is used as a quantitative data collection method and standardized open-ended interview method is used as a qualitative data collection method at this research.Population of research consists of 26.622 fifth grade students of 344 primary schools in Kocaeli city center and its districts. Research sample consist of 42 school and 1512 students of these schools. 42 schools, which have low, medium and high level of resources, are determined by using stratified sampling method according to the economic level of schools? regions. 1512 students are selected by using proportional sampling method.?How Fifth Grade Students in Primary School Spend Their Out-of-School Time and Factors Which Affect It Questionnaire?, which is designed by Tutkun, Arısoy and Okay, is used as a data collection tool.Data, which are gathered through questionnaire, is analyzed through a statistical package program. While evaluating data, descriptive statistics methods (number, percentage, mean, standard deviation) are used. While comparing quantitative data, different methods are used. Difference between two groups is analyzed by t-test. Parameters are compared between groups by using one way Anova test when there are more than two groups. The group which causes difference is assigned by Scheffe, Tukey test. The relation between dependent and independent variables of research are tested by Pearson Correlation. Qualitative data are analyzed by descriptive analysis method.As a result of the research, following findings are acquired.1.Within fifth grade students in primary school, spending their out-of-school time by doing an activity is medium-level. Most preferred activities of students are doing homework. While selecting these activities, except gender variable, variables like numbers of siblings, residential area of family, economic condition of family, educational status of mother, educational status of father, profession of mother and profession of father have an impact.2.Students are self-help and non-oriented activities. It is found out that the least orientation is made by school.3.Out-of-school time, utilizing school facilities of students is medium-level. Students are generally utilizing garden, grounds and canteen. Relation between utilizing these facilities and gender, numbers of siblings, residential area of family, economic condition of family, educational status of mother, educational status of father, profession of mother and profession of father is found significant.4.Main causes of students, who do not spend their out-of-school time by doing an activity, are not having enough time and decreasing success at lessons.5.Causes of students in activity selection, utilizing school facilities and not spending out-of-school time do not show significant difference at high and middle level schools but there is a significant difference at low level schools.6.Expectations of students are mainly organization of tours at schools and increasing the number of playpen at neighborhood. Students mostly want to go to cinema with their families.Key Words: Out-of-School Time, Leisure Time, Spare Time, School Type, Primary School, Student.