Farklı epistemolojik inanışlara sahip 8. sınıf öğrencilerinin sosyo-bilimsel konulara bakış açıları

Abstract

Bu çalışmada farklı epistemolojik inanışlara sahip öğrencilerin sosyo-bilimsel konulara yönelik görüşleri irdelenmiştir. Bu bağlamda araştırma grubunu oluşturan 464 8. sınıf öğrencisinin epistemolojik inanışları tespit edilmiş; ardından epistemolojik inanışları gelişmiş (sofistike) ve gelişmemiş (naif) öğrenciler belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında bu öğrencilerden seçilen 49 kişilik grubun sosyo-bilimsel konulara yönelik görüşleri alınmıştır. Araştırmanın modeli olarak, nicel ve nitel araştırma yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma desen yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın nicel boyutu anlık durum saptamasını içeren betimsel çalışma, nitel boyutu ise bireylerin bir olguya ilişkin görüşlerinin tespit edilmesi amacıyla fenomenolojik (olgubilim) çalışma olarak tasarlanmıştır. Araştırmada öğrencilerin epistemolojik inanışlarının belirlenmesi amacıyla özgün formu Schommer (1990) tarafından geliştirilen ve Deryakulu ve Büyüköztürk (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan "Epistemolojik İnanç Ölçeği" kullanılmıştır. Öğrencilerin sosyo-bilimsel konulara yönelik görüşlerinin tespitinde ise araştırmacılar tarafından geliştirilen "Sosyo-Bilimsel Konuları Değerlendirme Formu" kullanılmıştır. Nicel verilerin çözümlemesinde SPSS 18.0 (PASW 18.0) istatistik paket programından faydalanılarak çok değişkenli normallik varsayımı, ikili karşılaştırmalar için Mann-Whitney U testi, ikiden çok sayıda karşılaştırmalar için de Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Nitel verilerin değerlendirilmesinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna yönelik inanışlarının cinsiyete, ikamet edilen ilçeye ve baba eğitim durumuna göre farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan öğrencilerin öğrenmenin yeteneğe bağılı olduğuna ve tek bir doğrunun var olduğuna dair inanışlarında ise değişkenlere göre anlamlı bir farklılığa rastlanılmamıştır. Farklı epistemolojik inanışlara sahip öğrencilerden sofistike öğrencilerin sosyo-bilimsel konulara yönelik görüşlerinin naif öğrencilere göre daha kapsamlı olduğu, sofistike öğrencilerin neden - sonuç ilişkilerine dayalı çıkarımlarda bulundukları tespit edilmiştir. Bu durum sofistike öğrencilerin sosyo-bilimsel konulara yönelik görüşlerinin daha gelişmiş düzeyde olduğunu göstermektedir. Bu sebeple Fen ve Teknoloji Öğretim Programı'nın da öngördüğü fen okuryazarı bireylerin yetiştirilmesine katkı sağlamak için öğrencilerin epistemolojik inanışlarının geliştirilmesinin önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Epistemolojik İnanış, Sosyo-Bilimsel Konular, Fen ve Teknoloji Öğretim Programı, 8. Sınıf Öğrencileri.

In this study, students' perspectives that have different epistemological beliefs on socio-scientific issues were probed. In this context 464 8th grade students' epistemological beliefs were determined that consist of participants and then determined sophisticated epistemological beliefs and naïve epistemological beliefs students. Second process of this study, were taken 49 people' opinions that were selected from these students. As model of this study, mixed method approach was appropriated with qualitative and quantitative research methods. Quantitative extent of this study is descriptive study which involves instant case determination, qualitative extent of this study is planned phenomenological (phenomenology) for the aim of determine persons? opinions on a phenomenon. In this study, "Epistemological Belief Scale" was used with the aim of determine students' epistemological beliefs that was developed by Schommer (1990) and adopted in Turkish by Deryakulu and Büyüköztürk (2005). "Socio-scientific Assessment From" which was developed by researchers, was used with the aim of determine students' ideas on socio-scientific issues. In the analysis of quantitative data SPSS 18.0 (PASW 18.0) statistical method was used for multivariate normal assumption, for paired comparison Mann-Whitney U Test and Kruskal-Wallis for multi comparison. Content analysis was used for qualitative data.In this study, students' beliefs on learning related to effort differ from sexuality, residence of district, mother-father educational background. On the other hand students' beliefs on learning related to ability and existence only one truth is not significant discrepancy. Sophisticated students from different epistemological beliefs opinions are comprehensive in accordance with naive students and sophisticated students make an inference cause and effect relation. This case demonstrates sophisticated students' opinions on socio-scientific issues are more advanced. Therefore reach the end of developed students' epistemological beliefs is important foreseen Science and Technology Curriculum contribute to raise scientific literate people. Key Words: Epistemological Beliefs, Socio-Scientific Issues, Science and Technology Education Program, 8th Grade Students.