Öğretmenlerde yaşamın anlamı yaşam doyumu sosyal karşılaştırma ve iç-dış kontrol odağının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerde yaşamın anlamı, yaşam doyumu, sosyal karşılaştırma ve iç-dış kontrol odağı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın diğer bir amacı ise bu dört kavram arasındaki ilişkinin cinsiyet, yaş, meslekteki çalışma süresi, eğitim durumu ve medeni durum değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediklerini incelemektir.Araştırmanın örneklemi İstanbul'un Sultanbeyli, Üsküdar, Kağıthane, Bayrampaşa, Beylikdüzü, Ataşehir, Tuzla ve Sancaktepe ilçelerinde görev yapan 144 bay, 219 bayan toplam 363 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma, Karşılaştırmalı İlişkisel Tarama Modeline uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ölçme araçları olarak öğretmenlerin; cinsiyeti, yaşı, meslekteki çalışma süresi, eğitim durumu, medeni durumları hakkında bilgi toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen Bilgi Toplama Formu kullanılmıştır. Öğretmenlerin yaşama yükledikleri anlamı saptamak için Steger, Frazier, Oishi ve Kaler (2006) tarafından geliştirilen ve Akın ve Taş (2011) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Yaşamın Anlamı Ölçeği; yaşam doyumlarını ölçmek için Diener, Emmons, Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen ve Durak ve arkadaşları tarafından (2010) Türkçe'ye uyarlama çalışması yapılan Yaşam Doyumu Ölçeği; sosyal karşılaştırma düzeylerini belirlemek için Allan ve Gilbert (1991) tarafından ilk olarak 5 maddelik form olarak geliştirilen, önce 6 maddelik form olarak Şahin ve Şahin (1992) tarafından Türkçeye uyarlanan daha sonra 18 maddelik form olarak Şahin, Durak ve Şahin (1993) geliştirilen Sosyal Karşılaştırma Ölçeği; iç-dış kontrol odağını belirlemek için Rotter (1966) tarafından geliştirilen ve Dağ (1991) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan Rotter'in İç-dış Kontrol Odağı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler; Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyonu, İlişkisiz Grup T Testi, Mann Whitney-U ve `Kruskal Wallis H Testi ile analiz edilmiştir.Araştırma sonucunda yaşam anlamının mevcut anlam alt boyutu ile yaşam doyumu ve sosyal karşılaştırma arasında pozitif; iç-dış kontrol odağı arasında negatif ilişki olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin yaşam anlamlarının mevcut anlam alt boyutunun cinsiyet, yaş, meslekteki çalışma süresi, eğitim durumu ve medeni durum açısından anlamlı farklılıklar göstermediği bulunmuştur. Öğretmenlerin yaşam anlamlarının aranan anlam alt boyutunun cinsiyet ve medeni durum açısından anlamlı farklılık gösterdiği, yaş, meslekte çalışma süresi ve eğitim durumu açısından anlamlı farklılıklar göstermediği bulunmuştur. Öğretmenlerde yaşam doyumunun cinsiyet açısından anlamlı farklılık gösterdiği, yaş, meslekteki çalışma süresi, eğitim durumu ve medeni durum açısından anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Öğretmenlerde sosyal karşılaştırmanın cinsiyet, eğitim durumu açısında anlamlı farklılık göstermediği, yaş, meslekteki çalışma süresi ve medeni durum açısından anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Öğretmenlerin iç-dış kontrol odağı cinsiyet, yaş, meslekteki çalışma süresi açısından anlamlı farklılık gösterdiği, eğitim durumu ve medeni durum açısından anlamı farklılık göstermediği bulunmuştur. Elde edilen bulgular ışığında araştırmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Yaşamın Anlamı, Yaşam Doyumu, Sosyal Karşılaştırma, İç-Dış Kontrol Odağı

The aim of this study is to search the relationship among the meaning of life, life satisfaction, social comparison and internal-external locus control. Another aim of this study is to search whether the relationship among these four concepts will create any big difference in terms of gender, age, duration in teaching and, educational and marital status.The samples used in this paper are the teachers who have taught in the counties of İstanbul, Sultanbeyli,Üsküdar, Kağıthane, Bayrampaşa, Beylikdüzü, Ataşehir, Tuzla and Sancaktepe. They are 144 men and 219 women in number, that?s 363 in total. The research has been carried out in accordance with Comparative Relational Screening Model. Data Gathering Form, developed by the researcher, has been used as the assessment instrument so as to gather information about teachers? gender, age, duration in teaching and, educational and marital status. In order to learn the meaning of life for the teachers, life meaning scale developed by Steger, Frazier, Oishi and Kaler (2006) and adapted into Turkish by Akın and Taş (2011) has been practised. In order to measure life satisfaction, life satisfaction scale developed by Diener, Emmons, Larsen and Griffin (1985) and adapted into Turkish by Durak and his colleagues has been used. In order to determine social comparative levels, social comparative scale developed by Allan and Gilbert (1991) firstly as five-point form and adapted into Turkish firstly as six-point form by Şahin and Şahin (1992) and later readapted as eighteen-point form by Şahin, Durak and Şahin (1993) has been used. In order to determine internal-external locus control, Rotters? internal-external locus control scale developed by Rotter(1966) and adapted into Turkish by Dağ (1991) has been used. The datum have been analysed with Pearson Product-Moment Correlation, Unrelated Group T Test, Mann Whitney-U Test and `Kruskal Wallis H Test?.As the outcomes of the study, it is found out that there is a positive relationship between the present sub-dimension of life meaning, life satisfaction and social comparison; and a negative one with internal-external locus control. It is found out that the present meaning sub-dimension of teachers? meanings of life does not differ greatly in respect to gender, age, duration in teaching and, educational and marital status. In terms of the teachers? gender and marital status there becomes a big difference in their life meanings? searched sub-dimension, while there is not such a difference in terms of age, duration in teaching, and educational status. The teachers? life satisfaction differs greatly in terms of their gender but age, duration in teaching, educational and marital status do not affect the life satisfaction much. In the teachers? cases social comparison does not differ greatly in terms of gender and educational status but it differs in terms of age, duration in teaching and marital status. The teachers? internal-external locus control differs in terms of gender, age, and duration in teaching but it does not differ in terms of educational and marital status. In the light of the data obtained from the study, the results of the research has been discussed and made suggestions for the future researches.Keywords: Life meaning, life satisfaction, social comparison, and internal-external locus control.