İlköğretim sosyal bilgiler dersinde aktif öğrenme tekniklerinin kavram yanılgılarını gidermeye etkisi

Abstract

Öğrenciler ilköğretime başladıktan sonra hayatlarında ilk defa bazı kavramlarla karşılaşmaktadırlar. İlk kez karşılaşılan bu kavramların anlaşılmasında güçlük çekilmekte, bu kavramlar birbirine karıştırılabilmekte veya kavramlarla ilgili yanılgılara düşülmektedir. Diğer yandan kavramların hangi yöntemlerle öğretildiği de büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın temel amacı yapılandırmacı yaklaşım doğrultusunda hazırlanan Sosyal Bilgiler dersi programında aktif öğrenme tekniklerinin kavram yanılgılarının giderilmesine etkisinin olup olmadığını ortaya koymaktır.Araştırma 2010?2011 eğitim-öğretim yılında, Sakarya ilinde Sakarya Üniversitesi Vakfı Özel Okulunda gerçekleştirilmiştir. Araştırma yapılmadan önce literatür taranmış ve bu literatüre uygun olarak alanda çalışan öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda ?Ülkemiz ve Dünya? Ünitesinde geçen kavramlara dayalı ?Ülkemiz ve Dünya Kavram Formu? hazırlanarak öntest/ sontest olarak uygulanmıştır.Bu araştırma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümünde Sosyal Bilgilerin tanımı, önemi, tarihsel gelişimi, Sosyal Bilgiler dersi öğretim programının tanıtımına yer verilmiştir. Bunun ardından kavramın ne olduğu, kavramların özellikleri, kavram öğretimi, kavram yanılgılarının sebepleri ve Sosyal Bilgiler dersinde kavramların önemi, öğrenme-öğretme süreci ve aktif öğrenme yöntemi açıklanmıştır. İkinci bölümünde; kavram yanılgılarının giderilmesine yönelik yapılan araştırmalardan örneklere yer verilmiştir. Üçüncü bölüm araştırmanın yöntemi, modeli, araştırma grubu ve verilerin toplanması, çözümlenmesi ve yorumlanmasına ayrılmıştır. Dördüncü bölümde ise; araştırmanın bulguları, yorumları, son olarak da bulgulara dayalı olarak elde edilen sonuçlara ve bu sonuçlar ışığında yapılan önerilere yer verilerek tez çalışması tamamlanmıştır. Uygulanan veri toplama aracı; seçilen ünitedeki kavramların öğrenciler tarafından bilgi düzeylerini ölçmek ve kavram yanılgılarını tespit etmek amacıyla 14 açık uçlu sorudan oluşan ?Ülkemiz ve Dünya Kavram Formu?ndan oluşmaktadır. Veri toplama aracının araştırmada geçerliliğinin ve güvenirliğinin sağlanmasına özen gösterilmiştir. Araştırmada toplanan bilgilerin işlenmesi ve tüm istatistiksel çözümlemelerde SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) programından yararlanılmıştır. Yapılan veri analizlerinden ve istatistiksel çözümlemelerden sonra şu sonuçlara ulaşılmıştır:1. ?Ülkemiz ve Dünya? ünitesinin aktif öğrenme teknikleriyle islenmesinin öğrencilerin kavram yanılgılarını gidermede olumlu etkisinin olduğu tespit edilmiştir.2. Aktif öğrenme tekniklerine dayalı olarak yürütülen eğitim etkinlikleri sonucunda deney grubu lehine azalan kavram yanılgılarının, cinsiyet değişkeninin etkisinden bağımsız olduğu, geleneksel öğretim yönteminin uygulandığı kontrol grubunda ise kadın cinsiyetindeki öğrenciler lehine anlamlı düzeyde farklılık olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Kavram Yanılgıları, Aktif Öğrenme

For the first time in their lives after the students start primary school life, they encounter some of the concepts. Students can have difficulty to understand for this kind of concepts which are faced first time, and can be confused or mistaken which is related with concepts. On the other hand, it has a big importance that how the concepts are taught. The main purpose of this study is to determine whether there is an effect of active learning techniques in the program of social studies which is prepared in accordance with constructivist approach, for student achievement and correcting misconceptions.Research was completed at privacy school of Sakarya University Foundation School in Sakarya in 2010-2011 education year. Before this research, literature was investigated ?our country and the world concept form? was prepared according to both literature and in terms of teachers who work in educational area, it was applied as pretest/posttest.This research contains four parts. The first part includes importance, definition and historical development of social studies, and definition of education program of social studies. After that, what the concepts are, properties of concepts, teaching, importance and reasons of misconceptions, importance of concepts in social program lesson, learning and teaching processes, and active learning methods was explained.In the second part, examples from research which is about correcting misconceptions were given. In the third part, collection of data, procedure, model, phase, sample, solution and interpretation of research were included. Fourth part, findings of research, interpretations and results that were found according to findings were included as the last and finally thesis was completed with suggestions which were given accordance these results. Applied data collection tool is ?our country and the world concept form? which is containing 14 open ended questions to determine misconceptions and measure information levels of students for concepts in selected topic. Data collection tool was taken care of being valid and reliable for research. SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) software was used to evaluate collected data. After analyzing of data and statistical evaluation, below results were found:1. When ?Our country and world? topics are evaluated with active learning method, it is found that this method has positive effect to correct student?s misconceptions.2. The result of educational activities which are conducted depend on active learning techniques, misconceptions which is decreased in favor of experimental group is independent from effect of gender variable. In control group which is applied traditional teaching methods, it is determined that there is a significant difference in favor of girls.Keywords: Social Studies, Misconception, Active Learning