İnternet aile stillerine göre 9. sınıf öğrencilerinin internete yönelik tutum, öz-yeterlik ve internet kullanım amaçlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırma lise öğrencilerinin internet aile stillerinin öğrencilerin internete yönelik tutumları, öz-yeterlilikleri ve internet kulanım amaçlarına olan etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda genel tarama modellerinden biri olan kesitsel tarama modeli kullanılarak 2013-2014 güz yarıyılında İstanbul'daki çeşitli liselerde öğrenim gören 720 öğrenci örneklem olarak seçilmiştir. Bu öğrencilerin 377'si (%52.36) erkek, 343'ü (%47.64) kız öğrenciden oluşmaktadır. Öğrencilerin 332'si (%46,11) ihmalkar internet aile stiline, 39'u (%5,42) otoriter internet aile stiline, 215'i (%29,86) müsamahakar internet aile stiline ve 134'ü (%18,61) demokratik internet aile stiline sahiptir. Araştırmada veri toplama aracı olarak internet kullanım amacı, internete yönelik tutum, internete yönelik öz-yeterlik algısı ve internet aile stili ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizi için öğrencilerin günlük internet kullanım süreleri, internete yönelik öz-yeterlik algıları, internet tutumları ve internet kullanım amaçlarının cinsiyete göre değişimini incelemek için t-testi, internet aile stillerine göre değişimini görebilmek için ise ANOVA yapılmıştır. Veriler SPSS 20.0 programıyla çözümlenmiş ve anlamlılık düzeyi .05 kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin internet kullanım amaçlarında iletişim, araştırma ve bilgi edinme amaçlı internet kullanımında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Bunun yanında erkek öğrencilerin eğitsel amaçlı, genel amaçlı ve eğlence amaçlı internet kullanım oranlarının kız öğrencilere göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Kız öğrencilerin günlük internet kullanım süreleri erkek öğrencilere göre daha yüksek bulunmuş fakat internete yönelik öz-yeterlik algılarının erkek öğrencilerden düşük olduğu görülmüştür. İnternet aile stilinin etkileri değerlendirildiğinde; internet aile stili ihmalkâr olan öğrencilerin internet kullanım sürelerinin daha fazla olduğu, internet aile stili müsamahakâr ve demokratik olan öğrencilerin internete karşı öz-yeterliklerinin daha yüksek ve internete yönelik tutumlarının daha olumlu olduğu sonucuna varılmıştır. İnternet aile stilleri müsamahakâr ve demokratik olan öğrencilerin iletişim, araştırma ve bilgi edinme amaçlı kullanım düzeylerinin otoriter ve ihmalkâr internet aile stiline sahip öğrencilerden daha yüksek olduğu görülmüştür. Bunun yanında demokratik internet aile stiline sahip öğrencilerin eğitsel ve genel amaçlı internet kullanım düzeyleri daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda özellikle aile yakınlığının olmak üzere aile kontrolünün öğrencilerin internet kullanım amaçlarını, tutumlarını ve öz-yeterliklerini önemli ölçüde etkilediği söylenebilir. Anahtar kelimeler: internet aile stili, internete yönelik tutum, internete yönelik öz yeterlik, internet kullanım amacı, lise öğrencileri.

This research is made to study the affect of high school students' parents' internet parenting style over the students' internet attitude, self efficacy and the aims of their internet usage. In accordance with this purpose 720 students studying in various high schools in Istanbul in the 2013-2014 fall semestre were taken as sample and cross sectional survey model which is one of the general survey models was used. 377 (52.36 %) of the students are boys and 343 (47.64 %) of the students are girls. 322 (46.11 %) of them have neglectful parenting style, 39 (5.42 %) of them have authoritarian parenting style, 215 (29.86 %) of them have permissive parenting style and 134 (18.61 %) of them have authoritative parenting style. In this research internet usage aim, internet attitude, internet self efficacy and internet parenting style scales were used as data collection tools. To obtain data analysis of the students' daily internet usage duration, self efficacy towards internet, internet attitude T-test was used in order to see the variation of internet usage aim according to gender and ANOVA was made in order to see the variation of internet parenting style. Datas were analysed by using SPSS 20.0 programme and .05 was accepted as the level of significance. In the result of this research, there were no significant differences in the students' internet usage for communication, research and obtaining information. Besides, it was seen that male students used the internet more for educational, general purposes and for entertainment than the female students. It was found that female students spend more time on internet daily but they have less internet self efficacy. While evaluating the effects of internet parenting style; it was seen that the students' whose parents have the neglectful internet parenting style spend more time on internet. Research results show that students' whose parents have the permissive and autoritative internet parenting style internet self efficacy is higher and internet attitudes are more positive than the others. It was seen that the students whose parents have the permissive and authoritative internet parenting style use the internet more to communicate, research and obtain information than the students whose parents have the authoritarian and neglectful internet parenting style. Besides, it was found that students' whose parents have the authoritative internet parenting style educational and general internet usage aims levels are higher than the others. According to these results it can be said that parental warmth and parental control affect the students' internet usage aims, attitudes and self efficacy significiantly. Keywords: İnternet parenting style, internet attitudes, internet self efficacy, aims of internet use, high school students,