Ebeveynlerin çocuk katılımı hakkına yönelik görüşlerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, ebeveynlere yönelik geçerli ve güvenilir bir çocuk katılımı ölçeği geliştirilmesi ve ebeveynlerin çocuk katılımı hakkına yönelik görüşlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla üç alt boyuttan oluşan 23 maddelik Çocuk Katılımı Ölçeği (ÇKÖ) geliştirilmiştir. Ölçeğin alt boyutları "katılımda manipülasyon" , "katılımda saygı duyma", ve "katılımda paydaş olma" olarak belirlenmiştir. Ölçeğin geçerliğine ilişkin kanıtlar farklı örneklemler üzerinde hesaplanan hem açımlayıcı hem de doğrulayıcı faktör analizi ile toplanmıştır. Ölçeğin güvenirliğine ilişkin McDonald ω güvenirlik katsayıları hesaplanmış ve ω = 0.68 ile ω = 0.74 arasında elde edilmiştir. Alan yazından elde edilen bilgiler doğrultusunda 34 maddelik madde havuzu alanlarında uzman 4 kişiye gönderilmiştir. Görüş ve öneriler doğrultusunda maddelerde gerekli düzeltmeler yapılmış ve 28 maddelik 5'li likert tipi bir ölçek ön formu oluşturulmuştur. Ölçek, 1115 kişiden elde edilen veriler üzerinden geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılarak geliştirilmiş daha sonra 2018-2019 eğitim öğretim yılında İstanbul ilinde 231'i (%30.1) erkek ve 536'sı (%69.9) kadın olmak üzere toplam 767 ebeveyne uygulanmıştır. Veri toplama aracının geçerlik ve güvenirlik analizlerinden sonra veriler araştırmanın alt problemlerine göre analiz edilmiştir. Araştırmada yer alan alt problemleri cevaplarken, gruplar arasında manidar farklılık olup olmadığını incelemek için verilerin analizinde kullanılacak analiz yönteminin parametrik ya da parametrik olmayan yöntemlerden hangisi olacağına karar vermek üzere ilgili analizlerin sayıltıları (normallik ve varyansların homojenliği) test edilmiştir ve sayıltıların karşılanıp karşılanmamasına göre parametrik (tek yönlü varyans analizi ve t-testi) ya da parametrik olmayan analiz yöntemleri (Mann Whitney U) kullanılarak analiz gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ebeveynlerin cinsiyetlerine göre çocuk katılımı hakkına yönelik görüşlerinin katılımda manipülasyon ve katılımda paydaş olma boyutlarında farklılaşmakta olup bu farklılaşma kadınların lehine; medeni duruma göre katılımda manipülasyon boyutunda ve evlilerin lehine; eğitim düzeylerine göre katılımda manipülasyon boyutunda üniversite mezunlarının lehine; çocuklarının sınıf düzeylerine göre katılımda saygı duyma boyutunda üçüncü sınıf ebeveynlerinin lehine; çocuklarının eğitim aldığı okul türüne göre katılımda saygı duyma boyutunda çocuğu devlet okulunda okuyanların lehine; sosyoekonomik düzeylerine göre katılımda manipülasyon boyutunda sosyoekonomik düzeyi yüksek grubunun lehine olduğu görülmüştür. Yaşın ebeveynlerin çocuk katılımı hakkına yönelik görüşlerini anlamlı bir şekilde farklılaştırmadığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular tartışılmış ve yeni araştırmalar için önerilere yer verilmiştir.

This study was conducted to develop a valid and reliable child participation scale for parents and to determine the views of parents about the right to child participation. For this purpose, Child Participation Scale including 23 items (CPS), consisting of three sub-dimensions, was developed. The sub-dimensions of the scale were determined as "manipulation in participation", "respect for participation", and "being a stakeholder in participation". The evidence for the validity of the scale was collected by both exploratory and confirmatory factor analysis calculated on different samples. McDonald's ω reliability coefficients for the reliability of the scale were calculated and obtained between ω = 0.68 and ω = 0.74. In accordance with the information obtained from the literature, the item pool consisting of 34 items was sent to 4 experts in the field. In accordance with the opinions and suggestions, necessary corrections were made and 5-point Likert type scale including 28 items form was formed. The scale was developed by making validity and reliability analyzes based on the data obtained from 1115 people and then it was applied to 767 parents, 231 (30.1%) males and 536 (69.9%) females in Istanbul in the 2018-2019 academic year. After the validity and reliability analysis of the data collection tool, the data were analyzed according to the sub-problems of the study. In answering the sub-problems in the study, to determine whether there is a significant difference between the groups, a number of the analyses (homogeneity and normality of variance) were tested to determine whether the analysis method to be used in the analysis of the data is a parametric or non-parametric method; furthermore, analysis was performed using parametric (one-way analysis of variance and t-test) or non-parametric analysis methods (Mann Whitney U). As a result of the study, according to parents' gender, it was seen that parents' views on the right to child participation differed significantly on the sub-dimensions of "manipulation in participation" and "being a stakeholder in participation" in favor of women. According to marital status, it was seen that they differed significantly on the sub-dimension of "manipulation in participation". According to their education level, it was found that they differed significantly on the sub-dimension of "manipulation in participatio" in favor of the university graduates. According to the grade level of their children, it was seen that the parents' view of the third grade differed significantly on the sub-dimension of "respect for participation". According to the type of school where children are educated, it was found that the views differed significantly on the sub-dimension of "respect for participation" in favor of those who are in the public school. According to socioeconomic level, the views differed significantly on the sub-dimension of "manipulation in participation" in favor of the group with high socioeconomic level. It has been found that the views of parents about the right to child participation did not differ significantly in terms of participants' age. The findings were discussed and suggestions for new research were included.