Matematik öğretmenlerinin 5. sınıf düzeyinde kullandıkları problem çözme stratejileri ve karşılaştıkları zorluklar

Abstract

Türkiye'de 2012 yılında gerçekleştirilen 4+4+4 eğitim sistemi değişikliği sonucunda ilkokul kademesinde bulunan 5.sınıf, ortaokul kademesine dahil edilerek okula başlama yaşı bir alt yaşa indirilmiş ve ortaokul matematik öğretmenleri bir alt seviyede ders verme durumuyla karşılaşmıştır. Böylece ortaokul matematik öğretmenlerinin 5.sınıf öğrencilerinin dahil olduğu somut işlemler dönemi özelliklerine uygun şekilde öğretim faaliyetlerini yürütme gereği oluşmuştur. Tez çalışmasında, öğretmenlere yeni yeterlikler gerektirebilecek bu sistem değişikliğinin ortaokul matematik öğretmenlerinin 5.sınıf düzeyinde kullandıkları problem çözme stratejileri, karşılaştıkları zorluklar ve bu süreçte gelişimlerini nasıl kazandıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması olarak tasarlanan, farklı lisans eğitimi ve görev sürelerine sahip beş ortaokul matematik öğretmeni ile yürütülen bu çalışmada görüşme yöntemi kullanılmıştır. Öğretmenlerin farklı bilişsel gelişim dönemlerine uygun problem çözme stratejilerini ortaya koyabileceği dört rutin olmayan problem sunulmuş ve mümkün olan tüm stratejileri sergilemeleri istenmiştir. Bireysel olarak gerçekleştirilen görüşme verileri sesli ve görüntülü olarak kayıt altına alınmış, nitel veri analiz tekniklerinden betimsel analiz kullanılarak çözümlenmiştir. Bulgular, 2012 öncesinde mezun öğretmenlerin 5.sınıf düzeyinde 2012 sonrası mezunlardan farklı sorunlarla karşılaştıklarını ve yeterliklerini sağlama noktasında çeşitli mesleki gelişimler sergilediklerini ortaya koymuştur. 5.sınıf düzeyine uygun bir lisans eğitimine sahip olmaması yanında gerekli hizmet içi eğitimi aldığı varsayılan öğretmenlerin (2012 öncesi mezun), 5.sınıf düzeyine uygun stratejilerle problem çözebildikleri ve daha uzun süre dersine girmenin 5.sınıf düzeyinde problem çözme stratejilerinin çeşitliği artırdığını, mesleki gelişimlerinde ise deneme yanılma, internet ortamı kaynakları ve zümre iş birliği araçlarından yararlandıkları belirlenmiştir. Çift ana dal mezunu (sınıf öğretmenliği ve ilköğretim matematik öğretmenliği) ve 2012 sonrası mezun öğretmenlerin 5.sınıf öğrencileriyle problem çözmede ve öğretim faaliyetlerinde zorlanmadığı, döneme uygun etkinliklerle derslerini zenginleştirme çabası içinde oldukları tespit edilmiştir. Öğretmenler hizmet içi eğitimlerin yetersizliğine vurgu yaparak, bu boşluğu genel olarak sosyal ağları takip ederek doldurma yoluna gittiklerini belirtmişlerdir.

Schooling age decreases by shifting the 5th grade from primary level to middle school level with the 4+4+4 amendment in 2012 in Turkey. Hence, secondary school mathematics teachers started to give lecture in the level which they were not trained. Therefore, the necessity occurs for secondary school mathematics teachers to perform learning activities compatible with concrete operational stage in which 5th grade students included. In this study, the amendment which requires to have some new skills of teachers is aimed to analyze by the context of problem-solving skills that secondary school mathematics teachers use in fifth grade, the difficulties they encounter and how they develop. In this qualitative research as a case study, which conducted with 5 secondary school mathematic teachers having varied bachelor's degree and professional experience, interview was used. Four nonroutine problems which teachers can use their problem-solving strategies in varied cognitive stages is submitted to teachers and they asked to display all of their possible strategies. Individually obtained interview data was recorded as audio and video. Qualitative data was analyzed with descriptive analysis technique. Findings reveal that in fifth grade, teachers graduated before 2012 have different troubles from teachers graduated after 2012 and they develop different solutions to enhance their competence. It is observed that not receiving any education compatible with fifth grade, teachers (graduated before 2012) who assumed to receive in service training can solve problems with strategies compatible with fifth grade moreover lecturing longer time period in fifth grade increase the number of variety of strategies in problem solving. They enhance professional competence by trial and error, internet sources and colleague assistance. Teachers who graduated after 2012 or has double major (primary school education and secondary school mathematics education) are not hard put to lead learning activities or solving problems with 5th grade students. They endeavor to enrich their lecture with activities compatible with the stage. Due to underlining inadequacy of in-service training, teachers state that they follow social network.