Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitim algılarının değerlendirilmesi: Kocaeli örneği

Abstract

Son yıllarda çokkültürlülük, gerek siyasi pratikte gerekse eğitim dünyasında çok sık tartışılan bir olgu olarak kendini göstermektedir. Siyasi erk'lerin bu olgu karşısındaki duyarlılıkları göçün getirdiği bir sorunsal olmasının yanısıra kendi ülkelerinin birlikte yaşama formülasyonu boyutunda kritik öneme sahiptir. Gittikçe büyüyen ülkelerde çeşitlenen farklılıklarla, dünya küçülmekte ama farklı kültür ve kimlikler bir arada yaşamak için genelde çokkültürlülük noktasında birleşmektedirler. Farklı dinlerin, kimliklerin, ırkların yani tüm farklı kültürlerin birlikteliği temelinde anlam kazanan çokkültürlülüğün amacı birlikte tüm kültürlerin çatışmasız yaşamasıdır. Eğitimde ise çok kültürlülük benzer şekilde göç temelinde küresel ağların artışı ile ön plana çıkmıştır. Çokkültürlü eğitim ayrımcılık politikalarının ya da uygulamalarının önüne geçilmesinde önemli bir yere sahiptir. Çokkültürlü eğitimin amacı temel olarak ayrım yapmadan eşit eğitimi sunmak ve kültürel olarak farklı grupların kendi kültürel pratiklerini korumalarına yardımcı olmaktır. Çokkültürlü eğitim, öğrencilere diğerlerine saygı duymayı, empati kurmayı ve hoşgörülü davranmayı kazandırmaktadır. Bu doğrultuda çokkültürlü eğitimi en çok uygulayabilecek alanın öğretmenleri içinde en başta sosyal bilgiler öğretmenleri yer almaktadır. Dolayısıyla sosyal bilgiler öğretmenlerinin çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitime dair algılarının nasıl olduğunun, nasıl bir tutuma sahip olduklarının ve bu tutumlarının cinsiyet, yaşa bağlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığının önemi büyüktür. Bu önemden yola çıkılarak 2014/2015 eğitim öğretim yılında Kocaeli ilinde eğitim veren 50 sosyal bilgiler öğretmenine yarı yapılandırılmış soru formu uygulanmış sosyal bilgiler öğretmenlerinin çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitim algılarını belirlemek amaçlanmıştır. Cevapların nitel olarak analiz edildiği çalışmada söz konusu kavramların bilgisi yoklanmış ve belirlenen kategoriler üzerinden (çokkültürlülük, çokkültürlü eğitim algısı, anadilde eğitim, çokkültürlü eğitim uygulamaları, çokkültürlü eğitim ile ilgili öğretmenlere düşen sorumluluklar) içerikler değerlendirilmiştir. Öğretmenlerin %90'ının çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitim kavramlarına yönelik algılarının olumlu yönde tespit edildiği çalışmada bu eğitimin uygulanması noktasında ise öğretmenlerin sadece % 50'si uygulanmalıdır yönünde görüş belirtmiştir. Anadilde eğitim algılarına bakıldığında ise öğretmenlerin yaklaşık % 68'i ortak bir devlet dilinin olmasından yanadır, aksi halde devlet bütünlüğünün bozulacağı endişesini taşımaktadırlar. Öğretmenlerin çokkültürlü eğitimin uygulanması noktasında yeterliliklerinin de sorgulandığı çalışmada öğretmenlerin çokkültürlü eğitime dair uygulamalardan haberdar olmadıkları ortaya çıkmıştır. Çokkültürlü eğitime karşı sorumluluk algıları ise olumlu yöndedir. Öğretmenlerin % 88'i bu noktada hoşgörü, farklılıklara saygı, empati gibi evrensel değerleri benimsetmeye çalıştıklarını ifade etmişlerdir. Anahtar Kelimeler: Çokkültürlülük, Çokkültürlü Eğitim, Sosyal Bilgiler Öğretmenleri, Çokkültürlü Eğitim Algısı

In recent years, multiculturalism has appeared as a phenomenon which has been discussed in both political practices and education world. The sensitivity of political authorities on this phenomenon is not only based on the problem originated from immigration but also it has got a crucial importance on the base of the formulation for living together in their own countries. The world is becomming a smaller place with its countries expanding on the base of varied diversities but different cultures and identities reunite on the point of multiculturism in order to live together. Multiculturalizm which makes sense with the togetherness of all the cultural diversitities such as different religions, identities, races aims all different cultures to live together with no dispute at all. Multiculturalism on education, similarly on the base of immigration, becomes impotant with inrcrease of global network. Multi-cultural education has an impotant role in preventing discrimination policies or practices. The aim of multi-cultural education is basically to offer an equal education with no discrimination and also to help diverse cultural groups to maintain their own cultural practicises. Multi-cultural education encourages(enables ) students to respect and to emhathize and to be tolerant to other people .In this respect , social science teachers are the ones who can utilize multi-cultural education applications at the most.Thus,it has got a great impotance to know what social science teachers' perceptions about multiculturalism and multi-cultural education are like, what attitutes they have and if or not their attitutes vary according to the age or the gender. During the academic year 2014-2015, based on this issue, semi-structured interwiews have been applied to 50 social science teachers who teach in Kocaeli in order to learn their perceptions about multiculturalism and multi-cultural education. With this study in which the answers have been analyzed in point of quality, it is aimed to learn how much they know about the concepts in question, the contents have been evaluated in regard with certain catogories including multiculturulalism, multi-cultural education perception, education in mother tongue, multi-cultural education practices and the teachers' responsibilities about multi-cultural education. It has been figured out that %90 of the teachers have got a positive perception towards the concepts of multiculturalism and multi-cultural education but only %50 of them have expressed that these kind of educations should be put in use. When looked into their perception on educatin in mother tongue, %68 of the teachers have favoured on a common state language, they also worry about education in mother tongue will violate the the unity of the state.This sutdy in which the sufficiency of the teachers on the point of multi-cultural education practices have been questioned has showed that the teachers are not aware of these concepts.Howewer,they have a high responsibility for multi-cultural education.%88 of the teachers have expressed that they are trying to adapt to universal values such as tolarance, respect to disparities and empathy. Keywords: Multiculturalism, Multi-Cultural Education, Social Science Teachers, Multi-cultural Education Perception.