İngilizce, küresel boyutta yayılmasının sonucu olarak, politik, kültürel, mali ve eğitim ile ilgili konularda yabancı dil konuşucuları tarafından kullanılmak üzere günümüzde uluslararası bir dil olarak görülmektedir. İngilizcenin son dönemde sahip olduğu statü, dili yabancı dil olarak kullananların sayısının ana dil olarak konuşanların sayısından fazla olmasına sebep olmuştur (Crystal, 1997). İngilizcenin küresel yayılmasının başka bir sonucu da öğrencilerin İngilizceyi öğrenirken dili anadil olarak konuşanları taklit etmesini ve ana dil konuşucusunun yeterlik düzeyine ulaşmasını öngören geleneksel dil öğretim perspektifinden anlaşılır ve başarılı iletişime sahip olmayı öngören bir öğretim perspektifine geçiş yapılmasıdır. İngilizce daha çok farklı anadillere sahip konuşucular arasında lingua franca olarak birbirleriyle iletişim kurmak amacıyla kullanıldığından, dil öğrenenlerin farklı kültürleri içeren farklı anadiller konuşan kişilerin hedef dili kullanımlarına geniş bir yelpazede maruz kalmaları zorunluluk haline gelmiştir. Bu nedenle, mevcut nitel çalışma İngilizcenin lingua franca statüsünün Türkiye'de Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan İngilizce dil öğretimi ders kitaplarında ne derece tasvir edildiğini ve Türk dil öğretmen adayları ile hizmete başlamış öğretmenlerin dil öğretiminde kültürel öğelerin dâhil edilmesiyle ilgili algılarını bulmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, Türk lise öğrencileri için MEB tarafından yayınlanan beş ders kitabının içeriği, Murayama (2000) tarafından ileri sürülen yaklaşım kullanılarak dili anadil, ikinci dil ve yabancı dil olarak konuşan ülkelerin kültürlerinin tasvir edilişinin sıklığını belirlemek amacıyla analiz edilmiştir. Türk öğretmen adayları ve hizmete başlamış öğretmenlerin algılarını belirlemek amacıyla Açık uçlu bir anket kullanılmıştır. İçerik analizinden elde edilen veriler sayılara dökülerek ifade edilmiş ve çeşitli ders kitaplarının içerik analizi üzerine yapılan önceki çalışmaların bulguları doğrultusunda tartışılmıştır. Açık uçlu anketin bulguları tablolarda gösterilmiş ve dil öğretmen adayları ile hizmete başlamış öğretmenlerin inançları ve algıları üzerine yapılan önceki çalışmaların bulguları doğrultusunda tartışılmıştır. Analizler, MEB tarafından yayınlanan yabancı dil öğretimi ders kitaplarının Jenkins (2002)'in de belirttiği gibi İngilizcenin lingua franca özelliğinin (ELF) etkilerinin yansıtılmasında yetersizlik gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Türk öğretmen adayları ile hizmete başlamış öğretmenlerin İngilizcenin mevcut durumu ve İngilizceyi ana dil olarak konuşmayan farklı ülkelerin bireyleri arasındaki iletişime katacakları çeşitli kültürel altyapılara ait kültürel elementlerin dil öğretimine katılması ile ilgili algılarının analizleri İngilizcenin lingua franca özelliğini ve dilin diğer çeşitlerini meşru olarak görmediklerini ortaya çıkarmıştır. Son olarak, sonuçlar mevcut konuda yapılan önceki çalışmalara atıflar yaparak tartışılmış ve sonraki çalışmalar için yabancı dil öğrenimi ve öğretimi bağlamında bazı öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: ELF, Ders Kitabi Analizi, Kültürel Elementler, Algılar, Öğretmen Adayları ve Hizmete Başlamış Öğretmenler
Due to its global spread, English is now regarded as an international language to be used for political, cultural, financial, and educational purposes among a considerable number of non-native speakers. The current status of English has resulted in the fact that the number of non-native speakers of the language outnumbers the ones who speak it as native a language (Crystal, 1997). Another outcome of the global spread of English is that the traditional language teaching perspective training learners to imitate native speakers and reach native speaker competency level has changed to possess intelligibility and successful communication. Since English is employed as a lingua franca among non-native speakers to communicative with each other more frequently, the exposure of language learners to a wide range of non-native uses of the language including references to various cultural backgrounds has become a must. Therefore, the current qualitative study aimed at finding out to what extent the status of English as a lingua franca is depicted in English language teaching course-books published by MoE in Turkey, and what the related perceptions of Turkish pre-service and in-service language teachers of the inclusion of cultural elements in language teaching are. To this purpose, the content of five course-books published by MoE for Turkish high school students were analyzed by employing the approach put forward by Murayama (2000) so as to determine the frequency of the cultural representations of Inner, Outer, and Expanding Circle countries. An open-ended questionnaire is used to gather data from Turkish pre-service and in-service language teachers regarding their perceptions. The data gathered from the content analysis were quantified and discussed in line with the findings of the previous studies conducted on the content analyses of various course-books. The findings of the open-ended questionnaire were displayed in tables and discussed in line with the findings of the previous studies conducted on the beliefs and perceptions of pre-service and in-service language teachers. The analyses revealed that foreign language teaching course-books published by MoE showed inadequacy in reflecting the impact of English as a lingua franca (ELF) as Jenkins (2002) stated that English language teaching materials still focus primarily on Inner Circle norms. The analyses of Turkish pre-service and in-service language teachers' perceptions regarding the current status of English and the inclusion of cultural elements belonging to various countries which have a variety of cultural backgrounds to bring into the communication with individuals from other non-native speaking countries indicated that they do not regard ELF and its varieties as legitimate. Finally, the results were discussed referring to the previous studies conducted on the current issue and some suggestions for further studies were made in foreign language learning and teaching context. Keywords: ELF, Course-book Analysis, Cultural Elements, Perceptions, Pre-service and In-service Language Teachers
