Sosyal bilgiler dersi öğretim programları ve ders kitaplarında çok kültürlülük : 1998-2017 sosyal bilgiler ders kitaplarının karşılaştırılması

Abstract

Geçmişten günümüze toplumları bir arada tutan ve onları birbirlerinden farklı kılan kültür ve değer yargılarıdır. Kültürün zaman içerisinde değişmesi ile içerisinde barındırdığı değer yargılarında da bir takım değişimler olmaktadır. Toplumlara düşen görev buradaki değişim ve süreklilik gösteren ögeleri yeni nesillere doğru bir biçimde aktarmak ve kültürel devamlılığı sağlamaktır. Bu kültürlenme sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli nokta bu değişim ve sürekliliği bir düzen içerisinde belli neden ve sonuçlara dayalı olarak öğretilmesi gerekmektir. Bu değişim ve sürekliliğin genç kuşaklara gösterilmesinde en önemli görev eğitim öğretim sisteminde sosyal bilgiler dersine düşmektedir. Bu araştırmanın temel amacı: Beşinci sınıf öğrencilerinin geçmişten günümüze toplumumuzu oluşturan kültürel değerlerimizden biri olan misafirperverlik değerindeki zaman içerisindeki farklılıkları nasıl algıladıkları ve bu farklılık ve değişimleri nasıl yorumladıkları ortaya çıkarmaktır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması desenine uygun olarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu; 2017/2018 Eğitim Öğretim Yılı Sakarya Akyazı İmam Hatip Ortaokulu öğrencilerinden 5/A şubesinden 20, 5/C şubesinden 30 toplam 50 erkek öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama süreci; öğrencilerin kendi yaptıkları araştırma aşaması raporları, ders süreci sonucu raporları, sözlü tarih süreci raporları ve odak grup görüşmesi verilerinden oluşmaktadır. Görüşmeden elde edilen veriler betimsel analize tabi tutularak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin değişim ve süreklilik becerisine yönelik algıları incelendiğinde, üç aşamada da öğrencilerin değişim ve süreklilik becerisine belirli bir düzeyde ulaşabilmişlerdir. Bu süreçlerden öğrencilerin araştırma aşamasında kültürel ögelerdeki değişimi fark edebildikleri ama zaman içerisinde bu değişimin kronolojisini takip edemedikleri ortaya çıkmıştır. Ayrıca değişim ve sürekliliği belirli bir neden sonuç içerisinde açıklamada eksik kaldıkları tespit edilmiştir. Ders aşaması ve sözlü tarih aşamalarında ise öğrencilerin değişim ve sürekliliği algılamada yeterli oldukları belirlenmiştir. Ayrıca bu süreçlerde öğrencilerin kültürümüzdeki değişim ve sürekliliği belirli bir kronoloji içerisinde ve neden sonuç ilişkisine dayandırarak açıkladıkları görülmüştür. Bu çalışmadan hareketle gerekli rehberlik yapıldığında sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin, kültürümüzdeki değişim ve sürekliliği algılamaları ve kendilerinin bilgiye ulaşabildikleri görülmüştür. Öğrenilen bilgilerin kalıcılığını sağlamak amacıyla, gerçekleştirilen uygulamaların öğrencilerde olumlu etkisi olduğu ve yeni yapılan çalışmaların öğrenciler üzerinde heyecan uyandırdığı görülmektedir. Araştırma neticesinde, öğrencilere değişim ve sürekliliğin neden ve sonuçlarını kavratmak amacıyla ele alınan konuların tüm yönleriyle farklı teknikler kullanılması ve öğretilen bilgilerin somutlaştırılması için gerekli etkinliklerin yaptırılması sonucuna ulaşılmıştır.

There are ethnic groups, languages, religions and beliefs that are too different or less common in the world, which is the common living space of all mankind. These differences and similarities have formed a living mechanism in the social structure since the existence of the world. When the politics and structure of the past period are examined, it is seen that there were the land and sea empires and the people who have different races and who speak different languages and who have different religion and beliefs live together in these empires. According to the attitude of the nations establishing the Empire, sometimes these differences were accepted and sometimes they were assimilated. Recently, technological developments migrations, wars, major disasters etc., in the world in the direction of the fact of globalization, different groups and structures, religions, beliefs, languages have brought together more . As a result of it, Multiculturalism has emerged. Multidisciplinary education has become a necessity because of the idea of multiculturalism and instilling individuals the idea of living the differences together in a healthy way. With multicultural education; It is aimed to ensure that recognition of different cultures, intercultural interactions; make children with future generations learn these differences within the framework of respect and tolerance.For this purpose, it has taken its place in the schools and education curriculum of the countries. In Multicultural education; Social studies course is an important discipline in gaining skills such as respect for human rights, tolerance with differences. In this research, the social studies course curriculums of 1998 and 2017 based on different philosophies and the textbooks prepared according to these programs were compared in termsof multi culturalism. As a data source in the study conducted by using document analysis technique from qualitative research methods; The social studies course curriculums of 1998 and 2017 and the primary school textbooks have been used depending on these programs and the board of education and discipline. In the social studies curriculum of 1998, 4 books were used in the grades of 4th 5th 6th and 7th In the social studies curriculum of 2017, the textbooks in the 5th and 6th grades were examined due to the renewal in the curriculum. The obtained data were depicted with the help of tables and visuals and through subjecting to qualitative content analysis. As a result of the study, it is determined that the social studies course curriculum of 2017 has referred the term "multiculturalism "more than the social studies curriculum of 1998. Keywords: Multiculturalism, multicultural education, social studies curriculum, the assessment of course book.