Ergenlerin öznel iyi oluş ve anne baba tutumu ile akıllı telefon bağımlılığı arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ergenlerin öznel iyi oluş ve anne baba tutumu ile akıllı telefon bağımlılığı arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmanın evreni, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Kocaeli ilinde liseye devam eden öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi bu evrenden rastlantısal olarak seçilen 6 farklı lise kurumuna devam eden 671 ergen oluşturmaktadır. Katılımcıların 313'ü (% 46,6) kadın, 358'i (% 53,4) erkektir. Araştırmada kullanılan veri toplama araçlarının ilki lise öğrencilerinin cinsiyet, algılanan akademik başarı ortalaması, algılanan aile gelir düzeyi, anne-babanın birlikte ya da ayrı olma durumu, akıllı telefonun günlük kullanım süresi ve akıllı telefonu kullanım amacı ile ilgili bilgileri belirlemeye yönelik hazırlanan Kişisel Bilgi Formudur. Bununla birlikte ergenlerin öznel iyi oluş düzeyini belirlemek için Eryılmaz (2009) tarafından geliştirilmiş olan Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca Şar, Ayas ve Horzum (2015) tarafından geliştirilen Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Son olarak da anne baba tutumlarını belirlemek için Orijinal adı Parenting Style Inventory-PSI olan ve Lamborn, Mounts, Steinberg ve Dornbusch (1991) tarafından geliştirilmiş, Türkçeye uyarlaması Yılmaz (2000) tarafından yapılan Anne-Baba Tutumu Ölçeği kullanılmıştır. Veriler; "IBM SPSS Statistics 22.0" kullanılarak, Pearsona Kolerasyonu, ANOVA, Regrasyon, ve t testi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, katılımcıların akıllı telefon bağımlılığı puanlarının cinsiyete, ebeveynlerin birlikte ya da boşanmış olma durumuna ve ailelerinin gelir durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Akademik başarı ile akıllı telefon bağımlılığı arasında negatif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yine analiz sonuçlarına göre akıllı telefon kullanım süresi arttıkça akıllı telefon bağımlılık düzeyinin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Akıllı telefon bağımlılığının ergenlerin öznel iyi oluşları ve anne-baba tutumları (kabul/ilgi, psikolojik özerklik ve denetleme) tarafından yordanıp yordanmadığını belirlemek amacı ile yapılan analiz sonuçlarına göre ebeveyn kabul/ilgi boyutu dışındaki diğer tüm değişkelerin akıllı telefon bağımlılığının negatif yönde anlamlı birer yordayıcısı olduğu belirlenmiş. Akıllı telefon bağımlılığının en önemli yordayıcısının öznel iyi oluş olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları, elde edilen bulgular ışığında tartışılmış ve ileride yapılacak çalışmalara ilişkin önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Akıllı telefon bağımlılığı, anne baba tutumu, ergen öznel iyi oluşu

The aim of current study is to examine the relationship between adolescents' subjective well-being, parenting style, and smart phone addiction in terms of various variables. The population of the study is composed of the students studying at high schools in Kocaeli during the academic year of 2017-2018. The sample of the study is consist 671 students studying at six high schools randomly selected from this population. 313 (46.6%) of the participants are female and 358 (53.4%) of them are male. First data collection tool used in the study is Personal Information Form which is prepared for determining information related to the gender, perceived academic achievement average, perceived family income level, whether the parents live together or separated, daily usage of smart phone time, and purpose of smart phone usage of the participants. Additionaly, the Adolescent Subjective Well-Being Scale developed by Eryılmaz (2009) was used to determine the subjective well-being of the adolescents and Smart Phone Addiction Scale developed by Şar, Ayas ve Horzum (2015) was used. Lasty, in order to determine parenting style The Parenting Style Scale developed by Lamborn, Mounts, Steinberg ve Dornbusch (1991) and adapted in Turkish context by Yılmaz (2000) was used. By using IBM SPSS Statistics 22.0 package program the data analyzed via Pearson Correlation, ANOVA, Regression, and T-test. According to result of the present study there is no signficant difference in smart phone addiction score of the participants in terms of their gender, whether their parents live together or separated, and their perceived family income level. The results showed that there is significant negative relationship between academic achievement and smart phone addiction. Again, according to the results of the analysis, as the duration of smartphone usage increases, the level of smartphone addiction also increase. According to the results of the analysis, conducted with the aim of determining whether smartphone addiction is predicted by subjective well-being and parenting styles (acceptance/involvement,pysychological autonomy and strictness/supervision), except for parenting acceptance/involvement dimension all other variables negatively predicted smart phone addiction. Additionaly, the results showed that the most important predictor of smart phone addiction is subjective well-being. The results of the current study were discussed in the light of the findings and suggestions were made about future studies. Keywords: Smart phone addiction, parenting style, adolescent subjective well-being