Bu çalışma, ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin Fen Bilimleri dersinde model temelli yöntem ile öğrenmelerinin fen bilimlerindeki akademik başarılarına, eleştirel düşünme eğilimlerine, fen dersi tutumuna ve kavramsal öğrenmelerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, 2015-2016 eğitim öğretim yılının ikinci döneminde, Sakarya ili, Adapazarı ilçesi, bir devlet ortaokulunda, 8. Sınıfta öğrenim gören 104 öğrenci ile yürütülmüştür. Dört sınıftan iki tanesi seçkisiz olarak deney grubu, iki tanesi de kontrol grubu olarak atanarak yarı deneysel bir çalışma yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından akademik başarıyı tespit etmeye yönelik geliştirilmiş "Başarı Testi", öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik tutumunu tespit etmede "Fen Tutum Ölçeği", öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerini ölçmede "Cornell'in Eleştirel Düşünme Eğilim Testi", kavramsal öğrenme düzeyleri ölçmeye yönelik geliştirilmiş "Kavramsal Öğrenme Testi" veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Elde edilen verilerden başarı testi, eleştirel düşünme eğilimleri testi ve tutum ölçeği için normallik analizleri yürütülmüştür. Verilerin Kolmogorov-Smirnov testi sonuçlarında normal dağılım göstermediği tespit edilmiştir. Bundan dolayı verilerin analizinde nonparametrik testler kullanılarak istatistikler yürütülmüştür. Araştırma kapsamında deney ve kontrol grupları arasında farklılığı tespit etmek amacıyla ölçeklerden elde edilen veri seti için Mann-Whitney-U Testileri yürütülmüştür. Gruplara ait başarı testi, eleştirel düşünme eğilimi testi ve tutum ölçeğinin grupların kendi içinde ön, son ve kalıcılık testinden elde ettikleri puanların arasındaki farkın anlamlı olup olmadığı tespit etmek amacıyla Friedman Testi yürütülmüştür. Çalışma gruplarında her bir değişken için ön, son ve kalıcılık testinden elde ettikleri puanların arasında farkın kaynağını bulmak için Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Öğrencilerin kavramsal öğrenmelerine yönelik olarak kavramsal testte verdikleri cevaplar, Abraham ve diğ. (1992) tarafından belirlenmiş sınıflandırmalar doğrultusunda betimsel analizi yapılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, modeller oluşturarak yürütülen fen bilimleri dersini deney ve kontrol grubunda başarı ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir fark olmayıp, buna karşın deney ve kontrol gruplarının başarı kalıcılık puanları arasında anlamlı fark bulunmuştur. Öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerinde deney ve kontrol grubunun eleştirel düşünme eğilimi ön ve kalıcılık testinde anlamlı bir fark bulunmamıştır. Eleştirel düşünme eğilimi son testte ise anlamlı bir fark bulunmuştur. Öğrencilerin fen tutumuna ilişkin deney ve kontrol grubunda fen dersine ve etkinliklere yönelik istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamış, fakat son ve kalıcılık testi puanlarında anlamlı fark bulunmuştur. Ayrıca öğrencilerin fen kavramlarını öğrenmelerine ilişkin modelleme ile fen derslerinin yürütülmesi, deney grubu öğrencilerinin kontrol grubu öğrencilerine göre daha iyi kavramayı sağladığı ve kalıcılığını devam ettirdiği tespit edilmiştir.
This study was conducted to determine the effect of model-based learning on middle school 8th grade students' science achievement, critical thinking tendencies attitudes towards lesson and conceptual learning. The study was conducted in the second semester of the 2015-2016 academic year with 104 students studying at the 8th grade in Sakarya province in a stade middle school. A quasi-experimental study was carried out by assigning rondomly two experimental groups and two control groups. The "Achievement Test" developed by the researcher "Science Attitude Scale", "Cornell's Critical Thinking Tendency Test" and "Conceptual Learning Test" was used to collect data. From the data obtained, normality analyzes of "Achievement Test", "Critical Thinking Tendency Test" and science "Attitude Scale" were carried out. It was determined that the data did not show a normal distribution acording to Kolmogorov-Smirnov test results. Therefore, in the analysis of the data, statistics were carried out using nonparametric tests. Mann-Whitney-U Tests were conducted in the data set obtained from the data colleting in order to determine the difference between experimental and control groups. The Friedman tests were conducted independently to determine whether the difference in achievement test, critical thinking tendecy test and scien attitude scale scores of both groups were significant. The Wilcoxon Signed Ranks Test was used to find the difference between the scores obtained from the pre-, post- and retention tests for each variable in the study groups. A descriptive analysis of the answers to the conceptual learning of the learners has been made in terms of classifications determined by Abraham and others (1992). As a result of this study, there was not a significant difference in pre and post achievenment scores in experiment and control groups, whereas there was a significant difference between experimental and control groups in retention scores critical thinking tendencies, there was no significant difference in the critical thinking pre- and retention test scores between experimental and control groups. Whereas a singnificiant difference was found in the retention scores. There was no statistically significant difference between experiment and control groups regarding pre science attitudes, but there was a significant difference in the post and retention scores. In addition, it has been determined that the execution of model based science lessons have enabled the students of the experimental group to provide better explanetions to science concepts and to retain science concepts better than the students of the control group.
