Özel eğitim öğretmenliği lisans programının zihin engelliler öğretmenliği yeterlikleri açısından incelenmesi : Sakarya ili örneği

Abstract

Bu araştırma, eğitim fakültelerinde 2016-2017 Eğitim-Öğretim Yılı itibariyle uygulamaya konan Özel Eğitim Öğretmenliği Lisans Programının Zihin Engelliler Öğretmenliği yeterlikleri açısından incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji esas alınarak yürütülen çalışmanın evrenini Sakarya ilinde görev yapmakta olan zihin engelliler eğitimi alan mezunu öğretmenler ile Sakarya Üniversitesi Özel Eğitim Bölümü ve Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı'nda görevli akademisyenler oluşturmaktadır. Araştırmada evreninin büyük olması sebebiyle örneklem alma yoluna gidilmiştir. 2017-2018 Eğitim-Öğretim Yılında Sakarya İlinde görev yapmakta olan zihin engelliler eğitimi alan mezunu on iki (12) öğretmen basit tesadüfi örneklem; Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü'nde görevli yedi (7), Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı'nda görevli iki (2) akademisyen ise kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemiyle seçilerek araştırmanın çalışma grubu oluşturulmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan, "Lisans Programı Değerlendirme Anketi" isimli yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve elde edilen veriler içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir. Katılımcı görüşleri doğrultusunda analiz edilen veriler tablolaştırılarak verilmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde, Özel Eğitim Öğretmenliği Lisans Programının Zihin Engelliler Öğretmenliği yeterlikleri ile örtüşmediği görülmüştür. Katılımcıların olumsuz görüşlerinin ve önerilerin genel itibari ile uygulama saatlerinin artırılması, öğretim derslerinin yetersizlik türlerine göre ayrılması, çoklu yetersizliklere yönelik ders okutulması, dil ve konuşma bozuklukları eğitimine önem verilmesi, öğretim derslerinin oyunla öğretim vb. derslerle desteklenmesi, zihin yetersizliğine yönelik daha fazla ders saati ayrılması, kavram öğretimi dersinin zorunlu ders havuzuna çekilmesi, erken eğitim, destek programlara katılımın teşvik edilmesi, sağlık bilgisi ve cinsel eğitim gibi konularda yoğunlaştığı görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulguların program geliştiricilere ve alanyazına katkısı olacağı düşünülmektedir.

The purpose of this study is to investigate undergraduate program of special education teaching which has been put into practice since 2016-2017 academic year in terms of sufficiency of mentally handicapped teaching. The universe of study, conducted using phenomenology from qualitative research design, is composed of teachers who graduated from Mental Handicapped Education and working in Sakarya and academicians from Sakarya University Special Education Department and Educational Programs and Teaching Department. Since the universe is large in the study, sampling has been made. Study group was established from twelve teachers who graduated from the Department of Mentally Handicapped and working in Sakarya Province in 2017-2018 academic year by simple random sample and seven academicians working at Sakarya University Faculty of Education Department of Special Education and two academicians working at Department of Educational Programs and Teaching by convenience sampling. In the study the semi-structured interview form named "Bachelor Program Evaluation Questionnaire", formed by the researchers, was used as data collection tool and the obtained data were analyzed by content analysis. The data analyzed in accordance with the participant's views are tabulated. It was seen that negative views and suggestions of participants generally concentrated on increasing practice hours, dividing courses into kinds of insufficiency, giving lectures aimed at multiple insufficiency, attaching importance to education of motor speech disorders, supporting courses with teaching with drama etc., allowing more course hours about mental deficiency, making concept teaching as compulsory course, promoting the participation to early education support program, hygiene, and sexual education. When research findings were analyzed, it was seen that undergraduate program of special education teaching does not correspond to the sufficiency of mentally handicapped teaching. It is thought that the findings obtained will contribute to program development and literature.