İstanbul İli Küçükçekmece İlçesine bağlı ortaokullarda görev yapan branş öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ortaokul branş öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerini ortaya koyarak bazı kişisel ve mesleki değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Bu araştırma mevcut durumu saptamaya yönelik betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında İstanbul'un Küçükçekmece ilçesinde 42'si devlet ortaokulu ve 19'u özel ortaokul olmak üzere toplam 61 ortaokulda görev yapan; 1922'si devlet ve 441'i özel toplam 2363 ortaokul branş öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 268'i devlet 62'si özel toplam 330 ortaokul branş öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli veriler birinci bölümde demografik bilgi formunun, ikinci bölümde "Maslahc Tükenmişlik Ölçeği"nin yer aldığı bir veri toplama aracı ile elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler kodlanarak bir istatistik programına yüklenmiş ve analiz edilmiştir. Verilerin öncelikle normal dağılım gösterip göstermediği Kolmogorov-Smirnov testi ile incelenmiş ve normal dağılım göstermediği belirlenmiştir. İki kategoriden oluşan değişkenler için nonparametrik testlerden Mann Whitney U testi, ikiden fazla kategoriden oluşan değişkenler için de Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde .05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Ortaokulbranş öğretmenlerinin tükenmişlikleri orta düzeydedir. Ayrıca öğretmenlerin tükenmişliğin alt boyutlarından duyarsızlaşmada ve kişisel başarıda azalmada orta, duygusal tükenmede ise yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin tükenmişlikleri cinsiyet, yaş, eğitim kurumunun türü ve okuldaki hizmet süresi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterirken; medeni hal, mesleki kıdem,eğitim durumu ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Duyarsızlaşma alt boyutu yaş, eğitim kurumunun türü ve okuldaki hizmet süresi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterirken; cinsiyet, medeni hal, mesleki kıdem, eğitim durumu ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Duygusal tükenme alt boyutu yaş ve eğitim kurumunun türü değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterirken; cinsiyet, medeni hal, mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi, eğitim durumu ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Kişisel başarıda azalma alt boyutu cinsiyet, mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi ve eğitim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterirken; yaş, medeni hal, eğitim kurumunun türü ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Anahtar Kelimeler: Duygusal Tükenme, Duyarsızlaşma, Kişisel Başarı, Tükenmişlik, Ortaokul Öğretmeni.Bu araştırmanın amacı, ortaokul branş öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerini ortaya koyarak bazı kişisel ve mesleki değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Bu araştırma mevcut durumu saptamaya yönelik betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında İstanbul'un Küçükçekmece ilçesinde 42'si devlet ortaokulu ve 19'u özel ortaokul olmak üzere toplam 61 ortaokulda görev yapan; 1922'si devlet ve 441'i özel toplam 2363 ortaokul branş öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 268'i devlet 62'si özel toplam 330 ortaokul branş öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli veriler birinci bölümde demografik bilgi formunun, ikinci bölümde "Maslahc Tükenmişlik Ölçeği"nin yer aldığı bir veri toplama aracı ile elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler kodlanarak bir istatistik programına yüklenmiş ve analiz edilmiştir. Verilerin öncelikle normal dağılım gösterip göstermediği Kolmogorov-Smirnov testi ile incelenmiş ve normal dağılım göstermediği belirlenmiştir. İki kategoriden oluşan değişkenler için nonparametrik testlerden Mann Whitney U testi, ikiden fazla kategoriden oluşan değişkenler için de Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde .05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Ortaokulbranş öğretmenlerinin tükenmişlikleri orta düzeydedir. Ayrıca öğretmenlerin tükenmişliğin alt boyutlarından duyarsızlaşmada ve kişisel başarıda azalmada orta, duygusal tükenmede ise yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin tükenmişlikleri cinsiyet, yaş, eğitim kurumunun türü ve okuldaki hizmet süresi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterirken; medeni hal, mesleki kıdem,eğitim durumu ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Duyarsızlaşma alt boyutu yaş, eğitim kurumunun türü ve okuldaki hizmet süresi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterirken; cinsiyet, medeni hal, mesleki kıdem, eğitim durumu ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Duygusal tükenme alt boyutu yaş ve eğitim kurumunun türü değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterirken; cinsiyet, medeni hal, mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi, eğitim durumu ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Kişisel başarıda azalma alt boyutu cinsiyet, mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi ve eğitim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterirken; yaş, medeni hal, eğitim kurumunun türü ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Anahtar Kelimeler: Duygusal Tükenme, Duyarsızlaşma, Kişisel Başarı, Tükenmişlik, Ortaokul Öğretmeni.

The aim of this research is to investigate the secondary school teachers' level of burnout, and also to determine whether their level of burnout differs in terms some personal and occupational variables. This study is a descriptive, quantitive and evaluatory research of the existing status. The population of the research was constituted of 2363 secondary school teachers, 1922 of which is from public school and 441 from private school, who comes from 61 secondary schools, 42 of which working for public school and 19 of which for private school, in Küçükçekmece district of İstanbul in 2016-2017 educational years. The sample of this study was composed of 330 secondary school teachers, 268 of which is from public and 62 from private school, who are selected as the samples by the method of " random sampling". The data collection tool was constituted of two parts. In the first part, a demographic form was used. In the second part, "Maslach Burnout Inventory" was used for data collection. Collected data was analyzed via a statistical program. Firstly, to explore whether there is a normal distribution in this data, Kolmogorov-Smirnov Test was used and a abnormal distribution was found. For the variables with two categories, a nonparametric test, called Mann Whitney U test was used and for the variables with more than two categories, Kruskal Wallis H Test was used in this study. In the statistical analyses, .05 significance level was considered. Burnout level of secondary school teachers has been found at medium level. Also, teachers had medium level on "Depersonalization" subscale and "Personal Accomplishment" subscale and high level on "Emotional Exhaustion" Subscale. While burnout of secondary school teachers statistically differed according to gender, age, the type of educational institute and period of service on schools; a significant difference according to marital status, professional seniority, education level and branch variables was not found. Depersonalization subscale showed a significant difference in terms of variables; age, type of school and period of service on schools; however, there has not been found a significant difference according to gender, marital status, professional seniority, education level and branch. Also, according to Emotional Exhaustion subscale, there was a significant difference in terms of age and; the type of educational institute; yet, a significant difference has not been found in terms of gender, marital status, professional seniority, period of service on schools, education level and branch. When it comes to the Personal Accomplishment subscale, it differs according to gender, professional seniority, period of service on schools and education level but no statistically significant difference among the variables; age, marital status, the type of educational institute and branch. Keywords: Emotional Exhaustion, Depersonalization, Personal Accomplishment, Burnout, Secondary School Teacher.