Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile okula karşı tutum (Kartepe İlçesi örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı; ortaokul öğrencilerinin okula karşı tutum düzeyleri, akran zorbalığı düzeylerini ve akran mağdurluğu düzeylerini belirlemek ve bu düzeyler arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmaktır. Bu çalışmanın, araştırma yöntemi, karşılaştırma türü ilişkisel tarama modeli yöntemidir. Araştırmanın evrenini, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Kocaeli İli Kartepe İlçesinde ki 10 ortaokul kurumunda eğitim-öğretim gören 5818 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini oranlı örnekleme ile seçilmiş 640 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak, Erktin, Okcabol ve Ural'ın (2010) geliştikleri Okula Karşı Tutum Ölçeği, Pişkin ve Ayas'ın (2011) geliştirdiği Akran Zorbalığı Ölçeği Çocuk Formu ve araştırmacı tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde, "frekans analizi", "yüzde analizi", "aritmetik ortalama", "standart sapma", ''Kolmogorov-Smirnov ve Shapiro-Wilk normallik testleri'', ''Mann-Whitney U'', ''Spearman Sıra Farkları Korelasyon Katsayısı'', ''Kruskal Wallis'' istatiksel teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular aşağıda verilmiştir: 1. Öğrencilerin okula karşı tutum düzeyleri yüksekken, akran zorbalık düzeyleri ve akran mağdurluk düzeyleri düşük olarak bulunmuştur. 2. Öğrencilerin akran zorbalık düzeyleri, akran mağdurluk düzeyleri ile okula karşı tutumları arasında anlamlı negatif bir ilişki, akran zorbalık düzeyi ile akran mağdurluk düzeyleri arasında anlamlı pozitif bir ilişki belirlenmiştir. 3. Öğrencilerin okula karşı tutum düzeyleri ile cinsiyet değişkeni arasında kız öğrenciler lehine anlamlı farklılık varken, akran zorbalık düzeyleri, akran mağdurluk düzeyleri ile cinsiyet değişkeni arasında erkek öğrenciler lehine anlamlı farklılıklar vardır. 4. Öğrencilerin okula karşı tutum düzeyleri ile sınıf düzeyi değişkeni arasında alt sınıf öğrencileri lehine anlamlı farklılık varken, akran zorbalık düzeyleri, akran mağdurluk düzeyleri ile sınıf düzeyi değişkeni arasında üst sınıf öğrencileri lehine anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. 5. Öğrencilerin okula karşı tutum düzeyleri ile okul başarıları arasında başarılı öğrenciler lehine anlamlı farklılıklar bulunmuşken, akran zorbalık düzeyleri, akran mağdurluk düzeyleri ile okul başarısı arasında anlamlı farklılıklar mevcut değildir. 6. Öğrencilerin okula karşı tutum düzeyleri ile kardeş sayısı değişkeni arasında öğrenmeye karşı tutum ve ebeveyn-okul ilişkisine karşı tutum alt boyutlarında kardeş sayısı az öğrenciler lehine, akran zorbalık düzeyleri ile kardeş sayısı değişkeni arasında yalnızca sözel zorba alt boyutunda kardeş sayısı fazla olan öğrenciler lehine, akran mağdurluk düzeyleri ile kardeş sayısı arasında fiziksel mağdur ve sözel mağdur alt boyutlarında kardeş sayısı fazla olan öğrenciler lehine anlamlı farklılıklar mevcuttur. 7. Öğrencilerin okula karşı tutum düzeyleri, akran mağdurluk düzeyleri ile aile gelir düzeyi değişkeni arasında gelir düzeyi yüksek öğrenciler lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar vardır. Akran zorbalık düzeyi ile aile gelir düzeyi arasında yalnızca sözel zorba alt boyutunda aile gelir düzeyi yüksek olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık mevcuttur. 8. Öğrencilerin okula karşı tutum düzeyleri, akran zorbalık düzeyleri, akran mağdurluk düzeyleri ile anne-baba eğitim düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar mevcut değildir. Anahtar Kelimeler: Akran Zorbalığı, Akran Mağdurluğu, Okula Karşı Tutum, Zorba, Mağdur.

The purpose of this study is; to define students' attitude towards school, bullying, and unjust treatment among peers and then define the relation between mentioned subjects. The research method followed in this study is associational screening model of comparative research. The population of this study consists of 5818 middle school students studying at 10 different middle schools at the district of Kartepe in Kocaeli during 2015-2016 academic year. The sample of the study is framed by 640 students chosen using proportional sampling. Scale of Attitude Towards School, developed by Erktin, Okcabol and Ural (2010) and Scale of Bullying for Children developed by Pişkin and Ayas (2011) and a questionnaire prepared by the researcher have been used with the purpose of data collection. In the analysis of the data that has been collected, "frequency analysis", "percentage analysis", "arithmetic average", "standard deviation", ''Kolmogorov-Smirnov ve Shapiro-Wilk normality tests'', ''Mann-Whitney U'', "Spearman's Rank Correlation Coefficient", "Kruskal Wallis", statistical techniques have been used. Finding throughout the study could be seen here below: 1. Besides having found out that students have a high level of attitude towards school, it has also been found out that the level of bullying and unjust treatment among pupils is seen in low levels. 2. There has been found a negative relation between the levels of bullying, unjust treatment and attitude towards school, and there has been found a positive relation between the levels unjust treatment and bullying. 3. While there is a remarkable difference in favor of female students regarding students' attitude towards school and gender variable, there is a remarkable difference in favor of male students related to bullying and unjust treatment levels. 4. While there is a remarkable difference in favor of lower grade students regarding students' attitude towards school and grade variable, there is a statistically remarkable difference in favor of upper grade students related to bullying and unjust treatment. 5. While it has been found that there is a statistically remarkable difference in favor of successful students regarding students' attitude towards school and success, a statistically remarkable difference hasn't been discovered considering the levels of bullying, unjust treatment and success at school. 6. There is a sub-dimensional statistically remarkable difference in favor of students who have fewer siblings regarding students' attitude toward school and number of siblings variables, attitude towards learning and parent-school relation. There is a statistically remarkable difference with a sub-dimension of verbal bully in favor of students with rather more sibling considering bullying levels and number of siblings variable. There is a statistically remarkable difference with sub-dimension of physical and verbal victim in favor of students with a higher number of siblings regarding unjust treatment among peers and number of the siblings. 7. There is a statistically remarkable difference in favor of students' whose families have a high level of income regarding the level of attitude towards school, unjust treatment among pupils and family income variable. There has been found a remarkable difference with the sub-dimension of verbal bullying in favor of students' whose families have a high level of income considering the levels of bullying and family income. 8. There is not a statistically remarkable difference between the levels of attitude towards school, bullying, unjust treatment among pupils and parents' educational background. Keywords: Bullying, Unjust Treatment among Peers, Attitude towards School, Bully, Victim