İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin okul kantinini bilinçli kullanma durumlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, ilkokul 4.sınıf öğrencilerinin okul kantinini bilinçli kullanma durumlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla üç alt boyuttan oluşan 16 maddelik Okul Kantinini Bilinçli Kullanma Ölçeği geliştirilmiştir. "Kalite", "sorumluluk" ve "ihtiyaç" alt boyutlarından oluşan ölçek 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Kocaeli ilinin Körfez ilçesinde öğrenim gören 513'ü (%48) kız, 558'i (%52) erkek olmak üzere toplam 1071 ilkokul 4.sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Cinsiyet, okul türü, annenin gelir getiren bir işte çalışma durumu için bağımsız değişken düzeyi iki olduğundan okul kantinini bilinçli kullanma puan ortalamaları arasındaki farkların önem kontrolü bağımsız gruplara uygulanan t-testi ile yapılmıştır. Verilerin analizinde okula kahvaltı yaparak gitme, aile gelir düzeyi, aileden harçlık alma, okul kantinini kullanma, okul kantininden memnun olma, okul kantinini en çok hangi nedenlerle kullanma durumları için bağımsız değişken düzeyi ikiden fazla olduğundan söz konusu değişkenlere ilişkin farkların önem kontrolü, varyansların homojenliği durumunda Tek Yönlü Varyans Analizi ile varyansların homojen olmadığı durumlarda ise Welch testi ile belirlenmiştir. Tek yönlü varyans analizi sonucunun önemli bulunduğu durumlarda farkın hangi ortalamalar arasındaki farklardan kaynaklandığını belirlemek amacıyla Scheffe testi kullanılmıştır. Ancak varyansların homojen olmadığı durumlarda Welch test tekniği kullanıldığı zaman ikili karşılaştırmalar için Tamhane testi yapılmıştır. Araştırma sonucunda ilkokul 4.sınıf öğrencilerinin okul kantinini arzu edilen düzeyde bilinçli kullanmadıkları, öğrencilerin cinsiyetlerine göre okul kantinini bilinçli kullanma düzeylerinin kalite boyutunda kız öğrenciler lehine; devam ettikleri okul türüne göre kalite boyutunda özel okula devam eden öğrenciler lehine; annelerinin gelir getiren bir işte çalışma durumlarına göre ihtiyaç boyutunda annesi gelir getiren bir işte çalışanlar lehine; okula kahvaltı yaparak gidip gitmeme durumlarına göre kalite boyutunda okula her zaman kahvaltı yaparak gidenler lehine; öğrencilerin aile gelir düzeylerine göre okul kantinini bilinçli kullanmalarına ilişkin görüşlerinin kalite, sorumluluk ve ölçek toplamında aile gelir düzeyi yüksek olanlar lehine; ailelerinden harçlık alma durumlarına göre tüm boyutlarda haftalık harçlık alanlar lehine; okul kantinini kullanma sıklığına göre tüm boyutlarda ihtiyaca göre kullananlar lehine; okul kantininden memnun olma durumlarına göre ihtiyaç boyutunda çok memnun olanlar lehine; okul kantinini en çok kullanma nedenlerine göre kalite ve ihtiyaç boyutlarında açlığını gidermek için kullananlar lehine anlamlı bir şekilde farklılaştığı bulunmuştur.Elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmış ve önerilere yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Okul Kantinini Bilinçli Kullanma Ölçeği, Kantini Bilinçli Kullanma, Bilinçli Tüketicilik, Sosyal Bilgiler.

This research has been made in order to review the situations how consciously 4th grade students use the school canteens. For this purpose, "using school canteen consciously scale" was developed, which in cludes 16 clauses and consists of three subdimensions. The scale ,which consists of subdimensions such as "quality", "responsibility" and "need", was applied tototally 1071 primary school 4th grade students consisting of 513 (%48) girls and 558 (%52) boys who study in Körfez, Kocaeli in 2016-2017 Education year. As there were two in dependent change able levels for gender, kind of school, and the condition whether mother has a revenue generating job, importance control of the differences between the point averager of using school canteen consciously was made with the t-test which is applied to independent change able levels for going to school by having breakfast, family income, getting an allowance from family, using school canteen, being pleased with school canteen, conditions of ,for what reasons using the school canteen most; the importance control of difference srelated to factors as mentioned was determined with one-signed variance analysis in case of variances, being homogeneous ,yet was determined with welch test in case variances were not homogeneous. Conditions in which one sided variance analysis result is considered significant, scheffe test was used with the aim of finding out the gaparising from which differences between avarages. But, cases in wich variances were not homogeneous, Tamhane test was made fordual comparisons when welch test technique was used. As a result of this research, it was discovered that 4th grade studens don't use school canteen consciously at a desirable level and meaning fully differentiate in favour of school girls according to their genders, at the quality size of levels of using school canteen consciowly; in favour of students who continue private schools according to kind of school they go on; to need extent in favour of those whose mother has a revenue generating job according to conditions in which wheter mother has a revenue generating job; to quality extent in favour of students who always go to school having breakfast according to conditions in which whether they go to school having breakfast or not; to views, quality, responsibility and scale in all, related to using school canteen consciously in favour of those whose family is high according to the family income; to all extents in favour of those who get allowance weekly according to the cases of their getting alowance from family; infavour of those who uses canteen according to his/her need to all extents according to frequency of using canteen ;infavour of those who are much pleased with canteen to quality extent according to cases of being pleased with canteen; in favour of those who uses canteen for satisfying hunger to quality and need extens according to reasons for using school canteen most. Findings obtained were discussed under the ligth of literatüre and recommendations were included. Keywords: Using School Canteen Consciously Scale, Using School Canteen Consciously, Conscious Consumerism, Social Studies.